Một số tính chất và ứng dụng của phức chất SVIP

I. MỘT SỐ DẤU HIỆU CỦA PHẢN ỨNG TẠO PHỨC CHẤT VÀ PHẢN ỨNG THẾ PHỐI TỬ CỦA PHỨC CHẤT TRONG DUNG DỊCH

1. Một số dấu hiệu của phản ứng tạo phức chất trong dung dịch

Dấu hiệu nhận biết phản ứng tạo phức là kết tủa xuất hiện, kết tủa tan hoặc màu sắc thay đổi.

Ví dụ 1: Phản ứng giữa AlCl₃ và NaOH tạo thành kết tủa, chứng minh sự tạo thành phức [Al(OH)₃(H₂O)₃].

Ví dụ 2: Kết tủa AgCl tạo ra khi cho NaCl vào AgNO₃ tan dần khi thêm NH₃ dư, chứng tỏ đã tạo ra phức chất [Ag(NH₃)₂]⁺.

Ví dụ 3: CuSO₄ loãng đổi màu từ xanh sang vàng khi thêm HCl đặc, chứng tỏ phức [CuCl₄]^2- được tạo thành.

2. Sự tạo thành phức chất của ion kim loại chuyển tiếp và phản ứng thế phối tử của phức chất trong dung dịch

a. Sự tạo thành phức chất của Cu²⁺ trong dung dịch

⚡THÍ NGHIỆM (Sự tạo thành phức chất của Cu²⁺)

Ống nghiệm 1:

- Cho 1 mL dung dịch CuSO₄ 5% vào ống nghiệm, thêm 3 giọt NaOH 10% thấy kết tủa xanh của phức [Cu(OH)₂(H₂O)₄].

- Nhỏ dần NH₃ 10% và lắc đều đến khi kết tủa tan, dung dịch chuyển xanh lam của phức [Cu(NH₃)₄(H₂O)₂]²⁺.

Ống nghiệm 2:

+ Cho 1 mL dung dịch CuSO₄ 5% vào ống nghiệm, nhỏ từ từ HCl đặc vào và lắc đều đến khi dung dịch chuyển hoàn toàn sang màu vàng của phức [CuCl₄]^2-.

b. Phản ứng thế phối tử của phức chất trong dung dịch

- Phản ứng thế phối tử của phức chất là quá trình xảy ra sự thế phối tử này bởi phối tử khác.

- Phản ứng xảy ra thuận lợi khi phức chất mới hình thành bền hơn phức chất ban đầu.

Ví dụ 4: Một phối tử Cl⁻ trong [PtCl₄]^2- bị NH₃ thế chỗ, tạo thành phức [PtCl₃(NH₃)]^-.

[PtCl₄]^-(aq) + NH₃(aq) → [PtCl₃(NH₃)]^-(aq) + Cl^-(aq)

Ví dụ 5: Các phối tử H₂O trong [Fe(H₂O)₆]²⁺ bị thay thế bởi CN^-, tạo thành phức [Fe(CN)₆]^4-.

[Fe(H₂O)₆]²⁺(aq) + 6CN^-(aq) → [Fe(CN)₆]^4- + 6H₂O(l)

II. MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA PHỨC CHẤT

Phức chất có nhiều ứng dụng trong y học, công nghiệp tổng hợp hóa chất và nghiên cứu hóa học.

Ví dụ 6: Cisplatin được dùng làm thuốc chữa bệnh ung thư.

Ví dụ 7: Phản ứng ghép mạch carbon được xúc tác bởi phức [Pd(P(C₆H₅)₃)₄].

Ví dụ 8: Phức chất [Ag(NH₃)₂]⁺ để phân biệt aldehyde với ketone.