(4,0 điểm) Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:
HƯƠNG MÙA THU, PHỐ BIỂN…
Tôi có gì thêm khi đến Hải Phòng
Thành phố của bộn bề cần cẩu thép
Của những trục, những đà, những xà ngang, tời dọc,
Của màu khói xi măng, những ánh chớp lửa hàn,
Hàng cây số dài, búa máy râm ran,
Lại cả của mùa thu, ngăn ngắt xanh sương biển,
Con hải âu lượn chao như niềm vui hiển hiện,
Một bờ cát nguyên ròng ánh một vết chân in.
Giữa náo nhiệt lạ lùng, tôi bỗng muốn lặng yên
Hơi thở trong tôi như dồn nén lại
Hơi thở sâu đằm, hơi thở ngày bé dại,
Trong cảm giác yêu đời như bỏng cháy trên da.
Tôi thức giấc lần đầu từ tiếng vọng khơi xa
Con tàu mới xuống đà(1) như tiệc cưới
Màu sơn thắm lao xao triền nước nổi
Sóng cồn lên mùi hăng lạ – hương dầu.
Hải Phòng buộc tôi thức giấc lần đầu
Để từ đó không sao còn ngủ được
Biển mê mải mùa thu đầy ắp nước
Suốt đêm ngày vỗ sóng lớn không thôi!
Và vị mặn cần lao bỗng xộc đến trong tôi
Vị mặn của mồ hôi, bến tàu, gỉ sắt,
Của bụi trắng trên đầu, của gió se trên mặt,
Của hơi người đi, hối hả nối nhau...
[...]
Hải Phòng, 1974
(Trích Bằng Việt – Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010, tr.120 – 121)
* Chú thích:
Đà: Là thiết bị dùng để hạ thuỷ tàu mới. Sau khi hoàn thành việc đóng tàu trên cạn, tàu sẽ được di chuyển từ trên đà để trượt xuống nước một cách an toàn.
Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu hình thức để xác định thể thơ của đoạn trích.
Câu 2. Trong khổ thơ đầu, tác giả đã lựa chọn những hình ảnh thiên nhiên nào để miêu tả mùa thu phố biển?
Câu 3. Nêu hiệu quả của biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong những dòng thơ sau:
Tôi có gì thêm khi đến Hải Phòng
Thành phố của bộn bề cần cẩu thép
Của những trục, những đà, những xà ngang, tời dọc,
Của màu khói xi măng, những ảnh chớp lửa hàn,
Hàng cây số dài, búa máy râm ran,
Câu 4. Anh chị hiểu như thế nào về vị mặn cần lao trong khổ thơ:
Và vị mặn cần lao bỗng xộc đến trong tôi
Vị mặn của mồ hôi, bến tàu, gỉ sắt,
Của bụi trắng trên đầu, của gió se trên mặt,
Của hơi người đi, hối hả nối nhau...
Câu 5. Từ ý thơ Giữa náo nhiệt lạ lùng, tôi bỗng muốn lặng yên, anh/chị suy nghĩ gì về ý nghĩa của những khoảng lặng yên giữa sự náo nhiệt lạ lùng của đô thị. (Trình bày khoảng 5 – 7 dòng)
Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu hình thức để xác định thể thơ của đoạn trích.
Câu 2. Trong khổ thơ đầu, tác giả đã lựa chọn những hình ảnh thiên nhiên nào để miêu tả mùa thu phố biển?
Trong khổ thơ đầu, tác giả đã lựa chọn những hình ảnh thiên nhiên sau để miêu tả mùa thu phố biển:
Câu 3. Nêu hiệu quả của biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong những dòng thơ sau:
Tôi có gì thêm khi đến Hải Phòng Thành phố của bộn bề cần cẩu thép Của những trục, những đà, những xà ngang, tời dọc, Của màu khói xì măng, những ánh chớp lửa hàn, Hàng cây số dài, búa máy rầm ran,
Câu 4. Anh chị hiểu như thế nào về vị mặn cấn lao trong khổ thơ:
Và vị mặn cấn lao bỗng xộc đến trong tôi Vị mặn của mồ hôi, bến tàu, gỉ sắt, Của bụi trắng trên đầu, của gió se trên mặt, Của hơi người đi, hối hả nói nhau…
"Vị mặn cấn lao" ở đây không chỉ là vị mặn thông thường của biển cả mà là một "vị" tổng hợp, đặc trưng của lao động và cuộc sống tại một thành phố cảng công nghiệp.
Tóm lại, "vị mặn cấn lao" là sự tổng hòa của các giác quan: vị (mặn), khứu giác (mồ hôi, gỉ sắt), xúc giác (bụi, gió), và thính giác (hơi người, nói hối hả). Nó không chỉ đơn thuần là vị mặn của biển mà là vị mặn của cuộc sống lao động, của sự vất vả, của nỗ lực và sự sống động đặc trưng của một thành phố công nghiệp cảng biển như Hải Phòng. Đây là một vị mặn rất chân thực, rất "đời" và rất đặc trưng của vùng đất này, thể hiện sự cảm nhận sâu sắc của tác giả về Hải Phòng.
Câu 5. Từ tứ thơ "Giữa náo nhiệt lạ lùng, tôi bỗng muốn lặng yên, anh/chị suy nghĩ gì về ý nghĩa của những khoảng lặng yên giữa sự náo nhiệt lạ lùng của đô thị? (Trình bày khoảng 5 – 7 dòng)
Tứ thơ "Giữa náo nhiệt lạ lùng, tôi bỗng muốn lặng yên" thể hiện một nhu cầu sâu sắc của con người hiện đại: tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn giữa bộn bề cuộc sống đô thị. Trong sự hối hả, ồn ào của thành phố, nơi mọi thứ dường như không ngừng chuyển động và đòi hỏi sự thích ứng liên tục, những khoảng lặng yên trở thành "ốc đảo" cần thiết. Đó là khoảnh khắc để con người được tách mình ra khỏi dòng chảy vội vã, lắng nghe bản thân, chiêm nghiệm và tái tạo năng lượng. Những giây phút tĩnh lặng này giúp ta không bị cuốn trôi bởi guồng quay vật chất, mà có thể tìm thấy sự cân bằng, nhận ra giá trị thực sự của cuộc sống, và từ đó, có thể trở lại với sự náo nhiệt một cách tỉnh táo và hiệu quả hơn. Khoảng lặng yên không phải là sự chối bỏ đô thị, mà là một cách để sống trọn vẹn và ý nghĩa hơn trong lòng nó.