Bài 15. Phòng, trị một số bệnh phổ biến ở trâu, bò SVIP

1. BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG TRÂU BÒ

1.1. Đặc điểm bệnh

- Bệnh tụ huyết trùng trâu bò là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn gây ra.

- Điểm nổi bật là có hiện tượng xuất huyết tại các vùng nhất định trên cơ thể vật nuôi.

- Biểu hiện đặc trưng của bệnh:

+ Thời gian ủ bệnh từ 1 đến 3 ngày.

+ Sốt cao (41 - 42°C), mệt mỏi, khó khăn khi di chuyển.

+ Niêm mạc mắt, mũi đỏ sẫm.

+ Chảy nước mắt, nước mũi.

+ Ban đầu bị táo bón, sau đó chuyển sang tiêu chảy có lẫn máu và chất nhầy.

1.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Vi khuẩn gây bệnh là Pasteurella Gram âm, có sức sống mạnh.

- Chúng tồn tại lâu trong đất ẩm, nhiều chất hữu cơ và thiếu ánh sáng.

- Bệnh thường xuất hiện quanh năm, gia tăng vào mùa mưa.

1.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh:

+ Thực hiện chăm sóc đúng kĩ thuật, giữ vệ sinh chuồng trại, nguồn nước và thức ăn.

+ Tiêm vaccine phòng bệnh 2 lần/năm theo chỉ định của cán bộ thú y.

- Điều trị:

+ Dùng kháng sinh phù hợp với vi khuẩn Gram âm, kết hợp thuốc trợ lực và chăm sóc hợp lí.

+ Khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ, cần liên hệ ngay với thú y để được hướng dẫn xử lí.

2. BỆNH TIÊN MAO TRÙNG

2.1. Đặc điểm bệnh

- Bệnh tiên mao trùng là một loại kí sinh trùng máu gây hại phổ biến ở trâu bò, làm thiệt hại lớn cho chăn nuôi.

- Bệnh thường xảy ra vào các tháng nóng ẩm, mưa nhiều.

- Dấu hiệu:

+ Thể cấp tính: con vật thường sốt cao, rối loạn thần kinh và chết nhanh.

+ Thể mạn tính:

• Sốt gián đoạn (ngày sốt, ngày không).
• Thiếu máu suy nhược kéo dài.
• Mất dần khả năng sản xuất.
• Có thể dẫn đến chết hàng loạt.

2.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Mầm bệnh là tiên mao trùng Trypanosoma evansi:

+ Là một loại kí sinh trùng đơn bào.

+ Có hình mũi khoan.

+ Sống kí sinh và di chuyển được trong máu nhờ một roi tự do.

- Bệnh lây sang trâu, bò qua trung gian là các loài côn trùng hút máu như ruồi trâu (mòng).

- Sau khi bị truyền nhiễm, trâu bò sẽ xuất hiện triệu chứng bệnh sau khoảng 7 ngày

2.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh:

+ Dọn vệ sinh chuồng trại, phát quang cây cỏ, phun thuốc diệt côn trùng định kì.

+ Ở vùng có dịch:

• Dùng thuốc đặc trị tiêm phòng cho gia súc vào mùa phát bệnh (mùa mưa).

- Điều trị:

+ Cách li và dùng thuốc đặc trị theo hướng dẫn của thú y.

3. BỆNH CHƯỚNG HƠI DẠ CỎ

3.1. Đặc điểm bệnh

Biểu hiện của vật nuôi mắc bệnh:

- Dạ cỏ căng to, nhất là ở hõm hông bên trái.

- Lưng hơi cong lên.

- Bỏ ăn, thở khó khăn.

- Trường hợp nặng có thể tử vong do suy hô hấp.

3.2. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây bệnh thường gặp:

- Vật nuôi ăn quá nhiều thức ăn dễ lên men sinh hơi như:

+ Lá bắp cải.

+ Lá khoai lang.

+ Ngọn mía.

+ Cỏ ướt sương hoặc mưa,...

- Thức ăn bị nhiễm độc hữu cơ chứa phosphorus.

3.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh:

+ Hạn chế cho vật nuôi ăn quá nhiều thực phẩm dễ lên men tạo khí.

- Điều trị:

+ Khi phát hiện, cần liên hệ bác sĩ thú y để xử lí kịp thời.

+ Sơ cứu ban đầu:

• Nằm kê cao đầu.
• Xoa bóp vùng hõm hông trái bằng rơm hoặc cỏ khô.
• Dùng tay kéo lưỡi con vật theo nhịp thở.
• Có thể móc bớt phân ở trực tràng.

+ Có thể áp dụng một số bài thuốc đông y hỗ trợ điều trị.

4. BỆNH VIÊM VÚ

4.1. Đặc điểm bệnh

- Viêm vú là bệnh phổ biến ở trâu, bò cái sinh sản, đặc biệt là bò sữa năng suất cao, nhất là trong khí hậu nóng ẩm như Việt Nam.

- Biểu hiện đặc trưng của bệnh:

+ Vú sưng, nóng, đỏ, lượng sữa giảm hoặc mất hoàn toàn.

+ Sữa có mùi tanh, có thể lẫn máu, mủ.

+ Vật nuôi đau, không cho bú hay vắt sữa.

- Nếu không điều trị kịp thời, sẽ ảnh hưởng tới sức khoẻ mẹ và con.

4.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Bệnh viêm vú:

+ Bắt đầu từ tổn thương cơ học ở bầu vú.

+ Sau đó vi khuẩn theo vết thương xâm nhập và gây viêm.

- Bệnh thường gặp khi:

+ Vắt sữa sai cách.

+ Điều kiện vệ sinh chuồng trại không đảm bảo.

+ Thân thể vật nuôi không đảm bảo.

4.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh:

+ Giữ cho chuồng trại luôn sạch sẽ, khô ráo.

+ Chăm sóc trâu, bò sinh sản đúng kĩ thuật, đặc biệt khi vắt sữa và vệ sinh bầu vú, tránh làm tổn thương.

+ Theo dõi thường xuyên để phát hiện bệnh và xử lí sớm.

- Điều trị:

+ Xoa cao tiêu viêm lên vùng vú bị sưng.

+ Bơm thuốc trị viêm vào bầu vú qua ống dẫn sữa.

+ Tiêm vitamin B1 và cafein vào bắp thịt con vật.

+ Dùng dung dịch sát trùng (thuốc tím, rivanol, lugol,…) để rửa bầu vú.

+ Mọi thuốc nên dùng theo hướng dẫn của bác sĩ thú y và nhà sản xuất.