I. Ôn tập tri thức về kiểu bài
II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
III. Hướng dẫn quy trình viết
* Đề bài: Viết một bài văn nghị luận trình bày một vấn đề cần giải quyết trong đời sống (ví dụ: trong học tập, sinh hoạt, giải trí,…).
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết
- Căn cứ vào tính mở của đề bài, em có thể lựa chọn một vấn đề phù hợp với bản thân đề trình bày. Lưu ý các tiêu chí có tính định hướng dưới đây:
+ Vấn đề cụ thể, thiết thực, cần giải quyết và có thể giải quyết.
+ Vấn đề thuộc phạm vi hiểu biết của em, em có thể trình bày rõ các biểu hiện của vấn đề và đề xuất giải pháp.
+ Mục đích viết của bài này là gì? Đối tượng người đọc là ai? Họ mong đợi gì từ bài viết của em? Trên cơ sở đó, em chuẩn bị cách viết phù hợp.
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý
- Đề bài yêu cầu: trình bày vấn đề cần giải quyết và đề xuất giải pháp khả thi để giải quyết vấn đề (em có thể tách riêng hai nội dung này để dễ dàng đặt câu hỏi, tìm ý). Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:
+ Tìm ý cho việc bàn luận về vấn đề dựa trên các câu hỏi:
- Tại sao phải quan tâm đến vấn đề này? Tại sao lại vấn đề cần phải giải quyết?
- Cần nhận thức vấn đề / thực chất của các vấn đề như thế nào cho đúng?
- Vấn đề gồm những khía cạnh, phương diện nào? Các khía cạnh, phương diện của vấn đề có liên quan, liên hệ gì với nhau?
- Theo đó, thân bài cần triển khai thành các ý / luận điểm nào? Lí lẽ và bằng chứng cho mỗi ý / luận điểm là gì?
- ...
+ Tìm ý cho việc đề xuất giải pháp về vấn đề dựa trên câu hỏi:
- Đề giải quyết vấn đề này thì cần có (các) giải pháp thế nào?
- Giải pháp được đưa ra có ích lợi ra sao?
- Dựa vào đầu đề cho rằng giải pháp đưa ra là khả thi thì?
- Dựa vào hướng dẫn ở phần Viết của Bài 6 và những ý đã tìm trong khẩu tìm ý để lập dàn ý.
+ Mở bài: nếu vấn đề và sự cần thiết của việc giải quyết vấn đề.
+ Thân bài: trình bày các luận điểm, lý lẽ, bảng chứng thuyết phục nêu mang lại những hướng đúng dẫn đến đề giải quyết vấn đề, đề xuất giải pháp khả thi, thực tế.
- Lưu ý: về trình tự, có thể trình bày nhận thức về vấn đề trước, đề xuất giải pháp sau hoặc kết hợp trình bày nhận thức với với đề xuất giải pháp.
+ Kết bài: khẳng định ý nghĩa của việc nhận thức đúng về vấn đề và tầm quan trọng của việc tìm kiếm giải pháp khả thi trong cách giải quyết vấn đề.
Bước 3: Viết bài
- Em dựa vào dàn ý và lập ở bước 2 để viết bài nghị luận về một vấn đề cần giải quyết; chú ý kết hợp nghị luận với miêu tả, biểu cảm.
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm
- Sử dụng bảng kiểm ở phần Viết của Bài 6 để tự đánh giá khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết; sau đó, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm.
