XUÂN TÓC ĐỎ CỨU QUỐC
(Trích Số đỏ)
Vũ Trọng Phụng
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
* Con người và cuộc đời
- Vũ Trọng Phụng (1912 - 1939) là một nhà văn, nhà báo nổi tiếng của Việt Nam vào đầu thế kỷ 20. Ông quê ở làng Hảo (trước đây thuộc làng cổ Liêu Xuyên mảnh đất địa linh sinh ra nhiều nhân tài) nay là thôn Ông Hảo, xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên, nhưng ông lớn lên và qua đời tại Hà Nội.
- Cha ông mất sớm khi ông mới 7 tháng tuổi, mẹ tần tảo nuôi ông ăn học. 16 tuổi, Vũ Trọng Phụng phải thôi học để đi làm.
- Ông là một trong những lứa thanh niên Việt Nam đầu tiên được giáo dục bằng tiếng Pháp và chữ quốc ngữ. Vậy nên ông thần tượng nền văn hóa Pháp và tích cực truyền bá văn học bằng chữ quốc ngữ.
- Cả đời Vũ Trọng Phụng sống trong nghèo khổ. Vì còn bà nội và mẹ già nên dù lao động cật lực, ngòi bút của ông vẫn không đủ nuôi gia đình. Tuy viết về nhiều các tệ nạn, thói ăn chơi nhưng Vũ Trọng Phụng là một người đạo đức và sống rất kham khổ. Vì vậy ông mắc bệnh lao phổi và mất khi mới 27 tuổi.
* Sự nghiệp
- Vũ Trọng Phụng được coi là "Ông vua phóng sự đất Bắc", đồng thời là "nhà văn mở đầu cho nghề phóng sự của nước ta". Ông vừa là một nhà văn, vừa là một nhà báo xuất sắc. Dù cuộc đời ngắn ngủi, ông đã để lại rất nhiều tác phẩm hay.
- Phong cách sáng tác:
+ Thể hiện thái độ khinh bỉ đối với những mặt tối của xã hội, gọi đó là xã hội "chó đểu".
-> Cảm hứng vạch trần sự thật chi phối ngòi bút của ông.
+ Xây dựng những hình tượng nhân vật vừa sắc nét, vừa mang tính đặc thù của một thời đại cụ thể, vừa thể hiện rõ bản chất của một số trạng huống tồn tại phổ quát trong cuộc sống.
+ Là cây bút trào phúng bậc thầy, một đại biểu xuất sắc của trào lưu văn học hiện thực ở nước ta.
- Một số tác phẩm chính:
@202603826596@
+ Tiểu thuyết: Số đỏ, Vỡ đê, Giông tố, Làm đĩ.
+ Phóng sự: Cạm bẫy người (1933), Kỹ nghệ lấy Tây (1934), Cơm thầy cơm cô...
=> Vũ Trọng Phụng có vị trí quan trọng trong nền văn học ở nước ta.
b. Tác phẩm
* Xuất xứ
@202584669906@
* Thể loại
- Văn bản Xuân Tóc Đỏ cứu quốc thuộc thể loại tiểu thuyết.
* Hoàn cảnh sáng tác
@202603809955@
- Tiểu thuyết Số đỏ ra mắt độc giả lần đầu tiên trên Hà Nội báo, được in nhiều kì (nhưng chưa trọn vẹn), bắt đầu từ số 40 (7/10/1936). Đến năm 1938, tác phẩm được in thành sách tại nhà in Lê Cường, Hà Nội. Từ đó đến nay, Số đỏ đã được in lại nhiều lần với một số khác biệt về từ ngữ, chi tiết, chính tả... do được khai thác từ các nguồn văn bản khác nhau.
- Đây là tác phẩm đỉnh cao trong văn nghiệp của Vũ Trọng Phụng và có vị trí quan trọng trong nền tiểu thuyết Việt Nam hiện đại.
* Tóm tắt tác phẩm:
Truyện bắt đầu khi bà Phó Đoan đến chơi ở sân quần vợt nơi Xuân tóc đỏ làm việc. Vô tình Xuân tóc đỏ vì xem trộm 1 cô đầm thay đồ nên bị cảnh sát bắt giam và được bà Phó Đoan bảo lãnh. Sau đó, bà Phó Đoan giới thiệu Xuân đến làm việc ở tiệm may Âu Hóa, từ đó Xuân bắt đầu tham gia vào việc cải cách xã hội. Nhờ thuộc lòng những bài quảng cáo thuốc lậu, hắn được vợ chồng Văn Minh gọi là "sinh viên trường thuốc", "đốc tờ Xuân". Hắn gia nhập xã hội thượng lưu, quen với những người thuộc tầng lớp đó. Vì vô tình, hắn gây ra cái chết cho cụ cố tổ nên được mọi người mang ơn. Văn Minh vì nghĩ ơn của Xuân nên dẫn Xuân đi xóa bỏ lý lịch trước kia rồi đăng ký đi tranh giải quần vợt nhân dịp vua Xiêm đến Bắc Kì. Bằng thủ đoạn xảo trá, hắn làm 2 vận động viên quán quân bị bắt ngay trước hôm thi đấu nên Xuân được dịp thi tài với quán quân Xiêm. Vì để giữ tình giao hảo, hắn được lệnh phải thua. Kết thúc trận đấu, khi bị đám đông phản đối, Xuân hùng hồn diễn thuyết cho đám đông dân chúng hiểu hành động "hy sinh vì tổ quốc của mình", được mời vào hội Khai trí tiến đức, được nhận huân chương Bắc Đẩu bội tinh và cuối cùng trở thành con rể cụ cố Hồng.
* Bố cục
- Phần 1 (từ đầu đến "nhà quán quân quần vợt Xiêm La ra thử tài với Xuân Tóc Đỏ."): Tình hình chuẩn bị cho cuộc thi đấu thể thao đặc biệt.
- Phần 2 (tiếp theo đến "các đức vua và quý quan của ba chính phủ về Sở Toàn quyền."): Diễn biến kịch tính của "ván quần" giữa Xuân Tóc Đỏ và quán quân quần vợt Xiêm La.
- Phần 3 (phần còn lại): Màn hùng biện của Xuân Tóc Đỏ và sự tung hô của dân chúng.
* Cốt truyện
@202585158593@
II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
1. Ý nghĩa nhan đề đoạn trích
- Xuân Tóc Đỏ: nhân vật trung tâm của tiểu thuyết. Nhờ có bản tính nhanh nhẹn, láu cá, lẻo mép và những cơ may, từ một tên nhặt bóng ở sân quần vợt, Xuân leo lên xã hội thượng lưu và trở thành anh hùng cứu quốc. Điều này chỉ có thể xảy ra ở một xã hội thối nát, dối trá.
- Cứu quốc: Hành động lớn lao, cao cả, gắn liền với những người quân tử, những đấng anh hùng sống có khát khao, có lí tưởng, và có tài năng.
=> Đặt nhan đề đoạn trích đầy nghịch lí bằng tên của một nhân vật có tính tiểu nhân, khôn lỏi cùng với hành động cao cả là "cứu quốc", Vũ Trọng Phụng đã cho thấy sự mỉa mai, châm biếm của ông đối với xã hội thực dân thành thị nước ta lúc bấy giờ, đồng thời khơi gợi sự tò mò, hứng thú cho người đọc.
