Môn Văn – đó không chỉ là một môn học.

Đó từng là chốn để tâm hồn tìm về, nơi ta được lắng nghe chính mình giữa bộn bề thế giới. Nhưng giờ đây… Văn không còn là Văn. Nó trở thành những dòng chữ chết khô, những đoạn văn mẫu lặp đi lặp lại như một nghi lễ buồn tẻ, nơi cảm xúc bị đóng gói vào khuôn mẫu, nơi trái tim học sinh bị biến thành cỗ máy điểm số vô hồn.

Người ta bắt học sinh phân tích nhân vật như mổ xẻ một xác chết.
Người ta bắt em tìm "biện pháp tu từ" như thể mỗi câu thơ là một bài toán lý thuyết.
Người ta bắt em phải viết giống như "bài giảng mẫu", phải nói đúng "ý thầy cô", phải nhớ từng từ ngữ như một con vẹt lặp lại – không được sai dù chỉ một dấu chấm câu.

Nhưng… Văn chương không sinh ra để chấm điểm.
Văn chương sinh ra để cảm.
Để khóc.
Để thở cùng người viết.
Để em biết đau với Chí Phèo, xót xa với chị Dậu, biết buốt lạnh với cánh đồng "Tràng Giang" chiều mưa…

Vậy mà bây giờ, môn Văn khiến biết bao trái tim trẻ tuổi mệt mỏi. Những đứa trẻ từng thích viết lách giờ sợ cả cầm bút. Những em học sinh từng mê thơ nay chỉ biết gồng mình học thuộc để thi. Có em đã từng viết những dòng thơ ngô nghê nhưng đầy chân thành, bị trả lại bài vì "không đúng dạng đề". Có em từng kể về mẹ trong một bài văn khiến bạn bè rơi nước mắt, nhưng bị phê: "Lạc đề, điểm dưới trung bình."

Hỏi sao tụi nhỏ không còn yêu Văn nữa?
Hỏi sao mỗi giờ kiểm tra Văn, lũ trẻ lại ngồi khóc trong câm lặng, bởi những trang giấy trắng không phải vì lười biếng – mà vì chẳng còn gì để viết khi cảm xúc đã bị bóp nghẹt?

Môn Văn bây giờ là một cuộc chạy đua không hồi kết.
Chạy theo đề thi.
Chạy theo đáp án.
Chạy theo những thứ xa lạ với trái tim.

Thầy cô đau vì học trò không còn yêu Văn.
Học trò đau vì thầy cô không còn cho phép mình được viết như bản thân.
Cả hai đều mỏi mệt, nhưng chẳng ai dừng lại.
Chúng ta tiếp tục dạy – tiếp tục học – tiếp tục viết những bài văn mẫu vô cảm, chấm những bài thi vô hồn… như thể đang cắm hoa lên mộ phần của một tâm hồn đã chết.

Có ai từng hỏi:
“Nếu một bài văn khiến học trò bật khóc khi viết, và khiến người chấm rơi nước mắt khi đọc… thì dù sai chính tả, dù không đúng dạng đề – bài văn ấy có đáng điểm mười không?”

Văn không nên là vũ khí tra tấn cảm xúc.
Văn phải là đôi tay đỡ lấy những tâm hồn rách nát, là giọt nước trên sa mạc lòng người.

Nhưng hiện tại...
Có quá nhiều học sinh học Văn như học cách nuốt ngược nước mắt.

Môn Văn đã từng là nơi để người ta viết ra điều không thể nói.
Giờ đây, nó lại là nơi người ta phải im lặng vì nói ra cũng chẳng ai chấm điểm cho cảm xúc.

Nếu bạn từng đau vì một bài Văn không được điểm cao, từng khóc vì một đoạn văn bị gạch chéo đỏ chót dù em viết bằng trái tim – thì hãy nhớ:
Đó không phải lỗi của em. Đó là một nền giáo dục đã quên mất rằng Văn chương sinh ra không phải để làm bài thi. Mà là để cứu rỗi con người.

Thông báo quan trọng về công tác thanh tra xét duyệt các cộng tác viên nhiệm kỳ hè năm 2025

Cô Thương Hoài thân ái chào toàn thể các thành viên của Olm. Vậy là mùa hè đã bắt đầu với bao nhiêu cảm xúc bồi hồi, phấn chấn, khắc khoải hoặc có đôi chút tiếc nuối vì những thứ mà các em chưa kịp vươn tới. Nhưng trên đường đời phải trải qua đủ cung bậc của cảm xúc mới thực sự là cuộc sống. Hãy luôn nỗ lực và cố gắng mỗi ngày để thực hiện hoài bão, các em sẽ thành công. Hẳn rằng giờ đây rất nhiều bạn đang mong ngóng, ước mơ trở thành cộng tác viên của hệ thống giáo dục hàng đầu Việt Nam.

