- Thông thường, các thành phần địa lí sẽ tác động lẫn nhau và được biểu hiện rõ trong quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí.

- Em tìm hiểu thêm đặc điểm các thành phần tự nhiên hoặc tài liệu về tự nhiên của Bắc Ninh để làm rõ nhé.

- Ví dụ: MQH giữa khí hậu - đất: Bắc Ninh nằm trong khu vực có khí hậu nhiệt đới nóng, ẩm, mưa nhiều, quá trình phong hoá, bóc mòn diễn ra mạnh, quá trình tích tụ oxit sắt và oxit nhôm lớn => Đất feralit là loại đất chủ đạo.

1. Trên TĐ có 4 khối khí: khối khí nóng, khối khí lạnh, khối khí lục địa, khối khí đại dương.

2. Trên TĐ có 7 đai khí áp phân bố đối xứng, xen kẽ qua áp thấp xích đạo.

3. Trên TĐ có 3 loại gió thổi thường xuyên là gió Tín phong, gió Tây ôn đới và gió Đông cực.

Đặc điểm của các tầng của khí quyển (tính từ mặt đất đi lên)

1. Tầng đối lưu

- Không khí chuyển động theo chiều thẳng đứng.

- Nhiệt độ giảm theo độ cao, lên cao 100m, nhiệt độ giảm 0,6^oC.

- Là nơi diễn ra thường xuyên các hoạt động mây, mưa, sớm, chớp,...

2. Tầng bình lưu

- Nhiệt độ chuyển động theo chiều ngang và tăng theo độ cao.

- Không khí loãng.

3. Các tầng cao của khí quyển

- Không khí cực loãng.

- Ít có quan hệ trực tiếp với đời sống con người.

Thuận lợi
- Địa hình:
+ Có nhiều tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.
+ Có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú.
- Khí hậu:
+ Thích hợp cho phát triển các loại cây trồng nhiệt đới.
+ Có nguồn nước dồi dào cho sinh hoạt, sản xuất.
- Thủy văn:
+ Phát triển giao thông thủy.
+ Tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp.
+ Phát triển thủy điện.
Khó khăn:

- Địa hình:
+ Giao thông đi lại khó khăn.
+ Nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét.
- Khí hậu:
+ Mùa mưa có thể gây ra lũ lụt.
+ Mùa đông có thể gây ra hạn hán.
- Thủy văn:
+ Nguy cơ sạt lở bờ sông, bờ suối.
+ Ô nhiễm nguồn nước.

Thành phần chủ yếu của thủy quyển:
- Nước mặn: Chiếm khoảng 97,5% lượng nước trong thủy quyển, tập trung chủ yếu ở các biển và đại dương.
- Nước ngọt: Chiếm khoảng 2,5% lượng nước trong thủy quyển, bao gồm:
+ Nước ngầm: Chiếm khoảng 30,1% lượng nước ngọt.
+ Băng: Chiếm khoảng 68,7% lượng nước ngọt, tập trung chủ yếu ở hai cực Bắc và Nam.
+ Nước mặt (sông, hồ,...) và nước khác: Chiếm khoảng 1,2% lượng nước ngọt.

Tỷ lệ nước dưới đất trong khí quyển: rất nhỏ, chỉ chiếm khoảng 0,001% lượng nước trong thủy quyển. Nước dưới đất di chuyển lên bề mặt thông qua các quá trình như bốc hơi, ngưng tụ,...

Các thành phần chủ yếu của thuỷ quyển: nước mặn và nước ngọt

30,1 phần trăm

Nước ngầm:

- Nguồn nước sinh hoạt quan trọng cho nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt là những nơi thiếu nước ngọt.
- Được sử dụng để tưới tiêu cho các hoạt động nông nghiệp, góp phần đảm bảo an ninh lương thực.
- Nước ngầm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì dòng chảy của sông suối, hồ, và các hệ sinh thái ven bờ.
- Nước ngầm giúp điều hòa khí hậu, giảm bớt sự nóng lên của Trái Đất.
Băng hà:

- Băng hà là nguồn dự trữ nước ngọt khổng lồ, khi tan chảy sẽ cung cấp nước cho sông suối và các khu vực hạ lưu.
- Băng hà đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, phản chiếu ánh sáng mặt trời và giúp Trái Đất mát mẻ hơn.
- Băng hà là điểm tham quan du lịch độc đáo, thu hút nhiều du khách đến với các khu vực có khí hậu lạnh.

1. Đặc điểm của 3 đới khí hậu:
Đới khí hậu nhiệt đới:

- Ranh giới: Giới hạn từ vĩ tuyến 23^o27'B đến 23^o27'N.
- Nhiệt độ: Cao quanh năm, trung bình trên 20^oC.
- Lượng mưa: Dồi dào, trung bình từ 1500mm đến 2000mm/năm.
- Chế độ gió: Gió Tín Phong.
Đới khí hậu ôn đới:

- Ranh giới: Giới hạn từ vĩ tuyến 23^o27'B đến 66^o33'B và từ 23^o27'N đến 66^o33'N.
- Nhiệt độ: Thay đổi theo mùa, có 4 mùa rõ rệt.
- Lượng mưa: Trung bình, từ 500mm đến 1000mm/năm.
- Chế độ gió: Gió Tây ôn đới.
Đới khí hậu hàn đới:

- Ranh giới: Giới hạn từ vĩ tuyến 66^o33'B đến 90^oB và từ 66^o33'N đến 90^oN.
- Nhiệt độ: Rất thấp, trung bình năm dưới 0^oC.
- Lượng mưa: Ít, trung bình dưới 500mm/năm.
- Chế độ gió: Gió Đông Cực.

