Lý thuyết Bài 12. Kinh tế khu vực Đông Nam Á (phần 1) SVIP

I. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ

* Quy mô và tốc độ tăng trưởng GDP:

- Năm 2020, GDP toàn khu vực Đông Nam Á đạt khoảng 3.083 tỉ USD, chiếm 3,6% GDP toàn cầu.

Quy mô GDP theo giá hiện hành của khu vực Đông Nam Á và thế giới giai đoạn 2000 - 2020 (Đơn vị: tỉ USD)

- Tốc độ tăng trưởng kinh tế khá nhanh trong những năm gần đây:

+ Năm 2019: Tăng 4,5%.

+ Năm 2020: Tốc độ giảm mạnh do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19.

* Đặc điểm nổi bật của nền kinh tế:

- Đông Nam Á là khu vực có nền kinh tế năng động hàng đầu thế giới.

- Nhiều quốc gia đạt tốc độ tăng trưởng cao: Xin-ga-po, Thái Lan, Việt Nam.

* Xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế:

- Hầu hết các quốc gia trong khu vực đang chuyển dịch theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

- Một số nước phát triển theo hướng kinh tế tri thức, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ mới.

* Các yếu tố thúc đẩy phát triển kinh tế:

- Lợi thế về vị trí địa lí thuận lợi cho giao thương quốc tế.

- Điều kiện tự nhiên, tài nguyên phong phú hỗ trợ sản xuất.

- Lực lượng lao động dồi dào và chi phí hợp lí.

- Thu hút hiệu quả vốn đầu tư từ bên ngoài (FDI).

* Thách thức trong phát triển kinh tế:

- Chênh lệch lớn về trình độ phát triển kinh tế giữa các quốc gia trong khu vực.

Sự khác biệt về trình độ phát triển giữa Xin-ga-po và Phi-líp-pin

- Toàn cầu hoá mang lại cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức như:

+ Cạnh tranh gay gắt.

+ Sức ép về đổi mới công nghệ, chất lượng lao động, bảo vệ môi trường,…

II. CÁC NGÀNH KINH TẾ

1. Xu hướng chung

- Các quốc gia Đông Nam Á đang chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và nội bộ từng ngành.

- Mục tiêu: Khai thác hiệu quả tiềm năng, nâng cao hiệu quả kinh tế.

2. Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản

- Tuy tỉ trọng trong GDP ngày càng giảm, nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng:

+ Đảm bảo lương thực – thực phẩm cho dân cư đông đúc.

+ Tạo nguồn xuất khẩu lớn, thu về ngoại tệ.

- Một số nước đang phát triển nông nghiệp hàng hoá quy mô lớn.

a. Nông nghiệp

* Trồng trọt - Ngành sản xuất chính:

So sánh sản lượng và giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam và Thái Lan

* Chăn nuôi – Ngành đang phát triển:

- Nguyên nhân: Chất lượng cuộc sống nâng cao, hiệu quả kinh tế tốt.

- Phân bố:

+ Trâu, bò: Mi-an-ma, In-đô-nê-xi-a, Thái Lan, Việt Nam.

Trang trại bò ở In-đô-nê-xi-a

+ Lợn: Việt Nam, Phi-líp-pin, Thái Lan, In-đô-nê-xi-a.

+ Gia cầm: Phổ biến ở hầu hết các nước.

b. Lâm nghiệp

- Vai trò: Ngành kinh tế quan trọng ở: In-đô-nê-xi-a, Lào, Thái Lan, Mi-an-ma, Việt Nam.

- Sản lượng gỗ tròn khai thác: Năm 2000: 299,1 triệu m³ → Năm 2020: 302,0 triệu m³ (≈ 7,7% toàn cầu).

- Biện pháp bảo vệ – phát triển rừng:

+ Trồng rừng, khoanh nuôi rừng tự nhiên.

+ Thành lập vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên.

Khung cảnh Vườn quốc gia Doi Inthanon (Thái Lan)

c. Thuỷ sản

* Điều kiện phát triển: Bờ biển dài, khí hậu nhiệt đới, sông ngòi dày đặc.

* Khai thác thủy sản:

- Hiện trạng phát triển:

+ Đầu tư mạnh vào: Vốn, công nghệ, kĩ thuật để đánh bắt – nuôi trồng bền vững.

+ Năm 2020: Chiếm khoảng 25% sản lượng thuỷ sản toàn cầu.

+ Các nước sản xuất lớn: In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Phi-líp-pin.

Sản lượng khai thác thủy sản của Phi-líp-pin cao hàng đầu khu vực

+ Sản phẩm xuất khẩu chính: Tôm, cá ngừ đại dương, cá da trơn.

- Xu hướng phát triển:

+ Công nghiệp hoá, hiện đại hoá khai thác.

+ Áp dụng tiêu chuẩn kĩ thuật toàn cầu.

- Hạn chế: Suy giảm tài nguyên thuỷ sản → Ảnh hưởng đời sống hàng chục triệu người.

* Nuôi trồng thuỷ sản:

- Được chú trọng tại Thái Lan, Việt Nam, Phi-líp-pin.

- Góp phần đáp ứng nhu cầu thực phẩm tăng cao và bảo vệ nguồn lợi tự nhiên.