Lý thuyết Bài 11. Phong trào công nhân từ cuối thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XX và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học (P1) SVIP

I. SỰ RA ĐỜI CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN

1. Bối cảnh

- Cách mạng công nghiệp diễn ra từ cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX đã tạo ra những nền kinh tế - xã hội ở các nước tư bản:

+ Hàng loạt khu công nghiệp, đô thị lớn ra đời.

Hình 1. Trung tâm công nghiệp Béc-lin (Đức) đầu thế kỉ XIX

+ Giai cấp nông dân bị mất ruộng đất, buộc phải vào thành phố làm thuê trong các nhà máy, hầm mỏ.

=> Hình thành một lực lượng lao động mới là giai cấp công nhân.

2. Đặc điểm giai cấp công nhân

- Là những người lao động làm thuê trong nền sản xuất công nghiệp.

- Bị bóc lột nặng nề và sống trong điều kiện khổ cực.

- Tăng nhanh về số lượng và bắt đầu có nhận thức rõ hơn về vị trí và vai trò của mình trong xã hội tư bản (1830 -1840).

=> Trở thành lực lượng xã hội quan trọng, đối kháng trực tiếp với giai cấp tư sản.

Hình 2. Hình ảnh công nhân vào thế kỉ XIX

II. HOẠT ĐỘNG CHÍNH CỦA C. MÁC, PH. ĂNG-GHEN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

1. Tiểu sử C. Mác và Ph. Ăng-ghen

a. C. Mác (1818 - 1883):

- Xuất thân từ một gia đình trí thức gốc Do Thái tại Ti-ri-ơ (Đức).

- Bị trục xuất khỏi Đức do có khuynh hướng cách mạng.

- Ông tiếp tục nghiên cứu và tham gia phong trào công nhân tại Pa-ri (Pháp).

Hình 3. Chân dung C. Mác

b. Ph. Ăng-ghen (1820 - 1895):

- Xuất thân từ một gia đình chủ xưởng giàu ở thành phố Bác-men (Đức).

- Tỏ thái độ phản đối giai cấp tư sản do hiểu rõ thủ đoạn làm giàu của họ.

- Có nhiều công trình nghiên cứu về giai cấp công nhân, đặc biệt là công nhân Anh.

Hình 4. Chân dung Ph. Ăng-ghen

2. Một số hoạt động tiêu biểu

- Từ thập niên 1840, C. Mác và Ph. Ăng-ghen trở thành những nhà lãnh đạo tiêu biểu của phong trào công nhân thế giới.

- Họ không chỉ tích cực tham gia thực tiễn mà còn đưa ra những luận điểm mang tính khoa học và cách mạng, định hướng cho giai cấp công nhân.

- 1842: Ph. Ăng-ghen sang Anh, điều tra thực tế và viết cuốn Tình cảnh giai cấp công nhân ở Anh.

- 1843: C. Mác sang Pháp, tham gia phong trào cách mạng tại Pa-ri.

Hình 5. C. Mác trong thời gian sống và hoạt động tại Paris.

- 1844: Hai người gặp nhau tại Pháp, cùng sáng lập tổ chức Đồng minh những người cộng sản.

- 1848: Soạn thảo và công bố Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản - văn kiện cương lĩnh đầu tiên của chủ nghĩa xã hội khoa học.

Hình 6. Tranh minh họa C. Mác và Ph. Ăng-ghen soạn thảo Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản (1848)

- 1864: Thành lập Quốc tế thứ nhất - C. Mác giữ vai trò chủ chốt.

Hình 7. Tranh minh họa cuộc họp thành lập Quốc tế thứ nhất

- 1889: Thành lập Quốc tế thứ hai tại Pa-ri với vai trò nổi bật của Ph. Ăng-ghen.

Hình 8. Quốc tế thứ hai thành lập tại Pa-ri

3. Sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học

- Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản (1848) là văn kiện quan trọng trình bày:

+ Quy luật phát triển của lịch sử xã hội loài người.

+ Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong việc xóa bỏ chủ nghĩa tư bản và xây dựng xã hội mới.

=> Công bố Tuyên ngôn chính là sự kiện đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.