Question

[Trịnh Xuân Mai]

CHƯƠNG 5: MÙA SĂN CHUỘT ĐỒNG

---

Có một mùa mà dân miệt đồng ai cũng ngóng – không phải mùa nước nổi, cũng chẳng phải mùa xuân. Mà là mùa săn chuột đồng.

Khi lúa gặt xong, chuột không còn nơi nấp, chúng trốn vào bờ đê, hang đất. Đó là lúc cả làng mang theo chó, cuốc, rơm rạ và lửa… bắt đầu săn chuột.

---

Bắt đầu chuyến đi

Tôi kéo cái xuồng cũ ra khỏi bụi sậy, chất lên nửa bao rơm, một cây đuốc, vài cái rập chuột và một ống tre đựng cơm nguội. An đi phía sau, mang theo con chó nhỏ mà tụi nhỏ gọi là “Đen Nhỏ”.

Nó hỏi:

– “Tía, mình săn để bán hả?”

Tôi cười:

– “Một phần ăn, một phần bán, một phần… vui!”

Nó gật đầu. Con mắt sáng lên như mọi lần được học điều mới. Cái thằng nhỏ này học đời như học chữ – luôn đầy mê say.

---

Đồng nước cháy khói

Giữa đồng, bọn tôi gặp nhiều nhóm khác: cả người già lẫn con nít, tay cầm bó đuốc, miệng ngậm cọng rơm, cười nói râm ran. Tiếng hò reo, tiếng chó sủa, tiếng chuột kêu chí chóe khắp nơi.

An hì hục đốt rơm, rồi đưa đuốc cho tôi, chọc vào hang chuột.

Khói bốc lên, chuột chạy loạn. Con “Đen Nhỏ” nhào tới, táp một con béo múp.

An reo lên:

– “Tía! Được rồi!”

Nó không sợ máu, không ghê lông, mà còn giảng giải cho mấy đứa nhỏ khác:

– “Chuột đồng ăn lúa nên thịt thơm lắm. Đừng nhầm với chuột cống ở xóm bẩn!”

Tôi nhìn nó – vừa là con, vừa như một ông thầy giữa ruộng.

---

Người lạ giữa đồng khói

Khi mặt trời đứng bóng, bọn tôi tạm nghỉ dưới bóng gốc gòn. Tôi nhóm lửa nướng chuột – An ngồi xé lá chuối làm dĩa. Bỗng có tiếng chân người lội bùn.

Một người đàn ông lạ, quần áo rách bươm, lưng đeo ba lô nhỏ, dắt theo một chiếc ghe con. Gương mặt ông ta sạm nắng, tóc hoa râm, ánh mắt hoang hoải như người đã mất cả thời gian và lối về.

Ông ta dừng lại khi thấy An.

Một cái nhìn dài – rất dài.

Tôi cảnh giác, đứng dậy:

– “Chú tìm ai?”

Người đó hỏi lại, giọng khàn:

– “Thằng nhỏ… nó tên là gì vậy?”

An ngạc nhiên:

– “Dạ, con tên An.”

Người đàn ông run lên. Cái ba lô rơi xuống. Ông ta nhìn An như người thấy ma – hoặc như kẻ đã sống hàng chục năm chỉ để gặp lại khoảnh khắc này.

---

Cái tên vỡ tung giữa gió

Người đó cúi xuống lấy trong túi áo ra một mảnh vải nhỏ – đã cũ sờn, thêu một dòng chữ:

“An – con của Hường và Hội”

Tôi chết lặng.

An nhìn mảnh vải, rồi hỏi khẽ:

– “Chú là ai?”

Người đàn ông đáp, giọng vỡ ra như đứt gân cổ:

– “Tía… là tía đây con… là Hội…”

Tôi chưa kịp nói gì. An đứng chết trân. Mắt nó không chớp. Gương mặt trắng bệch như tro sau đám rơm cháy.

---

Cơn giông kéo đến

Trời đang nắng, bỗng mây đen kéo tới. Gió ào ạt như người đẩy đò, lồng lộn cả bầu trời.

An không nói. Cũng không bước tới. Nó nhìn người đàn ông kia như nhìn một câu đố không lời giải.

Cuối cùng, nó hỏi:

– “Vì sao… tía bỏ con và má?”

Câu hỏi như một lưỡi dao nhỏ – không cắm vào tim, mà khoan chậm vào tủy.

Người đàn ông run rẩy, nói trong nước mắt:

– “Tía không bỏ… Tía bị bắt. Tía trốn trại. Tía về sau mười năm, tìm không thấy má con. Họ nói má con chết. Con mất tích. Tía tìm khắp nơi… khắp nơi, con ơi…”

---

Một khoảng lặng rách lòng

An ngồi xuống. Lưng nó run nhẹ. Tôi bước tới, đặt tay lên vai nó. Nó không khóc. Nhưng môi nó mím chặt, như người đang nuốt cả rừng tro vào lòng.

Một lúc sau, nó đứng dậy, nói rất nhỏ:

– “Con sống ở đây. Con có tía rồi.”

Rồi nó nhìn tôi.

Tôi hiểu. Nó không từ chối cha ruột. Nhưng nó cũng không thể bỏ rừng, bỏ chòi, bỏ lớp học, bỏ con chữ mà nó và tôi đã dựng nên từ chính đôi tay này.

Người đàn ông cúi đầu. Không oán. Không xin. Chỉ rút ra một tấm hình cũ – má An bế An khi còn bé xíu – rồi để lại, quay lưng, đi về phía sông.

---

Trên đường về

Trời vẫn chưa mưa. Chúng tôi chất chuột đầy xuồng, đẩy chèo về.

An ngồi trước, im lặng. Tôi không hỏi. Nhưng rồi nó quay lại, đưa cho tôi bức hình:

– “Tía giữ giùm con. Con sợ… mình làm rách nó.”

Tôi gật. Cất vào túi áo trong, nơi tôi từng để con dao rừng ngày nó bị sốt đầu tiên.

Tôi biết – nó đã tha thứ. Nhưng tha thứ không đồng nghĩa với quên.

---

Hết chương 5