Thực hiện chỉ thị văn bản hồi 22h 53 phút, ngày 27 tháng 06 năm 2025 của giám đốc Olm thầy Hà Đức Thọ. Cô sẽ bắt đầu thanh tra, xét duyệt toàn bộ các ứng viên đã đăng ký ứng tuyển ctv viên hè năm 2025 vừa qua trên Olm. Mọi thành viên có các vấn đề như:

+ Thiếu trung thực khi đăng ký về số câu trả lời,

+ Gian lận điểm số gp, sp.

+ Sử dụng chat gpt để trả lời trên cộng đồng hỏi đáp.

+ Thái độ ứng xử trên cộng đồng tri thức thiếu hòa nhã, kém cởi mở, ít thân thiện và ngôn ngữ chưa được lịch sự văn minh.

+ Có lời nói, bình luận, nhắn tin, đe dọa, dụ dỗ, lôi kéo vào những hành vi thiếu lành mạnh sẽ bị loại khỏi danh sách trúng tuyển cộng tác viên.

Các bạn có đủ tố chất, năng lực, có nhiệt huyết, đam mê, trung thực.. sẽ được trúng tuyển. Chúc các em sẽ có tên trong danh sách trúng tuyển.

Chỉ ra và phân tích tác dụng của phép tu từ trong các ví dụ sau:

Ví dụ 1: Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Ví dụ 2: Người mẹ trông ngày, trông đêm, trông mưa, trông nắng, trông cho con mau lớn, còn đi trả tiền nhà nước
Ví dụ 3: Tôi muốn tát nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi
Ví dụ 4: Dù biết là gian nan, thử thách, anh ấy vẫn quyết tâm lựa chọn không có dấu chân ngày

Dòng sông mới điệu làm sao

Nắng lên mặc áo lụa đào thướt tha

Trưa về trời rộng bao la

Áo xanh sông mặc như là mới may

Chiều trôi thơ thẩn áng mây

Cài lên màu áo hây hây ráng vàng

Đêm thêu trước ngực vầng trăng

Trên nền nhung tím trăm ngàn sao lên

Khuya rồi, sông mặc áo đen

Nép trong rừng bưởi lặng yên đôi bờ...

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ

Dòng sông đã mặc bao giờ áo hoa

Ngước lên bỗng gặp la đà

Ngàn hoa bưởi trắng nở nhòa áo ai...

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1: lí giải cách hiểu nội dung câu thơ:

"Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ

Dòng sông đã mặc bao giờ áo hoa"

Câu2 : Qua bài thơ Dòng sông mặc áo của Nguyễn Trọng Tạo, thông điệp nào có ý nghĩa nhất đối với em Hãy giải thích vì sao em chọn thông điệp đó?

Câu 1 (2,0 điểm): Em hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) đề xuất một giải pháp khả thi nhất khi bản thân gặp tình huống bị xúc phạm danh dự.

Câu 2 (4,0 điểm): Em hãy viết một bài văn nghị luận phân tích bài thơ sau:

NGHE CỎ

Nếu nằm xuống lặng yên nghe cỏ hát

Sẽ thấy lòng thanh thoát lâng lâng

Sẽ thấy mỗi ban mai nắng lên

Giọt sương đêm còn treo trên lá cỏ

Như vì sao quên lối về trời.

Nếu nằm xuống lặng yên nghe cỏ hát

Sẽ thấy những bàn chân trên cỏ bước nhọc nhằn

Thấy quang gánh đè vai gầy trĩu nặng

Thấy mặn mòi những giọt mồ hôi.

Nếu nằm xuống lặng yên nghe cỏ hát

Thấy bàn tay nắm chặt những bày tay

Thấy áo rách choàng lên áo rách

Đông giá lui dần, nắng ấm gọi vào xuân.

(Trương Minh Phố – Báo Văn nghệ quân đội cuối tháng – số 17 tháng 02 năm 2009, tr 23)

(4.0 điểm) Đọc đoạn trích sau:

ĐỘNG LỰC PHẤN ĐẤU TỪ NHỮNG LỜI XÚC PHẠM

Con à, chúng ta lớn lên trong một xã hội luôn theo đuổi danh dự, và cha hiểu cảm giác một người quý trọng danh dự bị xúc phạm là như thế nào. Có điều, trong nhiều trường hợp, cho dù con là ai, kể cả là Tổng thống Hợp chúng quốc Hoa Kỳ đi chăng nữa, thì cũng đều bất lực trước việc ngăn chặn những lời xúc phạm từ người khác.

Vậy, chúng ta nên làm thế nào khi gặp phải tình huống như thế? Tức giận công kích, cố gắng bảo vệ danh dự? Bao dung độ lượng và mỉm cười cho qua? Hay đáp trả bằng những cách khác?

Chắc hẳn con vẫn còn nhớ cha luôn trân trọng một bức ảnh chụp các bạn học cấp hai của mình/ Trong bức ảnh đó không có cha, chỉ có những đứa trẻ xuất thân từ gia đình giàu có. Nhiều thập niên đã trôiqua, song cha vẫn trân trọng nó, hơn hết là khung cảnh chụp bức ảnh đó.

