Lý thuyết Bài 12. Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) và Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 (P2) SVIP

II. CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917

1. Nguyên nhân và diễn biến chính

a. Nguyên nhân:

- Đời sống nhân dân - đặc biệt là công nhân và nông dân vẫn vô cùng cực khổ sau Cách mạng tháng Hai ở Nga.

- Tình hình chính trị bất ổn, xuất hiện tình trạng hai chính quyền song song tồn tại:

+ Chính phủ tư sản lâm thời đại diện cho giai cấp tư sản.

Hình 1. Các thành viên của Chính phủ Lâm thời Nga năm 1917

+ Các Xô viết đại biểu công nhân và binh lính đại diện cho giai cấp công - nông.

Hình 2. Cuộc họp của Xô viết đại biểu công nhân và binh lính tại Pê-tơ-rô-grát (1917)

- Hai chính quyền không thể cùng tồn tại do có sự đối lập về lợi ích.

=> Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích Nga đã lên kế hoạch tiến hành cách mạng với mục đích lật đổ Chính phủ tư sản lâm thời.

b. Diễn biến chính:

- Tháng 7 - 1917, Chính phủ tư sản lâm thời tiến hành khủng bố phong trào quần chúng và đàn áp các Xô viết.

=> Đảng Bôn-sê-vích bắt đầu chuẩn bị lực lượng cho khởi nghĩa vũ trang.

Hình 3. Lê-nin phát biểu trước quần chúng tại Pê-tơ-rô-grát (1917)

- Đêm 24 - 10, quân khởi nghĩa giành quyền kiểm soát Pê-tơ-rô-grát (Xanh Pê-téc-bua) và bao vây Cung điện Mùa Đông.

- Đêm 25 - 10, quân khởi nghĩa chiếm được Cung điện Mùa Đông. => Chính phủ tư sản lâm thời sụp đổ.

Hình 4. Cuộc tấn công Cung điện Mùa Đông

- Đầu năm 1918, Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi hoàn toàn trên phạm vi cả nước.

b. Ý nghĩa lịch sử và tác động:

- Ý nghĩa lịch sử:

+ Lật đổ hoàn toàn chính quyền tư sản lâm thời, xóa bỏ chế độ thống trị của giai cấp tư sản và địa chủ ở Nga.

+ Nhà nước Xô viết của giai cấp công nhân và nông dân được thiết lập, đánh dấu bước chuyển từ chế độ tư bản sang xã hội chủ nghĩa.

+ Mở đầu cho thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới.

Hình 5. Tem thư kỉ niệm Cách mạng tháng Mười, trong đó mô tả những thành tựu của Cách mạng

- Tác động:

+ Định hướng con đường đấu tranh cho giai cấp công nhân ở nhiều nước tư bản.

+ Mở ra con đường giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc.

+ Thay đổi sâu sắc cục diện chính trị thế giới, chủ nghĩa xã hội xuất hiện và đối đầu trực tiếp với chủ nghĩa tư bản, phá vỡ thế độc quyền của hệ thống đế quốc.