Tinh bột và cellulose SVIP

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

Tinh bột và cellulose là hai polysaccharide có công thức phân tử chung là (C₆H₁₀O₅)_n.

- Tinh bột là chất rắn màu trắng, không tan trong nước lạnh, tan một phần trong nước nóng tạo thành hồ tinh bột. Tinh bột có nhiều ở hạt, củ, quả như gạo, ngô, khoai, sắn,…

- Cellulose là chất rắn dạng sợi, không tan trong nước và dung môi hữu cơ. Tinh bột có nhiều ở thân, vỏ cây (đặc biệt trong gỗ, tre, nứa, đay, gai).

Sự hình thành tinh bột và cellulose ở thực vật bắt đầu từ phản ứng quang hợp (1) theo sơ đồ sau:

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

Tinh bột và cellulose đều bị thủy phân trong môi trường acid hoặc enzyme. Bên cạnh đó, tinh bột phản ứng với iodine tạo thành hợp chất có màu xanh tím.

⚡ THÍ NGHIỆM (Phản ứng màu của hồ tinh bột với iodine)

Thêm vài giọt dung dịch I₂ vào hồ tinh bột.

⚡ THÍ NGHIỆM (Thủy phân tinh bột)

Bước 1: Thêm 3 mL hồ tinh bột vào ống nghiệm (1), thêm 3 mL dung dịch hồ tinh bột và 1 mL dung dịch HCl 2 M và ống nghiệm (2).

Bước 2: Đặt cả hai ống nghiệm vào cốc nước sôi và đun trong 10 phút.

Bước 3: Để nguội và nhỏ vài giọt dung dịch iodine vào cả 2 ống nghiệm.

- Tinh bột và cellulose đều bị thủy phân thành glucose nhờ xúc tác acid hoặc enzyme.

\(\left(C_6H_{10}O_5\right)_{n}+nH_2O\overset{Enzyme}{\rarr}nC_6H_{12}O_6\left(glucose\right)\)

- Trong cơ thể, tinh bột được tiêu hóa tạo thành glucose, đồng thời cung cấp năng lượng. Tuy nhiên, trong cơ thể người không có enzyme tiêu hóa cellulose.

III. ỨNG DỤNG

Tinh bột là nguồn lương thực và là nguyên liệu trong sản xuất rượu, hồ dán, hóa chất,...

Cellulose được dùng làm giấy, tơ sợi, đồ gỗ, tổng hợp hóa chất,...