[...] Cha nhìn chăm chăm vào vị nhiếp ảnh gia đang cúi xuống căn góc chụp với ánh mát hưng phấn, hy vọng ông ấy sớm đưa cha vào khung hình. Tuy nhiên, điều cha nhận được lại là nỗi thất vọng. Vì nhiếp ảnh gia đó có vẻ là một người theo chủ nghĩa duy mỹ, ông ấy đứng thẳng dậy, chỉ tay vào cha và nói với giáo viên: “Cô có thể bảo học sinh đó rời khỏi chỗ ngồi của mình được không? Cậu bé ăn mặc nhếch nhác quá.” Là một học sinh nhỏ bé và nghe lời giáo viên, cha chẳng dám lên tiếng phản đối, chỉ đành lặng lẽ đứng dậy, tạo phông nền đẹp đẽ cho đám con nhà giàu ăn mặc chỉnh tề chụp ảnh.

[...] Nhìn vị nhiếp ảnh gia đó liên tục chỉnh cảnh, cha siết chặt nắm đấm, long trọng thề với lòng mình: Một ngày nào đó, mình sẽ trở thành người giàu nhất thế giới! Để một nhiếp ảnh gia chụp ảnh cho mình thì có gì ghê gớm chứ! Khiến họa sĩ nổi tiếng nhất thế giới vẽ chân dung cho mình mới là điều đáng tự hào!

Con ơi, lời thề khi ấy của cha đã trở thành hiện thực! Trong mắt cha, ý nghĩa của từ “xúc phạm” đã thay đổi, nó không còn là con dao sắc bén tước đi danh dự của cha, mà là một động lực mạnh mẽ, khí thế dữ dội như dời non lấp biển, thôi thúc cha phấn đấu và theo đuổi mọi điều tốt đẹp. Dường như không ngoa khi nói rằng vị nhiếp ảnh gia đó đã truyền cảm hứng để một đứa trẻ nghèo khó trở thành người giàu nhất thế giới. Ai cũng có lúc được mọi người vỗ tay reo hò để bày tỏ sự công nhận dành cho những thành tựu hoặc phẩm chất, nhân cách, đạo đức của bản thân; đồng thời, ai cũng có lúc bị đả kích và xúc phạm. Ngoại trừ ác ý, cha nghĩ sở dĩ chúng ta bị lăng mạ là do bản thân không đủ năng lực, năng lực này có thể liên quan đến khía cạnh làm người hoặc làm việc, tóm lại là không được người khác tôn trọng. Vì vậy, cha muốn nói rằng bị xúc phạm không phải là một chuyện xấu. Nếu là người biết giữ bình tĩnh và suy ngẫm, có lẽ con sẽ thấy rằng mỗi thái độ hoặc hành vi trước những lời xúc phạm – cũng có thể phản ánh trình độ năng lực của con người ta.

Cha biết rằng bất kỳ sự xúc phạm nhẹ nào cũng đều có thể làm tổn thương danh dự. Tuy nhiên, danh dự không phải là món quà do Thượng đế ban tặng, cũng không phải do người khác đưa cho, mà là do chính con tạo nên. Danh dự là sản phẩm tinh thần mà con sở hữu, và danh dự của mỗi người đều chỉ thuộc về chính họ. Con cho rằng mình có danh dự, vậy tức là con có danh dự. Vì vậy, giả sử có ai đó làm tổn thương tình cảm, danh dự của con, con cũng không cần phải dao động. Nếu con kiên quyết giữ lấy danh dự của mình, không ai có thể làm tổn thương con cả.

(Trích 38 lá thư Rockefeller gửi cho con trai, NXB Hồng Đức, 2023, tr.169 – 171)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1 (0,75 điểm): Xác định luận đề của đoạn trích trên.

Câu 2 (0,75 điểm): Chỉ ra cách dẫn trong những câu văn sau: Vị nhiếp ảnh gia đó có vẻ là một người theo chủ nghĩa duy mỹ, ông ấy đứng thẳng dậy, chỉ tay vào cha và nói với giáo viên: “Cô có thể bảo học sinh đó rời khỏi chỗ ngồi của mình được không? Cậu bé ăn mặc nhếch nhác quá”.

Câu 3 (0,5 điểm): Trong đoạn văn cuối của đoạn trích trên, người cha đã đưa ra những lí lẽ nào để thuyết phục con không cần phải dao động khi có ai đó làm tổn thương tình cảm, danh dự của con? 

Câu 4 (1,0 điểm): Trong đoạn trích trên, việc người cha đưa ra bằng chứng về một lần mình bị xúc phạm có vai trò gì?

Câu 5 (0,5 điểm): Em hiểu như thế nào về câu văn: Nếu con kiên quyết giữ lấy danh dự của mình, không ai có thể làm tổn thương con cả.

Câu 6 (0,5 điểm): Em đồng tình hay không đồng tình với quan điểm cho rằng bị xúc phạm là một động lực mạnh mẽ thôi thúc con người phấn đấu và theo đuổi điều tốt đẹp. Lí giải tại sao?