Bài 8. Nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi SVIP

1. NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA VẬT NUÔI

- Là lượng chất dinh dưỡng vật nuôi duy trì hoạt động sống và sản xuất tạo ra sản phẩm trong một ngày đêm.

- Nhu cầu duy trì:

+ Đảm bảo các hoạt động sống cơ bản như ăn uống và di chuyển bình thường.

+ Không liên quan đến: Sinh sản, tiết sữa, hoặc tạo ra sản phẩm.

+ Mục đích: Giữ cho cơ thể vật nuôi ổn định và duy trì trạng thái cân bằng.

- Nhu cầu sản xuất:

+ Đáp ứng yêu cầu dinh dưỡng cho việc tăng trưởng cơ thể, sinh sản và tạo ra các sản phẩm như thịt, trứng,...

+ Phục thuộc vào các yếu tố:

• Loài vật.
• Giống và độ tuổi.
• Giai đoạn phát triển.
• Đặc điểm sinh lí.
• Hướng sản xuất.

+ Mục đích: Cung cấp đủ dinh dưỡng giúp vật nuôi phát triển tốt, sinh trưởng mạnh mẽ và nâng cao năng suất sản phẩm.

2. TIÊU CHUẨN ĂN CỦA VẬT NUÔI

2.1. Nhu cầu năng lượng

- Nhu cầu năng lượng thường được biểu thị bằng Kcal.

- Có thể tính theo:

+ Năng lượng tiêu hoá (DE).

+ Năng lượng trao đổi (ME).

+ Năng lượng thuần (NE).

- Nhu cầu năng lượng khác nhau tùy thuộc vào loài, giống, giai đoạn sinh trưởng và mức độ sản xuất.

- Ví dụ:

+ Gà con từ 1-2 tuần tuổi cần 2500 Kcal ME/kg thức ăn.

+ Gà đẻ cần 2800 Kcal ME/kg thức ăn.

- Nhóm thức ăn cung cấp năng lượng cho vật nuôi:

+ Hạt ngũ cốc (ngô, gạo,...).

+ Phụ phẩm công nghiệp (rỉ mật, bã bia,...).

+ Các loại củ (khoai lang, sắn,...).

+ Phụ phẩm xay xát (cám gạo, cám mạch,...).

+ Mỡ động vật,...

2.2. Nhu cầu protein và amino acid

- Nhu cầu protein thể hiện dưới dạng tỉ lệ (%) protein trong khẩu phần.

- Nhu cầu amino acid cũng được tính theo tỉ lệ (%) trong thức ăn.

- Mỗi loài vật nuôi có nhu cầu khác nhau tùy thuộc vào giống, giai đoạn sinh trưởng và sản xuất.

- Ví dụ: Nhu cầu protein cho dê sữa:

+ Dê con từ 2 tuần đến 3 tháng tuổi cần 20% protein trong khẩu phần ăn.

+ Dê sữa trưởng thành có nhu cầu protein 16%.

- Các nguyên liệu như cám ngô, bột đậu nành, bột cá, bột thịt,... cung cấp protein cho vật nuôi.

- Các amino acid quan trọng như:

+ Methionine.

+ Valine.

+ Threonine,...

=> Thường được bổ sung vào khẩu phần ăn của vật nuôi để cải thiện sự phát triển và năng suất sản phẩm.

2.3. Nhu cầu khoáng

- Khoáng giúp cấu tạo xương, răng và tham gia tạo enzyme, cân bằng áp suất thẩm thấu, hệ thống đệm và quá trình chuyển hóa trong cơ thể.

- Các loại khoáng:

+ Khoáng đa lượng:

• Ca, P, Mg,...
• Tính bằng g/con/ngày hoặc tỉ lệ (%) trong thức ăn.
• Ví dụ: Trứng gà thiếu Ca.

+ Khoáng vi lượng:

• Fe, Cu, Zn,...
• Tính bằng mg/con/ngày.
• Ví dụ: Lợn con thiếu Fe.

- Nhu cầu khoáng của vật nuôi phụ thuộc vào:

+ Giống.

+ Đặc điểm sinh lí.

+ Giai đoạn sinh trưởng.

+ Đặc điểm sản xuất.

2.4. Nhu cầu vitamin

- Vitamin đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của vật nuôi, giúp vật nuôi phát triển tốt và nâng cao sức đề kháng với bệnh tật.

- Yếu tố ảnh hưởng:

+ Độ tuổi.

+ Tình trạng sinh lí.

+ Giai đoạn sản xuất.

+ Năng suất của vật nuôi.

- Các vitamin cần thiết:

+ Vitamin A, D, E, C, B1, B2, B6, B12,...

- Nhu cầu vitamin được tính bằng đơn vị:

+ UI (đơn vị quốc tế), mg hoặc µg/kg thức ăn, tùy loại vitamin.

3. KHẨU PHẦN ĂN CỦA VẬT NUÔI

- Là hỗn hợp thức ăn được cung cấp cho vật nuôi, nhằm đảm bảo chế độ dinh dưỡng phù hợp.

- Khẩu phần ăn tính theo:

+ Tỉ lệ (%) trong thức ăn hỗn hợp.

+ Khối lượng (kg) trong một ngày.

- Các công ty sản xuất thức ăn công nghiệp theo công thức dinh dưỡng chuẩn.

- Quy trình xây dựng khẩu phần ăn cho vật nuôi:

+ Bước 1. Xác định đối tượng xây dựng khẩu phần ăn.

+ Bước 2. Xác định nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi.

+ Bước 3. Xác định hàm lượng dinh dưỡng của nguyên liệu.

+ Bước 4. Chọn nguyên liệu sử dụng.

+ Bước 5. Cập nhật giá nguyên liệu.

+ Bước 6. Tính toán số lượng mỗi loại nguyên liệu cần sử dụng dựa trên nhu cầu dinh dưỡng đáp ứng tiêu chuẩn ăn.

+ Bước 7. Kiểm tra hàm lượng dinh dưỡng trong thức ăn thành phẩm so với nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi.

+ Bước 8. Hiệu chỉnh khẩu phần ăn.