Lý thuyết Bài 8. Vương triều Gúp-ta SVIP

I. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

1. Vị trí địa lí

- Ấn Độ nằm trên một bán đảo lớn ở Nam Á.

- Ba mặt giáp biển.

- Phía Bắc có dãy Hi-ma-lay-a ngăn cách với các khu vực khác.

Hình 1. Bản đồ Ấn Độ

2. Địa hình

- Đồng bằng Ấn - Hằng màu mỡ ở phía Bắc.

- Cao nguyên Đê-can với diện tích rộng lớn ở Tây Nam.

Hình 2. Bản đồ cao nguyên Đê-can

3. Khí hậu

- Phong phú và đa dạng. => Điều kiện tự nhiên thuận lợi thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp và kinh tế thời phong kiến.

II. TÌNH HÌNH CÍNH TRỊ, KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA ẤN ĐỘ THỜI GÚP-TA

1. Chính trị

- Hoàng đến A-sô-ca băng hà năm 232 TCN. => Ấn Độ rơi vào tình cảnh phân liệt.

- Năm 320, Ấn độ được thống nhất dưới thời Gúp-ta.

- Vương quốc Gúp-ta sụp đổ vào năm 535 do bị những người Hung Nô và các tộc người ở Trung Á xâm lược.

2. Kinh tế

- Nông nghiệp: Sử dụng công cụ sắt, xây nhiều công trình thủy lợi.

- Thủ công nghiệp: Nghề luyên lim phát triển (luyện sắt, chế tác đồ trang sức đạt kĩ thuật cao).

- Thương mại phát triển: Quan hệ buôn bán với Ả Rập và Đông Nam Á.

Hình 3. Bản đồ thương mại Ấn Độ cổ - thể hiện các tuyến giao thương quan trọng trải dài trên đất nước Gúp-ta, nối kết nội địa với Trung Á, Ả Rập và Đông Nam Á

“Thời Gúp-ta, thương mại trong nước và quốc tế phát triển mạnh mẽ. Ấn Độ thiết lập các tuyến buôn bán đường bộ và đường biển với Trung Á, Ả Rập, Đông Nam Á. Các mặt hàng như tơ lụa, gia vị, ngà voi và đá quý được trao đổi rộng rãi.”

Ngồn: Lịch sử thế giới cổ trung đại

3. Xã hội

- Duy trì chế độ đẳng cấp, phản ánh vị trí xã hội và nghề nghiệp của từng người.

- Đời sống người dân ổn định hơn trước.

=> Thời kì thịnh đạt của Ấn Độ.

III. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA TIÊU BIỂU

1. Tôn giáo

- Tôn giáo chính là Hin-đu giáo.

- Phật giáo được chú trọng: Xuất hiện trường đại học Phật giáo Na-lan-đa.

2. Văn học

- Văn học sử dụng chữ Phạn đã phát triển rực rỡ với nhiều thành tựu nổi bật:

+ Tiêu biểu nhất là nhà thơ Ka-li-đa-sa, tác giả nổi tiếng với vở kịch Sơ-kun-tơ-la.

Hình 4. Chân dung nhà thơ Ka-li-da-sa

+ Tác phẩm Sơ-kun-tơ-la kể câu chuyện tình yêu đầy lãng mạn giữa nàng Sơ-kun-tơ-la và vua Đu-sơn-ta. Theo truyền thuyết, Bha-ra-ta (vị thủy tổ của người Ấn) - chính là người được dùng để đặt tên cho đất nước Ấn Độ, gọi theo tiếng Hin-đi là Bha-ra-ta.

3. Khoa học

a. Thiên văn học:

- Người Ấn cổ đã quan sát hiện tượng nguyệt thực, nhận ra bóng Trái Đất đổ lên Mặt Trăng có hình dạng tròn. => Họ đưa ra quan điểm Trái Đất có hình cầu và tự quay quanh trục.

b. Y học:

- Các danh y dưới thời Gúp-ta thực hiện được các ca phẫu thuật, khử trùng vết thương để ngăn ngừa nhiễm trùng.

- Tạo ra phương pháp tiêm vắc-xin nhằm chủ động gây bệnh nhẹ, từ đó giúp con người tránh được các dạng bệnh nặng.

4. Kiến trúc, điêu khắc

- Hình thành phong cách nghệ thuật đặc trưng: Phong cách nghệ thuật Gúp-ta.

- Nhiều công trình tôn giáo lớn ra đời trong giai đoạn này như: Chùa hang A-gian-ta và bảo tháp San-chi.

Hình 5. Bên trong chùa hang A-gian-ta

- Bên cạnh đó, còn có các công trình kiến trúc nổi bật như: Tháp En-lô-ra và Đa-sa-va-ta-ra.

Hình 6. Tháp Đa-sa-va-ta-ra