Lý thuyết Bài 7. Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam (P1) SVIP

I. VỊ TRÍ ĐỊA CHIẾN LƯỢC CỦA VIỆT NAM VÀ VAI TRÒ, Ý NGHĨA CỦA CHIẾN TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

1. Vị trí địa - chính trị chiến lược của Việt Nam

- Việt Nam nằm ở trung tâm Đông Nam Á, trên trục giao thông giữa:

+ Châu Á - Châu Đại Dương.

+ Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

- Là cầu nối giữa:

+ Trung Quốc - Đông Nam Á.

+ Đông Nam Á lục địa - Đông Nam Á hải đảo.

Hình 1. Bản đồ khu vực Đông Nam Á

- Có cư dân đông đúc, tài nguyên phong phú, dễ bị nhòm ngó.

Hình 2. Trầm hương - Một trong số các sản vật quý hiếm

=> Đông Nam Á trở thành mục tiêu của nhiều cuộc xâm lược, buộc nhân dân ta phải liên tục tiến hành chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

2. Vai trò, ý nghĩa của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam

- Bảo vệ sự tồn vong và phát triển lâu dài của dân tộc.

- Giữ vững độc lập, bảo vệ văn hóa truyền thống, tạo nền tảng cho công cuộc kiến thiết đất nước.

- Bồi đắp tinh thần yêu nước, nâng cao ý thức tự cường và tinh thần dân tộc.

- Để lại nhiều bài học kinh nghiệm quân sự, lãnh đạo, tổ chức có giá trị.

II. MỘT SỐ CUỘC KHÁNG CHIẾN THẮNG LỢI TIÊU BIỂU

1. Một số cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu

a. Kháng chiến chống quân Nam Hán (938):

- Ngô Quyền chỉ huy với trận Bạch Đằng (Quảng Ninh - Hải Phòng).

Hình 3. Cọc gỗ trong trận chiến trên cửa sông Bạch Đằng năm 938 còn lưu giữ tại Bảo tàng của khu di tích Tràng Kênh

b. Kháng chiến chống quân Tống (981):

- Lê Hoàn chỉ huy với chiến thắng tại sông Bạch Đằng.

Hình 4. Lược đồ Lê Hoàn đại phá quân Tống năm 981

c. Kháng chiến chống quân Tống (1075 - 1077):

- Lý Thường Kiệt lãnh đạo với trận đánh nổi bật tại phòng tuyến sông Như Nguyệt (Bắc Ninh).

Hình 5. Một đoạn của phòng tuyến sông Như Nguyệt tại xã Tam Đa, Yên Phong, Bắc Ninh

d. Kháng chiến chống quân Mông Cổ (1258):

- Trần Thái Tông và Trần Thủ Độ với trận Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc) và Đông Bộ Đầu (Hà Nội), Quy Hóa (vùng Lào Cai, Yên Bái).

Hình 6. Sa đồ trận Quy Hóa, nơi Hà Bổng chỉ huy tập kích quân Nguyên Mông trên đường rút chạy

e. Kháng chiến chống quân Nguyên (1285):

- Trần Thánh Tông, Trần Quốc Tuấn lãnh đạo với các chiến thắng Tây Kết, Hàm Tử (Hưng Yên), Chương Dương, Thăng Long.

Hình 7. Tranh minh họa quân Trần kháng chiến chống quân Nguyên

f. Kháng chiến chống quân Nguyên (1287 - 1288):

- Trần Nhân Tông và Trần Quốc Tuấn giành thắng lợi ở trận Bạch Đằng.

Hình 8. Tranh vẽ Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn

g. Kháng chiến chống quân Xiêm (1785):

- Nguyễn Huệ đánh tan quân Xiêm tại trận Rạch Gầm – Xoài Mút (Tiền Giang).

Hình 9. Thuyền Đại Hiệu, một loại thuyền chiến cỡ lớn có trang bị hỏa lực mạnh mà thủy quân Tây Sơn đã sử dụng trong trận Rạch Gầm - Xoài Mút (mô hình)

h. Kháng chiến chống quân Thanh (1789):

- Quang Trung (Nguyễn Huệ) đại phá quân Thanh với chiến thắng quyết định ở Ngọc Hồi - Đống Đa (Hà Nội).

Hình 10. Gươm và súng của quân đội nhà Tây Sơn trong trận Ngọc Hồi - Đống Đa