Một số dụng cụ đo và quy định an toàn trong phòng thực hành SVIP

I. MỘT SỐ DỤNG CỤ ĐO TRONG HỌC TẬP MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN

1. Một số dụng cụ đo

Dụng cụ đo chiều dài

Thước cuộn

Thước kẻ

Thước dây

Dụng cụ đo khối lượng

Cân đồng hồ

Cân điện tử

Cân y tế

Dụng cụ đo thể tích chất lỏng

Cốc đong

Ống đong

Bình tam giác

Ống nhỏ giọt

Ống pipet

Pipet điện tử

Dụng cụ đo thời gian

Đồng hồ bấm giây điện tử

Đồng hồ bấm giây

Đồng hồ treo tường

Dụng cụ đo nhiệt độ

Nhiệt kế điện tử

Nhiệt kế y tế

Nhiệt kế rượu

2. Cách sử dụng một số dụng cụ đo thể tích

Trong phòng thực hành, người ta thường sử dụng các dụng cụ đo thể tích như cốc đong, ống đong, bình tam giác,... để đo thể tích của chất lỏng. Khi cần lấy một lượng nhỏ chất lỏng, có thể dùng ống hút nhỏ giọt, ống pipet,... Mỗi dụng cụ như bình chia độ, ống hút nhỏ giọt hay ống pipet đều có độ chia nhỏ nhất và giới hạn đo nhất định.

Để đo thể tích chất lỏng bằng bình chia độ, trước hết cần ước lượng thể tích chất lỏng cần đo để chọn dụng cụ phù hợp. Sau đó, đặt dụng cụ đo theo phương thẳng đứng và quan sát sao cho mắt nhìn ngang bằng với mức chất lỏng trong bình. Cuối cùng, đọc kết quả theo vạch chia gần nhất với mức chất lỏng.

Dùng ống hút nhỏ giọt để lấy một lượng chất lỏng

• Bóp bầu cao su của ống để đẩy không khí ra ngoài, sau đó nhúng đầu nhọn của ống ngập vào chất lỏng. Giữ ống ở tư thế thẳng đứng.

• Nhẹ nhàng thả tay khỏi bầu cao su để hút chất lỏng vào trong ống. Trong quá trình hút, đảm bảo đầu ống luôn nằm dưới mặt chất lỏng và không để chất lỏng trào lên bầu cao su.
• Đưa đầu ống vào cốc hoặc bình chứa và bóp nhẹ bầu cao su để chất lỏng chảy ra từ từ thành từng giọt vào bình nhận.

Dùng bình chia độ đo thể tích chất lỏng

Muốn đo được thể tích chất lỏng bằng bình chia độ, ta làm theo các bước sau:

1. Ước lượng thể tích của chất lỏng cần đo để chọn được dụng cụ đo phù hợp.

2. Đặt dụng cụ đo thẳng đứng và đặt mắt nhìn ngang bằng với độ cao mực chất lỏng trong dụng cụ.

3. Đọc và ghi kết quả đo theo vạch chia gần nhất với mực chất lỏng.

Đo thể tích của một vật rắn không thấm nước

Muốn đo thể tích của một vật rắn không thấm nước, ta làm theo các bước sau:

1. Đổ nước vào bình chia độ, đánh dấu thể tích nước là \(V_1\).

2. Thả vật chìm hẳn vào nước, đánh dấu thể tích của nước và vật là \(V_2\).

3. Tính thể tích của vật \(V=V_2-V_1\).

3. Quan sát mẫu vật bằng kính lúp cầm tay và kính hiển vi quang học

Kính lúp và kính hiển vi là những dụng cụ dùng để quan sát những vật có kích thước nhỏ trong nghiên cứu khoa học tự nhiên.

Kính lúp

Kính hiển vi

Cách sử dụng kính lúp cầm tay

Kính lúp cầm tay được sử dụng thường xuyên nhưng chỉ dùng khi quan sát các vật không quá nhỏ.

Muốn quan sát vật bằng kính lúp cầm tay, ta làm như sau:

Đặt mặt kính gần sát mẫu vật cần quan sát, đưa mắt nhìn vào mặt kính và điều chỉnh khoảng cách giữa kính với mẫu vật sao cho hình ảnh quan sát được rõ nét nhất.

Cách sử dụng kính hiển vi quang học

Kính hiển vi quang học được sử dụng trong phòng thí nghiệm để quan sát các vật nhỏ với mức độ phóng đại khoảng từ 100 đến 1000 lần.

Muốn quan sát vật bằng kính hiển vi, ta làm theo các bước sau:

• Bước 1: Cố định tiêu bản lên bàn kính bằng cách dùng kẹp giữ tiêu bản đúng vị trí có ánh sáng chiếu qua.
• Bước 2: Xoay đĩa gắn vật kính để chọn vật kính phù hợp.
• Bước 3: Nhìn vào thị kính để quan sát tiêu bản.
• Bước 4: Xoay núm điều chỉnh để di chuyển bàn kính, đưa tiêu bản vào đúng vị trí cần quan sát.
• Bước 5: Dùng ốc to (núm chỉnh thô) để đưa tiêu bản lại gần vật kính.
• Bước 6: Điều chỉnh độ sáng bằng cách xoay gương phản chiếu (hoặc điều chỉnh đèn) sao cho đủ sáng.
• Bước 7: Tiếp tục xoay ốc to để nâng bàn kính từ từ lên đến khi thấy hình ảnh tiêu bản.
• Bước 8: Sử dụng ốc nhỏ (núm chỉnh tinh) để điều chỉnh hình ảnh cho thật rõ nét.

Một số hình ảnh quan sát được bằng kính hiển vi quang học

Tế bào hồng cầu

Lục lạp trong tế bào thực vật

Tế bào ung thư vú

Bề mặt cây súp lơ

II. QUY ĐỊNH AN TOÀN TRONG PHÒNG THỰC HÀNH

1. Quy định an toàn trong phòng thực hành

Những việc cần làm trong phòng thực hành:

1. Tuân thủ đúng các quy định của phòng thực hành.

2. Làm theo sự hướng dẫn của giáo viên.

3. Giữ gìn phòng thực hành gọn gàng, sạch sẽ.

4. Đeo găng tay và kính bảo hộ khi làm thí nghiệm có sử dụng hoá chất hoặc lửa.

5. Cẩn thận khi sử dụng ngọn lửa đèn cồn để tránh nguy cơ cháy nổ.

6. Báo ngay cho giáo viên hoặc bạn cùng nhóm nếu xảy ra sự cố như đổ hoá chất, làm vỡ ống nghiệm,...

7. Thu gom hoá chất thừa và chất thải đúng quy định sau khi thực hành.

8. Rửa tay sạch sẽ bằng nước và dọn vệ sinh khu vực sau khi kết thúc buổi thực hành.

Những việc không được làm trong phòng thực hành:

1. Tự ý vào phòng thực hành hoặc tự ý làm thí nghiệm khi chưa được giáo viên cho phép.

2. Ngửi hoặc nếm thử các hoá chất.

3. Trộn lẫn các hoá chất một cách tuỳ tiện.

4. Đổ hoá chất xuống cống hoặc ra môi trường.

5. Ăn uống trong phòng thực hành.

6. Chạy nhảy, gây mất trật tự.

2. Một số kí hiệu cảnh báo trong phòng thực hành

Để đảm bảo an toàn trong phòng thực hành, người ta đưa ra các kí hiệu cảnh báo cần thiết.

Chất độc

Chất dễ cháy

Chất ăn mòn

Chất gây nổ

Chất gây độc hại môi trường

Chất độc hại sinh học