Bài 8. Vai trò và triển vọng của thủy sản SVIP

I. VAI TRÒ CỦA THUỶ SẢN

- Cung cấp thực phẩm giàu protein:

+ Thủy sản là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng và thiết yếu cho con người.

- Cung cấp nguyên liệu chế biến và xuất khẩu:

+ Góp phần phát triển ngành công nghiệp chế biến thủy sản.

+ Tăng kim ngạch xuất khẩu, thúc đẩy kinh tế đất nước.

- Phát triển kinh tế và tạo việc làm:

+ Là ngành kinh tế mũi nhọn, tạo nhiều việc làm.

+ Nâng cao thu nhập và đời sống người dân ở nhiều địa phương.

- Khẳng định chủ quyền biển đảo:

+ Hoạt động khai thác thủy sản xa bờ góp phần bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển.

+ Ngư dân phối hợp với lực lượng chức năng tham gia cứu hộ, cứu nạn, ngăn chặn xâm phạm chủ quyền biển đảo.

- Đảm bảo an ninh quốc phòng:

+ Ngăn chặn các hành động gây rối, giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ trên biển.

- Các vai trò khác của thủy sản:

+ Cung cấp thức ăn cho chăn nuôi.

+ Đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí của con người.

II. TRIỂN VỌNG VÀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN THUỶ SẢN

1. Triển vọng phát triển thuỷ sản Việt Nam

a. Phát triển nhờ lợi thế của điều kiện tự nhiên

- Việt Nam có bờ biển dài hơn 3260 km, vùng đặc quyền kinh tế rộng, nguồn thủy sản phong phú.

- Có nhiều vũng, vịnh, đầm phá, rừng ngập mặn ven biển → thuận lợi cho nuôi thủy sản nước mặn, lợ.

- Trên đất liền có hệ thống sông, suối, kênh rạch → thuận lợi cho nuôi thủy sản nước ngọt.

- Mục tiêu đến năm 2030 và tầm nhìn 2045:

+ Phát triển thủy sản thành ngành kinh tế quan trọng của quốc gia.

+ Giải quyết việc làm cho trên 3,5 triệu người.

+ Tăng thu nhập cho lao động ngành thủy sản.

+ Xây dựng các làng cá ven biển, đảo → thành cộng đồng văn minh, có đời sống riêng gắn với nông thôn mới.

b. Phát triển để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của con người

- Tiêu thụ thủy sản toàn cầu tăng mạnh:

+ Từ 9kg/người (1961) lên 20,5kg/người (2018), tăng trưởng 1,5%/năm.

- Dự báo đến 2030:

+ Tiêu thụ thủy sản toàn cầu tăng thêm 18% (≈ 28 triệu tấn).

+ 71% lượng thủy sản dùng làm thực phẩm sẽ được tiêu thụ ở châu Á.

- Triển vọng phát triển:

+ Ngành thủy sản có tiềm năng lớn do nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng.

- Mục tiêu của Việt Nam đến năm 2030:

+ Tốc độ tăng giá trị sản xuất: 3,0 - 4,0%/năm.

+ Tổng sản lượng thủy sản đạt 9,8 triệu tấn, trong đó:

• Sản lượng nuôi trồng: 7,0 triệu tấn.
• Sản lượng khai thác: 2,8 triệu tấn.

c. Phát triển nhờ chính sách hội nhập ngày càng sâu rộng của Việt Nam

- Lợi thế xuất khẩu thủy sản:

+ Việt Nam có nhiều loại thủy sản xuất khẩu, giá trị xuất khẩu đang có xu hướng tăng.

+ Đã kí nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) với các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, EU,…

- Triển vọng trong tương lai:

+ Cơ hội xuất khẩu mở rộng ra nhiều quốc gia.

+ Là động lực thúc đẩy ngành thủy sản trong nước phát triển mạnh.

- Mục tiêu đến năm 2030:

+ Tăng giá trị xuất khẩu sản phẩm thủy sản chế biến.

+ Kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 14 - 16 tỉ USD/năm.

- Tầm nhìn đến 2045:

+ Trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu thủy sản.

d. Phát triển kinh tế và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc

- Mục tiêu đến 2030, tầm nhìn 2045:

+ Việt Nam trở thành quốc gia mạnh, giàu từ biển, phát triển bền vững và an toàn.

- Gắn phát triển kinh tế với quốc phòng:

+ Bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

- Triển vọng ngành thủy sản biển:

+ Là nhiệm vụ và cơ hội để tiếp tục phát triển, hoàn thành mục tiêu quốc gia.

2. Xu hướng phát triển thuỷ sản ở Việt Nam và trên thế giới

a. Phát triển bền vững gắn với bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản

- Gắn phát triển ngành với điều kiện địa phương, thích ứng biến đổi khí hậu.

- Tái cơ cấu chuỗi giá trị từ nuôi trồng → chế biến → tiêu thụ để tăng năng suất, giảm chi phí, bảo vệ môi trường.

- Tổ chức lại hoạt động khai thác theo hướng bền vững.

b. Tăng tỉ lệ nuôi, giảm tỉ lệ khai thác để phát triển bền vững

- Giảm khai thác quá mức để bảo vệ hệ sinh thái.

- Tăng nuôi trồng để đảm bảo nguồn cung, phát triển bền vững.

c. Áp dụng công nghệ cao để phát triển bền vững

- Áp dụng công nghệ cao (công nghệ sinh học, nuôi tiên tiến, IoT,...) vào nuôi trồng, khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

- Giúp phát triển bền vững, bảo vệ tài nguyên, không gây suy thoái môi trường.

- Tăng hiệu quả kinh tế và được xã hội chấp nhận.

d. Hưởng tới nuôi trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP

- Nuôi trồng theo VietGAP, GlobalGAP là xu hướng tất yếu khi hội nhập.

- Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho tiêu dùng và xuất khẩu.

- Giúp quản lí tốt quy trình sản xuất, hạn chế dịch bệnh, tăng hiệu quả nuôi trồng.

- Góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ngành thủy sản.

III. YÊU CẦU CƠ BẢN ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG CỦA MỘT SỐ NGÀNH NGHỀ PHỔ BIẾN TRONG THUỶ SẢN

- Sức khoẻ tốt, chăm chỉ, chịu khó, có trách nhiệm.

- Kiến thức và kĩ năng cơ bản về nuôi trồng, khai thác, bảo vệ thủy sản.

- Biết vận hành thiết bị, máy móc trong nuôi trồng và khai thác.

- Tuân thủ an toàn lao động, bảo vệ môi trường, tuân thủ công ước quốc tế.

- Yêu thiên nhiên, yêu sinh vật, thích hoạt động ngoài trời.

- Nắm quy định pháp luật liên quan đến khai thác, bảo vệ và xuất khẩu thủy sản.