ĐỀ 4: Văn bản MỒ CÔI XỬ KIỆN

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

          Ngày xưa có một chàng trai mồ côi cả cha lẫn mẹ nhưng rất hoạt bát, thông minh, người làng thường gọi chàng là Mồ Côi. Một viên quan thấy Mồ Côi nhanh trí liền đem chàng về ở trong phủ của mình. Trong những buổi xử kiện, quan đều cho Mồ Côi đi theo. Vì vậy, dần dần Mồ Côi cũng biết cách xử kiện. Chàng thường nghe ngóng cẩn thận, nói năng hòa nhã, và nhờ thông minh, chàng phân xử đâu ra đấy, làm viên quan rất tin dùng.

          Một hôm, có vợ chồng một chủ quán ở chợ kiện một ông cụ già. Chủ quán thưa rằng:

          - Hôm nay ở quán của chúng tôi bị ông cụ này vào quấy quả. Ông cụ vào quán, giở gói cơm nắm ra ăn; vừa ăn, cụ vừa nhìn chằm chằm vào thức ăn và hít rồi nuốt hết cả hương vị của những miếng thịt lợn quay, những con gà sống thiến luộc, những con vịt rán tẩm hương thơm phức của quán. Vì cụ hít hết mùi thơm của thức ăn nên quán tôi hôm nay không bán được cho ai nữa. Sau khi ăn xong nắm cơm, cụ đi ra và không trả tiền. Bất đắc dĩ tôi phải đưa ông cụ đến đây để nhờ quan lớn minh xét.

          Nghe vợ chồng chủ quán nói vậy, cụ già liền nói:

          - Tôi vào quán ngồi nhờ ăn miếng cơm nắm. Tôi không mua thịt, mua cơm của nhà hàng thì sao lại cứ nằng nặc đòi tiền tôi?

          Quan liền giao cho Mồ Côi xét xử. Mồ Côi quay sang hỏi chủ quán:

          - Có phải ông tố cáo ông cụ này hít mất hương thơm lợn quay, gà luộc, vịt rán của cửa hàng không?

          Chủ quán đáp:

          - Đúng thế ạ!

          Mồ Côi lại hỏi cụ già:

          - Cụ có nhận cụ đã hít hương thơm lợn quay, gà luộc, vịt rán của cửa hàng không?

          Cụ già đáp:

          - Tôi nhận rằng có.

          Mồ Côi nói:

          - Thế là rõ. Cụ đã hít hương thơm của cửa hàng, thì cụ phải bồi thường cho cửa hàng mới đúng lẽ. Vậy chủ quán muốn bồi thường bao nhiêu?

          - Hai đồng.

          - Nói như thế không có bằng cứ. Tôi muốn hỏi tất cả số thịt quay, gà luộc, vịt rán giá bao nhiêu?

          - Hai mươi đồng.

          Mồ Côi nói:

          - Đúng, như thế hãy còn là rẻ! Vậy cụ già, cụ hãy đi vay đâu hai mươi đồng để tôi phân xử cho.

          Nghe nói, ông cụ già giãy nảy, rơm rớm nước mắt nói:

          - Ô hay! Như vậy thì còn đâu là lẽ phải? Tôi có đụng chạm đến thức ăn của nhà hàng đâu mà phải bắt tôi trả ngần ấy tiền?

          - Cụ cứ đưa tiền đây để tôi phân xử.

          - Tôi chỉ có hai đồng bạc trắng đây mà thôi.

          - Cũng được.

          Mồ Côi thản nhiên cầm lấy hai đồng bạc bỏ vào một cái bát, rồi úp một cái bát khác lên, đưa cho cụ già và nói:

          - Cụ hãy cầm bát xóc lên cho đủ mười lần. Còn chủ quán, ông hãy chịu khó vểnh tai lên mà nghe.

          Hai người tuy chưa hiểu nhưng cũng cứ làm theo. Khi đồng bạc trong bát úp đã kêu lạch cạch đủ mười lần, Mồ Côi phán:

          - Ông cụ này đã hít hương thơm lợn quay, gà luộc, vịt rán của cửa hàng, mà những món ấy giá trị đến hai mươi đồng. Bây giờ chủ quán cũng được nghe đủ tiếng kêu của những đồng bạc rồi đấy. Thế là ông cụ đây đã trả cho ông đủ số. Như vậy là công bằng: Một bên “hít mùi thịt”, một bên “nghe tiếng bạc”.

          Nói xong, Mồ Côi trả lại hai đồng bạc trắng cho cụ già rồi tuyên bố kết thúc vụ kiện.

                                   (Dẫn theo “108 truyện cổ tích Việt Nam chọn lọc )

Bài tập 9 : Viết đoạn văn khoảng 8-10 câu nêu cảm nhận về một nhân vật mà em yêu thích trong văn bản trên.

3. Hãy viết đoạn văn (4 – 5 câu) về một người chăm chỉ học tập hoặc ham thích lao động. Chỉ ra các danh từ chung và danh từ riêng em đã sử dụng trong đoạn văn.

Đoạn văn tham khảo:

    Bạn Lan là người bạn thân nhất của em. Bạn là học sinh của trường Tiểu học Lương Thế Vinh. Lan vừa là một học sinh giỏi, vừa là tấm gương sáng trong lao động. Ở trên trường, Lan đều hăng hái tích cực xây dựng bài. Khi về nhà Lan lại phụ giúp bố mẹ những công việc nhà. Lan xứng đáng là con ngoan, trò giỏi.

- Danh từ riêng: Lan, Lương Thế Vinh.

- Danh từ chung: người bạn, em, bạn, học sinh, trường, Tiểu học, tấm gương, bài, nhà, bố mẹ, công việc, con, trò.

3. Hãy viết đoạn văn (4 – 5 câu) về một người chăm chỉ học tập hoặc ham thích lao động. Chỉ ra các danh từ chung và danh từ riêng em đã sử dụng trong đoạn văn.

Đoạn văn tham khảo:

    Bạn Lan là người bạn thân nhất của em. Bạn là học sinh của trường Tiểu học Lương Thế Vinh. Lan vừa là một học sinh giỏi, vừa là tấm gương sáng trong lao động. Ở trên trường, Lan đều hăng hái tích cực xây dựng bài. Khi về nhà Lan lại phụ giúp bố mẹ những công việc nhà. Lan xứng đáng là con ngoan, trò giỏi.

- Danh từ riêng: Lan, Lương Thế Vinh.

- Danh từ chung: người bạn, em, bạn, học sinh, trường, Tiểu học, tấm gương, bài, nhà, bố mẹ,

2. Viết một đoạn văn ngắn (2 – 3 câu) về quê hương em (hoặc nơi em ở). Chỉ ra các danh từ chung và danh từ riêng trong đoạn văn đó.

Đoạn văn tham khảo:

     Em sinh ra và lớn lên ở Bắc Ninh. Bắc Ninh là vùng đất yên bình, trù phú và cũng là quê hương của các làn điệu dân ca quan họ.

Danh từ chung: em, vùng đất, quê hương, làn điệu, dân ca, quan họ.

Danh từ riêng: Bắc Ninh.