Question

[Nguyễn Kim Ngân]

những nét chính về tư tưởng, tôn giáo Đại Việt từ thế kỉ X – XV? Nêu hiểu biết của anh/chị về hiện tượng “Tam giáo đồng nguyên” thời Lý-Trần

Answer 1

[Thu Hằng Nguyễn Thị]

Những nét chính về tư tưởng, tôn giáo Đại Việt từ thế kỉ X–XV

Từ thế kỉ X đến XV, sau khi giành được độc lập từ Trung Quốc, Đại Việt hình thành đời sống chính trị, xã hội riêng và các tư tưởng, tôn giáo cũng phát triển mạnh mẽ, với những nét chính sau:

• Phật giáo:
• • Phát triển cực thịnh, đặc biệt dưới các triều đại Lý (1009–1225) và Trần (1225–1400).
  • Vua và triều đình rất trọng Phật giáo, nhiều nhà sư tham gia chính sự như quốc sư, cố vấn triều đình (ví dụ: Khuông Việt thời Đinh, Vạn Hạnh thời Lý).
  • Phật giáo mang tính chất nhập thế (gắn bó với đời sống xã hội) chứ không tách rời thế tục.
• Nho giáo:
• • Bắt đầu được chú trọng từ thời Lý, nhưng đến thời Trần mới thực sự phát triển rõ rệt.
  • Từ thời Trần - Hồ và đặc biệt dưới triều Lê Sơ (Lê Thánh Tông thế kỉ XV), Nho giáo trở thành tư tưởng chính thống.
  • Thi cử, giáo dục đều theo kinh điển Nho giáo; nhà nước tổ chức thi cử chọn người tài (khoa cử).
  • Đề cao đạo lý trung quân, hiếu nghĩa, trật tự xã hội.
• Đạo giáo:
• • Cũng được nhân dân và triều đình sùng bái nhưng không bằng Phật giáo.
  • Đạo giáo ảnh hưởng mạnh mẽ trong đời sống dân gian: tín ngưỡng thờ thần linh, cầu cúng, trừ tà.
• Tín ngưỡng dân gian:
• • Các hình thức tín ngưỡng bản địa như thờ thần, thờ Mẫu, thờ Thành hoàng làng rất phổ biến.
  • Các phong tục tập quán dân gian có sự hòa quyện với các tôn giáo chính thống.

Hiện tượng "Tam giáo đồng nguyên" thời Lý - Trần

• Khái niệm:
• • "Tam giáo đồng nguyên" nghĩa là ba tôn giáo (Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo) cùng tồn tại, hòa hợp và bổ sung cho nhau trong đời sống tinh thần và chính trị xã hội.
• Biểu hiện:
• • Triều đình, vua chúa tôn trọng cả ba tôn giáo, không thiên vị hẳn tôn giáo nào.
  • Các nhà vua có thể vừa theo Phật (xuất gia), vừa học Nho (trị nước), lại tin Đạo giáo (cầu trường sinh).
  • Nhiều nhân vật trí thức, tôn giáo cùng lúc nghiên cứu cả Nho, Phật, Đạo (ví dụ: Trần Thái Tông, Trần Nhân Tông).
  • Tư tưởng xã hội mang tính dung hòa: Phật giáo cung cấp tinh thần từ bi, cứu khổ; Nho giáo cung cấp nguyên tắc trị nước, lễ nghĩa; Đạo giáo thỏa mãn nhu cầu tâm linh, thần bí.
• Ý nghĩa:
• • Tạo nên một nền văn hóa đặc sắc, khoan dung, cởi mở, bền vững.
  • Đảm bảo sự ổn định về tinh thần và xã hội Đại Việt trong nhiều thế kỉ.