Lý thuyết Bài 26. Kinh tế Trung Quốc (phần 1) SVIP

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NỀN KINH TẾ TRUNG QUỐC

1. Quy mô và tốc độ tăng trưởng

- Trước năm 1978: Nền kinh tế Trung Quốc phát triển chậm, năng suất thấp, cơ cấu lạc hậu.

- Từ sau năm 1978:

+ Tiến hành công cuộc hiện đại hóa, mở cửa, cải cách kinh tế.

+ Tốc độ tăng trưởng liên tục duy trì ở mức cao trong nhiều năm.

- Kết quả nổi bật (năm 2020):

+ GDP đạt 14.688 tỉ USD, tăng 2,4 lần so với năm 2010.

+ Chiếm 17,4% GDP toàn cầu, đứng thứ 2 thế giới sau Hoa Kỳ.

⇒ Dù tốc độ tăng trưởng giảm dần, quy mô GDP vẫn tăng mạnh.

2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

- Xu hướng chuyển dịch:

+ Giảm nhanh tỉ trọng khu vực nông – lâm – ngư nghiệp.

+ Tăng tỉ trọng khu vực dịch vụ (ngành có tỉ trọng lớn nhất trong cơ cấu kinh tế) ⇒ phản ánh nền kinh tế hiện đại hóa.

+ Trong công nghiệp: Chuyển dần sang công nghệ cao, giảm phụ thuộc vào công nghiệp nặng truyền thống.

Cơ cấu các ngành kinh tế Trung Quốc năm 2010 - 2020

3. Vị thế kinh tế toàn cầu

- Thị trường rộng lớn hàng đầu thế giới: 

+ Với dân số đông, nhu cầu tiêu dùng lớn ⇒ Trung Quốc là một trong những trung tâm tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ lớn nhất toàn cầu.

- Xuất – nhập khẩu đứng đầu thế giới:

+ Tổng kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu của Trung Quốc nhiều năm liền thuộc top đầu thế giới.

+ Là quốc gia sản xuất và cung ứng hàng hóa quan trọng, ảnh hưởng lớn đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trung Quốc dẫn đầu trong 30 nền kinh tế xuất khẩu lớn nhất thế giới

- Mắt xích quan trọng trong kinh tế thế giới:

+ Nhiều ngành công nghiệp, sản phẩm tiêu dùng trên thế giới có liên quan đến nguyên liệu, linh kiện, hoặc sản xuất tại Trung Quốc.

+ Các biến động kinh tế ở Trung Quốc có thể gây ảnh hưởng lan tỏa đến kinh tế toàn cầu.

Khủng hoảng Evergrande (2021)

- Evergrande – một trong những tập đoàn bất động sản lớn nhất Trung Quốc đã vỡ nợ với khoản nợ hơn 300 tỉ USD vào năm 2021.
- Nguy cơ vỡ nợ dây chuyền, trở thành mối lo ngại cho hệ thống tài chính Trung Quốc và toàn cầu.

⇒ Ảnh hưởng toàn cầu:

- Biến động thị trường tài chính toàn cầu: Cổ phiếu bất động sản, ngân hàng giảm mạnh tại Mỹ, châu Âu, châu Á.

- Giảm nhu cầu nguyên liệu: Thép, xi măng, đồng sụt giá do ngành xây dựng Trung Quốc chững lại.

- Tâm lý nhà đầu tư toàn cầu bất ổn, làm ảnh hưởng đến nhiều thị trường mới nổi.

Trụ sở của Evergrande tại Thành phố Thâm Quyến

- Khẳng định vị thế quốc tế:

+ Trung Quốc ngày càng có tiếng nói lớn trong các vấn đề kinh tế, chính trị, khoa học – công nghệ, và đối ngoại quốc tế.

+ Là đối tác thương mại và nhà đầu tư quan trọng của nhiều quốc gia phát triển và đang phát triển.

4. Các nguyên nhân thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

- Cải cách trong nông nghiệp, nông thôn:

+ Thực hiện chính sách khoán sản phẩm, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp.

+ Khuyến khích mô hình đa dạng: hợp tác xã, doanh nghiệp nông thôn,...

+ Tăng thu nhập cho người nông dân, giảm khoảng cách nông thôn – thành thị.

- Phát triển công nghiệp hiện đại:

+ Đầu tư mạnh mẽ vào thiết bị, công nghệ, dây chuyền sản xuất hiện đại.

+ Khuyến khích phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, gia tăng sức cạnh tranh.

+ Nâng cao tỉ trọng công nghiệp chế biến, công nghệ cao.

- Xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại:

+ Đầu tư xây dựng đường cao tốc, cảng biển, đường sắt tốc độ cao,...

Trung Quốc là quốc gia có mạng lưới đường sắt cao tốc lớn nhất thế giới

+ Thành lập nhiều khu chế xuất, khu công nghiệp, khu mậu dịch tự do, tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư và thúc đẩy sản xuất.

- Thúc đẩy nghiên cứu, áp dụng khoa học – công nghệ:

+ Tập trung phát triển các ngành mũi nhọn như điện tử, viễn thông, năng lượng mới,...

Hội nghị Internet công nghiệp 5G được tổ chức tại Vũ Hán (năm 2020)

+ Thu hút vốn đầu tư nước ngoài, chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến từ các quốc gia phát triển.

- Chú trọng phát triển thị trường trong nước:

+ Quan tâm đến thị hiếu tiêu dùng của người dân, mở rộng dịch vụ, bán lẻ, thương mại điện tử,...

+ Đổi mới sáng tạo và công nghệ được xem là trọng tâm cho tăng trưởng bền vững.

- Mở rộng thị trường quốc tế và chính sách mở cửa:

+ Trung Quốc tích cực ký kết các hiệp định thương mại tự do, gia nhập WTO.

+ Thu hút mạnh dòng vốn FDI, đầu tư ra nước ngoài, tăng cường liên kết kinh tế quốc tế.