3. Thành tựu về kiến trúc và điêu khắc SVIP

3. KIẾN TRÚC VÀ ĐIÊU KHẮC

a) Kiến trúc

- Các dòng kiến trúc ở Đông Nam Á:

+ Dân gian: Là dòng kiến trúc phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày của nhân dân, chủ yếu là nhà ở.

+ Tôn giáo: Là dòng kiến trúc phục vụ hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo, chủ yếu là đền, chùa, nhà thờ,...

+ Cung đình: Là dòng kiến trúc phục vụ vua chúa, hoàng tộc, các hoạt động chính trị, nghi lễ, chủ yếu là các cung điện.

- Kiến trúc dân gian:

+ Đặc điểm:

• Đơn giản, gần gũi, sử dụng vật liệu sẵn có (gỗ, tre, nứa, lá, đất, đá…).
• Kết cấu bền chắc nhưng linh hoạt, phù hợp với điều kiện tự nhiên từng vùng.

+ Kiến trúc tiêu biểu: Nhà sàn

• Phù hợp với điều kiện thời tiết của Đông Nam Á.
• Là loại hình nhà ở giúp tránh thú dữ.

Nhà Rông của các dân tộc Ba-na, Ê-đê, Gia-Rai (Việt Nam)

Tông-kô-nan - nhà sàn của In-đô-nê-xi-a

Nhà sàn truyền thống của Thái Lan

- Kiến trúc tôn giáo:

Chùa Bà Pênh (Cam-pu-chia)

+ Đặc điểm:

• Mang tính biểu tượng cao, thể hiện quan niệm tâm linh và mỹ thuật của cộng đồng.
• Quy mô có thể lớn, trang trí công phu, chạm khắc tinh xảo.
• Vật liệu bền vững hơn (gạch, đá, gỗ quý…).

+ Loại hình: Chùa, tháp, đền, miếu, lăng mộ, thánh đường, nhà thờ.

Chùa Một Cột

+ Chịu ảnh hưởng của nhiều loại hình kiến trúc du nhập từ bên ngoài: Hin-đu giáo, Phật giáo, Hồi giáo, Thiên Chúa giáo.

Đền A-nan-đê (Mi-an-ma)

- Kiến trúc cung đình:

+ Đặc điểm:

• Quy mô lớn, hoành tráng, thể hiện quyền lực và sự uy nghi của nhà vua.
• Sử dụng vật liệu tốt nhất, kỹ thuật xây dựng tiên tiến của thời kỳ đó.
• Trang trí cầu kỳ, nhiều họa tiết tượng trưng cho quyền lực và phúc lộc.

+ Kiến trúc tiêu biểu: Hệ thống cung điện tại các kinh đô, tiêu biểu như:

• Thăng Long (Việt Nam).
• A-giút-thay-a (Thái Lan).
• Luông-pha-băng (Lào).
• Phnôm Pênh (Campuchia),...

Thạt Luổng

Hoàng thành Thăng Long

Một góc cố đô A-giút-thay-a (Thái Lan) 

b) Điêu khắc
- Đặc điểm:

+ Đạt đến trình độ cao với nhiều tác phẩm được chạm khắc công phu, độc đáo.

+ Vật liệu điêu khắc: Gốm, đồng, đá,...

Hoa văn trên thạp đồng Đào Xá được điêu khắc tỉ mỉ

Hoa văn chạm nổi trên mặt trống đồng Ngọc Lũ

+ Loại hình chủ yếu:

• Phù điêu: Hình ảnh, hoa văn hoặc cảnh vật được chạm khắc, đắp nổi trên một mặt phẳng (tường, bia đá, gỗ, kim loại…).

Phù điêu tại đền Ăng-co-vát

• Tượng: Tác phẩm điêu khắc tạo hình 3 chiều, có thể quan sát từ nhiều góc độ.

Tượng Phật ngọc Guát-pha-kiêu ở Thái

+ Mang đậm tính chất tôn giáo

+ Thường dùng để trang trí cho cung điện, đền chùa, vật phẩm tâm linh,...

- Cơ sở hình thành: Chịu ảnh hưởng rõ nét của điêu khắc Ấn Độ, Trung Hoa.

Tượng thần ở đền Bay-on (Cam-pu-chia)