Bài 11. Quá trình sản xuất cơ khí SVIP

I. SẢN XUẤT CƠ KHÍ

- Sản xuất cơ khí là quá trình sử dụng dụng cụ tác động lên vật liệu nhằm chế tạo ra sản phẩm phục vụ đời sống và sản xuất.

- Quy trình sản xuất cơ khí gồm:

+ Sản xuất phôi.

+ Chế tạo cơ khí.

+ Đóng gói và bảo quản.

II. CÁC BƯỚC CỦA QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT CƠ KHÍ

1. Sản xuất phôi

 - Sản xuất phôi cho vật liệu kim loại gồm:

+ Khai thác quặng.

+ Luyện kim.

+ Chế tạo phôi.

- Quặng được khai thác tại mỏ, sau đó luyện kim để tạo ra kim loại.

- Luyện kim thường tập trung vào công nghệ luyện gang và thép, và vật liệu dùng để luyện gang là quặng giàu sắt như:

+ Hematit (Fe₂O₃).

+ Manhetit (Fe₃O₄).

- Quặng, than cốc và chất trợ dung được xếp xen kẽ trong lò và được nén bằng không khí nóng.

- Khí CO từ cháy than cốc khử oxit sắt tạo thành sắt.

- Sắt nóng chảy hoả tan carbon và nguyên tố khác tạo thành thanh gang lỏng.

- Khí nóng hình thành bên trong lò được thoát ra ngoài qua ống dẫn và lỗ thoát.

- Đá vôi phân huỷ thành CaO, kết hợp với tạp chất tạo thành xỉ lên trên gang và thoát ra theo cửa.

- Thép được luyện từ gang bằng cách khử bớt carbon và các kim loại khác chứa trong gang bằng khí Oxi được thổi vào lò đựng gang nóng chảy ở nhiệt độ cao.

- Sản xuất phôi kim loại thường dùng các phương pháp đúc hoặc gia công áp lực. 

- Đối với vật liệu phi kim loại, sản xuất phôi gồm:

+ Khai thác nguyên vật liệu, tổng hợp hoá học và chế tạo. 

- Ví dụ: Phôi của sản phẩm cơ khí như ô tô, máy động cơ được chế tạo từ gang bằng phương pháp đúc.

2. Chế tạo cơ khí

a. Gia công

- Phôi được gia công bằng tiện, phay, khoan,... để tạo thành chi tiết.

- Chi tiết được xử lí bề mặt bằng nhiệt luyện, hoá nhiệt luyện, phun phủ,... để nâng cao chất lượng bề mặt.

- Chi tiết được kiểm tra và sau đó đóng gói hoặc lắp ráp (đối với sản phẩm cơ khí nhiều chi tiết lắp ghép).

- Ví dụ: Piston động cơ được gia công bằng tiện và phay, sau đó được mạ điện chống ăn mòn và lắp ráp vào phần động cơ.

b. Lắp ráp và kiểm tra hoàn thiện

- Lắp ráp và kiểm tra chất lượng sản phẩm là bước cuối cùng trong quá trình chế tạo cơ khí.

- Cần kiểm tra hoạt động của sản phẩm, đối với thiết bị có yêu cầu phải chạy trơn thì cần thực hiện chạy rà.

- Chất lượng sản phẩm phụ thuộc vào cả quá trình lắp ráp và chạy thử.

- Ví dụ:

+ Sau khi lắp ráp piston vào động cơ, cần tra dầu vào các chi tiết như vòng xéc măng.

+ Tiến hành quay trục piston để kiểm tra sự trơn tru và độ khít của các chi tiết.

+ Nếu piston không di chuyển mượt mà hoặc có độ khít không đủ, cần điều chỉnh hoặc thay thế vòng xéc măng cho đến khi đạt yêu cầu.

3. Đóng gói và bảo quản

- Đóng gói sản phẩm:

+ Thuận tiện cho bảo quản, vận chuyển, xếp dỡ và tiêu thụ.

- Hàng hóa cần được chèn lót và đóng gói bằng bao bì phù hợp để tránh va chạm và hư hỏng.

- Bảo quản trong kho:

+ Giữ nguyên vẹn số lượng và chất lượng hàng hóa cho đến khi đến tay người tiêu dùng.

- Quy trình bảo quản:

+ Đặt hàng hóa trên giá kệ để đảm bảo thông thoáng.

+ Kiểm tra thường xuyên để phát hiện hư hỏng và xử lí kịp thời.

- Một số kí hiệu trên bao bì:

+ Giữ khô ráo.

+ Hướng nâng lên.

+ Giữ trọng tâm vật thể.