Lý thuyết Bài 4. Trung Quốc từ thế kỉ VII đến giữa thế kỉ XIX (P2) SVIP

III. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỜI MINH - THANH

1. Nông nghiệp

- Kĩ thuật gieo trồng có tiến bộ, diện tích canh tác và sản lượng lương thực tăng.

- Tuy nhiên, nạn chiếm đoạt ruộng đất của địa chủ vẫn nghiêm trọng, dẫn đến xung đột xã hội.

2. Thủ công nghiệp

- Xuất hiện các công xưởng thủ công chuyên môn hóa với quy mô lớn, đa dạng các loại sản phẩm.

+ Nghề gốm sứ với kĩ thuật cao, tinh xảo.

Hình 1. Bình sứ men vàng họa tiết rồng - gốm Cảnh Đức Trấn dưới thời Minh - Thanh

+ Xuất hiện các xưởng dệt lớn: Tùng Châu, Tô Giang,...

+ Phát triển nghề đóng tàu với kĩ thuật phát triển, có thể đóng được những con tàu lớn.

Dưới triều Minh - Thanh, kỹ thuật đóng tàu đạt trình độ cao với việc sử dụng gỗ tốt, kỹ thuật ghép mộng chắc chắn, thân tàu nhiều khoang giúp chở được khối lượng hàng lớn. Nhiều loại thuyền buôn cỡ lớn và chiến thuyền trang bị đầy đủ buồm, bánh lái, neo, la bàn phục vụ các chuyến đi xa vượt biển.

3. Thương nghiệp

- Nhiều thành thị lớn phát triển phồn thịnh (Bắc Kinh, Nam Kinh).

- Từ thế kỉ XVII, thương nhân Ấn Độ, Ba Tư, Đông Nam Á đến giao thương tại các cảng lớn ở Trung Quốc. => Xuất hiện mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa.

- Tuy nhiên, kinh tế tự nhiên vẫn chiếm ưu thế, kinh tế tư bản chủ nghĩa không phát triển, kìm hãm sự chuyển biến sang xã hội hiện đại.

Nam Kinh thời Minh - Thanh là một trong những trung tâm kinh tế - thương mại sầm uất bậc nhất Trung Quốc. Thành phố tập trung nhiều phường thủ công, chợ lớn và bến cảng buôn bán với thương nhân Ấn Độ, Ba Tư, Đông Nam Á. Cảnh buôn bán nhộn nhịp của Nam Kinh được tái hiện sống động trong bức tranh nổi tiếng “Nam Đô Phồn Hội Đồ”.

Hình 3. Bức tranh “Nam Đô Phồn Hội Đồ”

IV. THÀNH TỰU CHỦ YẾU CỦA VĂN HÓA TRUNG QUỐC TỪ THẾ KỈ VII ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX

1. Tư tưởng - tôn giáo

a. Nho giáo:

- Duy trì địa vị là hệ tư tưởng chính thống suốt thời kì phong kiến.

Hình 3. Chân dung Khổng Tử

Nho giáo là hệ tư tưởng chính thống của chế độ phong kiến Trung Quốc. Nó đề cao trật tự xã hội, lễ nghĩa, quan hệ vua - tôi, cha - con. Tư tưởng Nho giáo ảnh hưởng sâu rộng đến chính trị, giáo dục, đạo đức Trung Hoa cổ đại.

b. Phật giáo:

- Duy trì sự phát triển.

- Hưng thịnh nhất dưới thời nhà Đường.

Hình 4. Tượng Phật dưới thời Đường

2. Sử học - văn học

a. Sử học:

- Cơ quan ghi chép sử được thành lập từ thời nhà Đường.

- Biên soạn nhiều bộ sử đồ sộ: Minh sử, Thanh thực lục, Tứ khố toàn thư.

Hình 5. Bìa cuốn Thanh thực lục

b. Văn học:

- Văn học thịnh đạt: Thời Đường nổi bật với các nhà thơ như: Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị.

Hình 6. Chân dung nhà thơ Lý Bạch

- Nhiều tiểu thuyết cổ điển nổi tiếng ra đời: Thủy Hử, Tam quốc diễn nghĩa, Tây du kí, Hồng lâu mộng.

3. Kiến trúc - điêu khắc

a. Kiến trúc:

- Xây dựng nhiều công trình kiến trúc lớn với kiến trúc đặc sắc: Tử Cấm Thành, Cố Cung, Viên Minh Viên.

Hình 7. Tử Cấm Thành

Tử Cấm Thành là quần thể cung điện hoàng gia nằm ở trung tâm Bắc Kinh, được xây dựng từ đầu thế kỉ XV dưới triều Minh. Đây là nơi ở và làm việc của các hoàng đế nhà Minh và Thanh, biểu tượng quyền lực tối cao của chế độ phong kiến Trung Quốc. Với kiến trúc đồ sộ, quy mô hơn 800 cung điện, Tử Cấm Thành hiện là Di sản Văn hóa Thế giới nổi tiếng.

b. Điêu khắc:

- Điêu khắc tượng Phật tinh xảo. => Phản ánh tay nghề, óc sáng tạo của nghệ nhân.

Hình 8. Tượng Phật được điêu khắc tinh xảo