Lý thuyết Bài 9. Vương triều Hồi giáo Đê-li SVIP

I. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, XÃ HỘI

1. Chính trị

- Sau khi triều đại Gúp-ta sụp đổ, Ấn Độ rơi vào tình trạng phân liệt.

- Năm 1206, lực lượng Hồi giáo gốc Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến quân chiếm cứ miền Bắc Ấn Độ và thành lập vương triều Hồi giáo Đê-li.

- Dưới thời Đê-li, lãnh thổ Ấn Độ được thống nhất và giữu ổn định trong suốt nhiều thế kỉ, đặc biệt từ thế kỉ XIII đến XIV.

- Đến đầu thế kỉ XVI, vương triều bị các đội quân Mông Cổ từ Trung Á tấn công và sụp đổ.

Hình 1. Bản đồ đế chế Gúp-ta thời đỉnh cao

2️. Kinh tế

- Nông nghiệp đóng vai trò quan trọng nhất, được chính quyền chú trọng công tác thủy lợi, khai hoang.

- Thủ công nghiệp và thương mại cũng phát triển mạnh, nhờ vào việc duy trì và phát huy các nghề truyền thống.

=> Ấn Độ thời Đê-li trở thành điểm giao thương lớn, đóng vai trò kết nối giữa phương Đông với Tây Á.

Hình 2. Hoạt động kinh tế thời Đê-li

“Dưới thời Vương triều Hồi giáo Đê-li, thương mại phát triển mạnh, nhiều thành thị và hải cảng sầm uất xuất hiện. Ấn Độ trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa giữa phương Đông và phương Tây. Giao thương với các nước Ả Rập, Trung Á và Đông Nam Á được mở rộng.”

Nguồn: Lịch sử văn minh Ấn Độ

3️. Xã hội

- Bà La Môn tầng lớp giữ vị trí quan trọng và ảnh hưởng lớn nhất trong xã hội.

- Dân cư gồm nhiều cộng đồng tôn giáo, trong đó Hồi giáo chiếm đa số, bên cạnh Ấn Độ giáo và các tôn giáo khác.

- Người dân không theo Hồi giáo thường phải đóng thêm thuế ngoại đạo và nhiều loại sưu dịch khác. => Làm bùng phát không ít cuộc đấu tranh phản kháng vương triều Đê-li.

Hình 3. Hình ảnh minh họa về tầng lớp Bà-la-môn thời Đê-li

II. THÀNH TỰU VĂN HÓA NỔI BẬT DƯỚI THỜI ĐÊ-LI

1. Tôn giáo

- Vương triều Đê-li đã góp phần truyền bá và củng cố vị thế của Hồi giáo tại Ấn Độ.

2. Kiến trúc

- Nhiều công trình kiến trúc theo phong cách Hồi giáo được xây dựng.

- Đặc trưng kiến trúc: Mái vòm cao, cửa vòm, sân rộng, những bức tường trang trí bằng chữ Ả Rập tinh xảo.

Hình 4. Tháp chiến thắng cao 73 m được xây dựng từ cuối thế kỉ XII thuộc vương triều Hồi giáo Đê-li

3. Chữ viết và văn học

- Chữ Ba Tư được du nhập và dần trở thành ngôn ngữ hành chính quan trọng dưới thời Đê-li.

- Một số nhà thơ, nhà văn tiêu biểu đã xuất hiện, trong đó có nhà thơ nổi tiếng Ka-bi (1440 - 1518) với các phẩm viết bằng tiếng Hin-đi ca ngợi lòng yêu thương, nhân ái,...

Hình 5. Chân dung nhà thơ Ka-bi