II. Đọc hiểu văn bản nghị luận và viết bài văn nghị luận xã hội (5,0 điểm)
Khi Neil Armstrong trở thành người đầu tiên đặt chân lên Mặt Trăng (năm 1969) thì chúng ta đã hiểu rằng nó là kết quả của một khát vọng ngàn năm, bắt đầu từ những tưởng tượng về cung Trăng với những câu chuyện khác nhau của từng dân tộc, mà gần gũi nhất với chúng ta là câu chuyện chị Hằng – chú Cuội. Khi anh em nhà Wright làm nên một động cơ có thể bay cách mặt đất dẫu chỉ vài trăm mét (năm 1903) thì chúng ta hiểu những tưởng tượng về một ngày con người có thể bay lên không trung rốt cuộc đã thành sự thật. Những tưởng tượng ấy có từ thuở xa xưa với hình ảnh những vị thần được lắp vào đôi cánh trong thần thoại phương Tây hay một Tề Thiên Đại Thánh với khả năng bay lộn trên mây (cân đẩu vân) trong văn hóa phương Đông. Và khi những chiếc tàu ngầm hiện đại nhất với những tính năng ưu việt nhất chính thức xuất hiện thì chúng ta trầm trồ: sao nó có nhiều nét giống với con tàu Nautilus của thuyền trưởng Nemo trong những trang văn viễn tưởng cuối thế kỉ 19 của Jules Verne đến vậy? Có rất nhiều phát minh khoa học vĩ đại được chắp cánh từ sự tưởng tượng. Cho nên có rất nhiều nhà khoa học lỗi lạc coi tưởng tượng là điều quan trọng bậc nhất giúp nhân loại có thể vững vàng tiến về phía trước.
(Theo Phan Đăng, 39 câu hỏi cho người trẻ, NXB Kim Đồng, 2023, trang 63-65)
Câu 1 (1,0 điểm): Hãy phân tích tác dụng của lí lẽ và bằng chứng đối với luận điểm trong văn bản trên.
Câu 2 (4,0 điểm):
Trong thời đại công nghệ, một số bạn trẻ cho rằng chỉ có kiến thức khoa học và trải nghiệm thực tế mới dẫn đến thành công. Vì thế, các bạn ấy coi nhẹ vai trò của trí tưởng tượng. Liệu đây có phải là một suy nghĩ đúng đắn?
Từ văn bản trên và từ những suy nghĩ riêng, em hãy viết bài văn đối thoại với các bạn ấy về vai trò của trí tưởng tượng.
Câu 1 (1,0 điểm):
Tác dụng của lí lẽ và bằng chứng đối với luận điểm trong văn bản trên:
Trong văn bản, tác giả sử dụng lí lẽ kết hợp với những bằng chứng cụ thể, sinh động để làm nổi bật luận điểm: trí tưởng tượng là điều quan trọng bậc nhất giúp nhân loại tiến bộ. Các dẫn chứng như chuyến bay lên Mặt Trăng của Neil Armstrong, động cơ bay của anh em nhà Wright, tàu ngầm giống với con tàu trong tiểu thuyết của Jules Verne... là những minh chứng thuyết phục cho việc các phát minh khoa học đều bắt nguồn từ tưởng tượng. Nhờ vậy, người đọc dễ dàng tin tưởng và bị thuyết phục bởi luận điểm của tác giả. Các bằng chứng còn giúp tạo mạch dẫn dắt logic, khiến lập luận trở nên chặt chẽ và có sức lan tỏa cảm xúc, khơi gợi niềm ngưỡng mộ trí tưởng tượng của con người.
Câu 2 (4,0 điểm): Bài văn nghị luận xã hội: Đối thoại về vai trò của trí tưởng tượng
Trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão, không ít bạn trẻ cho rằng chỉ cần có kiến thức khoa học và trải nghiệm thực tế là có thể đạt được thành công. Bởi thế, họ xem nhẹ vai trò của trí tưởng tượng – một năng lực từng được đề cao trong nhiều thời kỳ phát triển của nhân loại. Tuy nhiên, liệu bỏ qua trí tưởng tượng có phải là một suy nghĩ đúng đắn? Câu trả lời là không. Trí tưởng tượng vẫn giữ vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt trong thời đại đổi mới và sáng tạo như hiện nay.
Thực tế cho thấy, không có bất cứ phát minh khoa học vĩ đại nào được hình thành mà thiếu vắng trí tưởng tượng. Trước khi đặt chân lên Mặt Trăng, con người đã từng “vẽ” ra nó trong những câu chuyện cổ tích, trong thơ ca, thần thoại và trong văn học viễn tưởng. Từ cỗ xe bay của thần thoại phương Tây đến phép cân đẩu vân của Tề Thiên Đại Thánh – đó là những hình ảnh tưởng tượng đã gieo mầm mơ ước trong tâm hồn nhân loại từ hàng nghìn năm trước. Chính trí tưởng tượng là nơi bắt đầu cho những phát kiến, là tia lửa thắp sáng con đường hiện thực hóa những điều tưởng như không thể.
Nếu không có trí tưởng tượng, liệu con người có mơ đến việc bay lên trời hay chạm tới đáy đại dương? Những con tàu vũ trụ, máy bay, tàu ngầm hay công nghệ thực tế ảo – tất cả đều là hiện thân của những tưởng tượng táo bạo. Khoa học kỹ thuật cần sự chính xác, nhưng khởi đầu của nó lại là những câu hỏi "sẽ ra sao nếu...?" mà chỉ trí tưởng tượng mới có thể nảy sinh. Do đó, tưởng tượng không đối lập với thực tiễn, mà là tiền đề để thực tiễn nở hoa.
Tuy nhiên, một số bạn trẻ hiện nay lại cho rằng tưởng tượng là viển vông, xa rời thực tế. Các bạn ấy quá đề cao trải nghiệm thực tế, mà quên rằng chính những người có trí tưởng tượng phong phú mới có thể sáng tạo và đi trước thời đại. Hãy thử tưởng tượng nếu Elon Musk không hình dung ra một thế giới với ô tô điện, Internet vệ tinh, hay hành tinh có thể sống được ngoài Trái Đất – liệu công nghệ có thể tiến nhanh như hiện nay?
Thay vì coi nhẹ trí tưởng tượng, người trẻ nên rèn luyện năng lực ấy bằng cách đọc sách, quan sát thế giới và đặt ra những câu hỏi lớn. Khi trí tưởng tượng kết hợp với tri thức và thực tiễn, chúng ta sẽ có được những ý tưởng đột phá và khả năng sáng tạo vượt giới hạn.
Tóm lại, trong bất kỳ thời đại nào, trí tưởng tượng vẫn luôn là một trong những chìa khóa dẫn lối thành công. Kiến thức và trải nghiệm thực tế là quan trọng, nhưng nếu không có trí tưởng tượng để mơ và sáng tạo, con người sẽ không thể vượt qua chính mình. Hãy trân trọng và nuôi dưỡng trí tưởng tượng – vì đó là khởi nguồn của mọi phát minh, mọi tiến bộ và cả những ước mơ lớn lao.