2. Tầm quan trọng của nước ngầm và băng hà:
Nước ngầm:

- Nguồn nước sinh hoạt quan trọng cho nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt là những nơi thiếu nước ngọt.
- Được sử dụng để tưới tiêu cho các hoạt động nông nghiệp, góp phần đảm bảo an ninh lương thực.
- Nước ngầm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì dòng chảy của sông suối, hồ, và các hệ sinh thái ven bờ.
- Nước ngầm giúp điều hòa khí hậu, giảm bớt sự nóng lên của Trái Đất.
Băng hà:

- Băng hà là nguồn dự trữ nước ngọt khổng lồ, khi tan chảy sẽ cung cấp nước cho sông suối và các khu vực hạ lưu.
- Băng hà đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, phản chiếu ánh sáng mặt trời và giúp Trái Đất mát mẻ hơn.
- Băng hà là điểm tham quan du lịch độc đáo, thu hút nhiều du khách đến với các khu vực có khí hậu lạnh.

Chọn D. Mặt Trời chiếu mạnh nhất vào lúc 12 giờ trưa, nhưng mặt đất cần thời gian để hấp thụ nhiệt từ Mặt Trời. Do đó, không khí trên mặt đất sẽ nóng nhất vào lúc 13 giờ trưa, sau khi mặt đất đã hấp thụ đủ nhiệt từ Mặt Trời.

B .14 giờ trưa

- Địa điểm A: nằm ở độ cao trung bình.

- Địa điểm B: nằm ở độ cao thấp hơn A (thấp hơn 1000m).
- Địa điểm C: nằm ở độ cao cao hơn A (cao hơn 2000m).
Quy luật về sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao:

- Càng lên cao, nhiệt độ càng giảm.
- Trung bình cứ lên cao 100m, nhiệt độ giảm 0,6°C.
Áp dụng quy luật, ta có:

- Nhiệt độ tại B: Cao hơn A 0,6^oC/100m \(\times\) 1000m = 6^oC. Vậy, nhiệt độ tại B là 20^oC + 6^oC = 26^oC.
- Nhiệt độ tại C: Thấp hơn A 0,6^oC/100m \(\times\) 2000m = 12^oC. Vậy, nhiệt độ tại C là 20^oC - 12^oC = 8^oC.

- Dựa theo nguyên tắc trong tầng đối lưu càng lên cao nhiệt độ càng giảm, lên cao 100m, nhiệt độ giảm 0,6^oC.

- Phân tích đề bài:

+ Địa điểm A thấp hơn địa điểm B là 1000m => Địa điểm B cao hơn địa điểm A => Địa điểm B có nhiệt độ thấp hơn địa điểm A.

100m giảm 0,6^oC => 1000m giảm 6^oC => Nhiệt độ của địa điểm B là 20 - 6 = 14 (^oC).

+ Địa điểm A cao hơn địa điểm C là 2000m => Địa điểm C thấp hơn địa điểm A => Địa điểm C có nhiệt độ cao hơn địa điểm A.

100m giảm 0,6^oC => 200m giảm 12^oC => Nhiệt độ của địa điểm C là 20 + 12 = 32 (^oC).

- Đới nóng (nhiệt đới): + Vị trí: nằm giữa hai chí tuyến. + Góc chiếu và thời gian chiếu sáng: góc chiếu quanh năm lớn, thời gian chiếu trong năm chênh lệch không nhiều. + Lượng nhiệt: nóng quanh năm. + Lượng mưa: từ 1500mm đến trên 2000mm. + Gió: thường hoạt động là gió Tín phong. 

- Ôn đới (đới ôn hòa): + Vị trí: từ 23 độ 27'B đến 63 độ 33'B; từ 23 độ 27'N đến 63 độ 33'N. + Góc chiếu và thời gian chiếu sáng: góc chiếu sáng và thời gian chiếu sáng chênh lệch rõ rệt. + Lượng nhiệt: trung bình. + Lượng mưa: 500-1000mm. + Gió: thường hoạt động là gió Tây ôn đới. 

- Hàn đới (Đới lạnh) + Vị trí: từ 63 độ 33'B đến 90 độ B; từ 63 độ 33'N đến 90 độ N. + Góc chiếu và thời gian chiếu sáng: góc chiếu quanh năm nhỏ, thời gian chiếu có sự dao động lớn. + Lượng nhiệt: lạnh quanh năm. + Lượng mưa: dưới 500mm. + Gió: thường hoạt động là gió Đông cực.

Nguyên nhân:
*Hoạt động của con người:
- Phát thải khí nhà kính:
+ Khí CO2 từ việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt).
+ Khí CH4 từ hoạt động nông nghiệp, chăn nuôi, xử lý rác thải.
+ Khí N2O từ hoạt động sử dụng phân bón hóa học.
- Phá rừng:
+ Cây xanh hấp thụ CO2, giữ vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu.
+ Phá rừng làm giảm khả năng hấp thụ CO2, tăng lượng khí thải CO2 vào khí quyển.
*Nguyên nhân tự nhiên:
- Hoạt động của núi lửa, phun trào khí và tro bụi vào khí quyển.
- Biến động của bức xạ mặt trời.
Biện pháp đối phó:
- Giảm phát thải khí nhà kính:
+ Sử dụng năng lượng tái tạo (năng lượng mặt trời, gió, thủy điện...).
+ Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng.
+ Phát triển giao thông công cộng, hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân.
+ Trồng cây xanh, bảo vệ rừng.
- Thích ứng với biến đổi khí hậu:
+ Xây dựng hệ thống đê điều, hồ chứa nước để phòng chống lũ lụt, hạn hán.
+ Phát triển các giống cây trồng, vật nuôi chịu được điều kiện khí hậu khắc nghiệt.
+ Nâng cao nhận thức của cộng đồng về biến đổi khí hậu.