Bài 6. Ý nghĩa, nhiệm vụ, thực trạng của việc bảo vệ và khai thác rừng SVIP

I. Ý NGHĨA CỦA VIỆC BẢO VỆ VÀ KHAI THÁC RỪNG BỀN VỮNG

- Bảo vệ rừng:

+ Bảo vệ môi trường sống cho nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm.

+ Giúp bảo tồn đa dạng sinh học và nguồn gene của các loài động vật, thực vật quý hiếm.

- Khai thác rừng bền vững:

+ Giúp duy trì diện tích rừng và tài nguyên rừng, điều hòa khí hậu.

+ Giảm ô nhiễm môi trường, bảo vệ nguồn nước và ngăn chặn thiên tai như lũ lụt, sạt lở đất.

II. NHIỆM VỤ CỦA BẢO VỆ VÀ KHAI THÁC RỪNG BỀN VỮNG

1. Nhiệm vụ của bảo vệ rừng

- Bảo vệ rừng là nhiệm vụ quan trọng của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

- Suy thoái tài nguyên rừng có thể gây ra:

+ Sự thay đổi khí hậu bất thường.

- Suy giảm tầng ozone, giảm đa dạng sinh học, suy thoái đất canh tác.

- Mọi người đều có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên rừng.

a. Nhiệm vụ của toàn dân

- Toàn dân có trách nhiệm bảo vệ rừng và thực hiện các quy định của Luật Lâm nghiệp, luật phòng cháy chữa cháy, luật bảo vệ động vật hoang dã,...

- Các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong rừng có trách nhiệm thực hiện các quy định về bảo vệ rừng.

- Thông báo kịp thời cho cơ quan có thẩm quyền về các hành vi vi phạm quy định bảo vệ rừng và cháy rừng.

b. Nhiệm vụ của chủ rừng

- Chủ rừng có trách nhiệm bảo vệ rừng của mình.

- Xây dựng và thực hiện các phương án bảo vệ sinh thái rừng.

- Phòng, chống chặt phá rừng, săn bắn, bắt, bẫy động vật rừng trái phép.

- Phòng cháy, chữa cháy rừng và phòng trừ sinh vật gây hại theo đúng quy định.

c. Nhiệm vụ của Uỷ ban nhân dân các cấp

- Thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng.

- Chỉ đạo công tác phòng cháy, chữa cháy rừng, phòng trừ sinh vật gây hại tại địa phương.

- Kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng; xử phạt vi phạm theo quy định pháp luật.

2. Nhiệm vụ của khai thác rừng bền vững

- Khai thác rừng phải tuân thủ quy định của pháp luật, phù hợp với chiến lược phát triển lâm nghiệp.

- Áp dụng các biện pháp, kĩ thuật khai thác để bảo đảm lợi ích kinh tế của rừng mà không gây hại cho môi trường.

- Kết hợp bảo vệ và phát triển rừng với khai thác để phát huy hiệu quả tài nguyên rừng.

- Trồng lại rừng ngay sau khi khai thác, đảm bảo sự tái sinh của rừng.

- Khai thác các loài quý, hiếm phải thực hiện theo quy định của Chính phủ và công ước quốc tế về thương mại các loài động vật, thực vật nguy cấp.

III. THỰC TRẠNG TRỒNG, CHĂM SÓC, BẢO VỆ VÀ KHAI THÁC RỪNG Ở NƯỚC TA

1. Thực trạng trồng và chăm sóc rừng

- Trong những năm gần đây, công tác trồng và chăm sóc rừng ở Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực.

- Chương trình trồng một tỉ cây xanh (giai đoạn 2021 - 2025) đã được triển khai, đạt được nhiều kết quả khả quan.

- Nhiều chủ trương, chính sách về lâm nghiệp đã góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường, tạo động lực cho phát triển rừng bền vững.

- Mở rộng diện tích rừng trồng và cải thiện môi trường rừng, nâng cao chất lượng cây trồng.

- Trung bình hàng năm trồng được 0,23 triệu ha rừng, chưa đạt mục tiêu 0,3 triệu ha/năm.

- Trồng cây phân tán đạt 55 triệu cây/năm, chưa đạt mục tiêu 200 triệu cây/năm.

- Diện tích trồng rừng mới từ 2006 - 2010 đạt 0,78 triệu ha, từ 2011 - 2019 đạt 1,23 triệu ha, chưa đạt kế hoạch.

2. Thực trạng bảo vệ và khai thác tài nguyên rừng 

- Trong giai đoạn 2011 - 2020, diện tích rừng bị thiệt hại khoảng 22800 ha, trong đó 13700 ha bị chặt phá trái phép.

- Giai đoạn 2011 - 2020:

+ Diện tích rừng bị thiệt hại ở Việt Nam: 22800 ha (trong đó 2280 ha bị cháy).

+ 13700 ha còn lại do khai thác trái phép.

- Năm 2021:

+ Phát hiện 2653 vụ vi phạm quy định về bảo vệ rừng (giảm 13% so với năm 2020).

+ Diện tích rừng bị thiệt hại: 1229 ha.

- Năm 2022:

+ Diện tích rừng bị thiệt hại: 1100 ha, trong đó diện tích bị cháy: 41,4 ha, diện tích rừng bị chặt, phá: 1080,5 ha.

- Nhận định:

+ Diện tích rừng bị thiệt hại và khai thác trái phép trong giai đoạn 2011 - 2022 vẫn ở mức cao.

+ Cần cải thiện công tác quản lí, bảo vệ và khai thác rừng trong tương lai.