Da và điều hòa thân nhiệt ở người SVIP

I. CHỨC NĂNG VÀ CẤU TẠO CỦA DA

Cấu tạo của da: Lớp biểu bì, lớp bì, lớp mỡ dưới da.

Các lớp cấu tạo của da
(1 - lớp biểu bì, 2 - lớp bì, 3 - lớp mỡ dưới da)

Chức năng của da: Bảo vệ cơ thể, điều hòa thân nhiệt, nhận biết các kích thích từ môi trường, bài tiết, tổng hợp vitamin D.

- Lớp biểu bì: Bảo vệ cơ thể khỏi tia tử ngoại, vi sinh vật và ngăn ngừa sự mất nước.

- Lớp bì: Giảm sự tác động từ bên ngoài, điều hòa thân nhiệt, làm lành vết thương, nuôi dưỡng biểu bì, loại bỏ chất thải.

- Lớp mỡ dưới da: Cách nhiệt, tạo lớp đệm bảo vệ.

II. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT

1. Thân nhiệt

Thân nhiệt là nhiệt độ cơ thể.

- Thân nhiệt của người bình thường khoảng 36,3 - 37,3 ^oC. Các yếu tố như độ tuổi, giới tính, mức độ hoạt động,… có thể làm thay đổi thân nhiệt.

- Dụng cụ đo thân nhiệt: Nhiệt kế.

Nhiệt kế thuỷ ngân

Nhiệt kế điện tử

Nhiệt kế hồng ngoại

- Vị trí đo thân nhiệt: Trán, miệng, nách, hậu môn,...

- Cách đo thân nhiệt bằng nhiệt kế:

2. Điều hòa thân nhiệt

Điều hòa thân nhiệt là quá trình điều chỉnh sự sinh nhiệt và thải nhiệt để duy trì nhiệt độ cơ thể ở mức ổn định.

- Da tham gia điều hòa thân nhiệt nhờ hoạt động của tuyến mồ hôi và mao mạch dưới da.

- Hệ thần kinh điều khiển phản ứng của da trước kích thích bên ngoài.

Da tham gia điều hòa thân nhiệt
(hình trên - khi trời nóng, hình dưới - khi trời lạnh)

3. Phương pháp chống nóng, lạnh cho cơ thể

- Một số biện pháp chống nóng: Sử dụng nón, mũ; uống đủ nước; mặc trang phục thoáng mát;...

- Một số biện pháp chống lạnh: Mặc trang phục dày, giữ nhiệt tốt; luyện tập thể dục, thể thao;...

- Khi ở lâu trong môi trường quá nóng hoặc quá lạnh, cơ thể không kịp điều chỉnh thân nhiệt dẫn đến hiện tượng cảm nóng (thân nhiệt tăng) hoặc cảm lạnh (thân nhiệt giảm).

Biện pháp chống cảm nóng, cảm lạnh: Chọn trang phục phù hợp với thời tiết, giới hạn thời gian hoạt động dưới thời tiết khắc nghiệt, luyện tập thể dục, thể thao.

III. CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ DA

Một số bệnh về da: Lang ben, hắc lào, mụn trứng cá, ghẻ.

- Bệnh lang ben:

+ Nguyên nhân: Da bị nhiễm nấm.

+ Lây truyền khi dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.

Bệnh lang ben

- Bệnh mụn trứng cá:

+ Nguyên nhân: Da tiết quá nhiều chất nhờn, bụi bẩn làm tắc nghẽn nang lông.

+ Thường gặp ở vùng mặt, ngực, lưng,… của thanh thiếu niên tuổi dậy thì.

Bệnh mụn trứng cá

- Bệnh ghẻ:

+ Nguyên nhân: Cái ghẻ kí sinh trong da.

+ Con đường lây truyền: Tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.

Bệnh ghẻ

- Các biện pháp chăm sóc, bảo vệ da và làm đẹp da an toàn:

- Khi da bị tổn thương do bỏng, nhiễm khuẩn, chấn thương hoặc bệnh lí khiến mất khả năng tự phục hồi, bác sĩ sẽ tiến hành ghép da.

- Một số phương pháp ghép da:

+ Ghép da tự thân: Lấy da ở vùng khác trên chính cơ thể bệnh nhân để ghép vào vùng bị tổn thương.

+ Ghép da đồng loài: Lấy da từ người khác để ghép cho bệnh nhân.

+ Ghép da dị loài: Lấy da từ cá thể thuộc loài này để ghép cho cá thể thuộc loài khác.

+ Ghép da nhân tạo: Do con người tạo ra.