III. THÀNH TỰU VÀ THÁCH THỨC
Sau hơn 50 năm phát triển, ASEAN đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong hợp tác khu vực, song vẫn đối mặt với không ít thách thức:
1. Lĩnh vực kinh tế
* Thành tựu:
- Trở thành khu vực kinh tế năng động, phát triển nhanh.
- Hội nhập sâu rộng vào kinh tế toàn cầu.
- Kí kết nhiều hiệp định lớn, tiêu biểu là RCEP.
* Thách thức:
- Trình độ phát triển giữa các nước còn chênh lệch.
- Liên kết kinh tế nội khối chưa thực sự chặt chẽ.
2. Lĩnh vực văn hóa – xã hội
* Thành tựu:
- Cải thiện đời sống nhân dân.
- Nâng cao chất lượng và thể lực lao động.
- Phát triển cơ sở hạ tầng, lối sống tích cực.
- Chỉ số phát triển con người tăng.
* Thách thức:
- Tồn tại tình trạng đói nghèo.
- Nảy sinh vấn đề về tôn giáo, dân tộc, ô nhiễm môi trường,…
3. Lĩnh vực an ninh – chính trị
* Thành tựu:
- Duy trì môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực.
- Đẩy mạnh hợp tác quốc phòng, đảm bảo an ninh biển.
* Thách thức:
- Diễn biến phức tạp trên Biển Đông gây ảnh hưởng đến ổn định khu vực.
IV. SỰ HỢP TÁC VÀ VAI TRÒ CỦA VIỆT NAM TRONG ASEAN
1. Sự hợp tác của Việt Nam trong ASEAN
Việt Nam gia nhập ASEAN ngày 28/7/1995. Kể từ đó, nước ta tích cực tham gia và thúc đẩy các cơ chế hợp tác trên nhiều lĩnh vực:
- Hội nghị: Tham dự nhiều hội nghị cấp bộ trưởng như Bộ trưởng Kinh tế, Văn hóa – Xã hội (ASCC), Quốc phòng (ADMM), Môi trường, Văn hóa,...
- Hiệp định, tuyên bố:
+ Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không vũ khí hạt nhân.
+ Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện khu vực (RCEP).
+ Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).
+ Tuyên bố về ứng xử ở Biển Đông (DOC),...
- Diễn đàn:
+ Kinh tế ASEAN.
+ Văn hóa Thanh niên ASEAN.
+ Du lịch ASEAN.
+ Biển ASEAN,...
- Dự án và chương trình phát triển:
+ Mạng lưới Điện ASEAN.
+ Văn hóa đa dân tộc ASEAN.
+ Nghị sự phát triển bền vững,...
- Hoạt động văn hóa – thể thao:
+ Giao lưu văn hóa nghệ thuật ASEAN.
+ Liên hoan giọng hát vàng Hà Nội – ASEAN (1996).
+ Liên hoan phim, âm nhạc, nghệ thuật ASEAN và ASEAN+3.
+ Tuần Văn hóa ASEAN, SEA Games,...
2. Vai trò của Việt Nam trong ASEAN
Việt Nam được đánh giá là một thành viên chủ động, tích cực, có nhiều sáng kiến góp phần vào sự phát triển chung của ASEAN:
- Thúc đẩy mở rộng ASEAN:
+ Góp phần kết nạp Lào, Mi-an-ma và Cam-pu-chia.
+ Triển khai các thỏa thuận hợp tác kinh tế nội khối.
- Góp phần xây dựng thể chế và tuyên bố quan trọng:
+ Hiến chương ASEAN (2008).
+ DOC, COC về Biển Đông.
+ Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+).
+ Cơ chế ASEAN+, Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS).
+ Kí kết RCEP tại Hà Nội (2020).
- Đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng:
+ Chủ nhà Hội nghị Cấp cao ASEAN 6.
+ Chủ tịch Ủy ban thường trực ASEAN (2000 - 2001).
+ Chủ tịch ASEAN (2010, 2020).
+ Chủ tịch luân phiên Ủy ban các nước ASEAN (2022).
+ Chủ tịch Hội nghị giáo dục ASEAN nhiệm kỳ 2022 - 2023.
