Đề kiểm tra giữa học kì II - Đề số 3 SVIP

Hướng dẫn giải:

Câu 1. (0.5 điểm)

Thể thơ: Tự do.

Câu 2. (0.5 điểm)

Những từ ngữ cho thấy thái độ của người đi đường với người đàn bà bán ngô nướng: thờ ơ, rẻ rúng. 

Câu 3. (1.0 điểm)

- Biện pháp tu từ đối: cầm lên - vứt xuống.

- Tác dụng: 

+ Làm câu thơ hay, sinh động, cân xứng, hài hòa. 

+ Làm rõ thái độ coi thường, rẻ rúng của người đi đường đối với từng bắp ngô cũng như người đàn bà bán ngô nướng; cho thấy sự đáng thương, tội nghiệp của người đàn bà bán ngô nướng và những người lao động vất vả mưu sinh. 

Câu 4. (1.0 điểm)

- Mạch cảm xúc của bài thơ vận động theo cảm xúc của nhân vật trữ tình. 

+ Cảm xúc được khơi nguồn từ sự đồng cảm, chia sẻ, ngậm ngùi, thương cảm cho cuộc sống mưu sinh của người đàn bà bán ngô.

+ Tiếp đó là cảm xúc bồi hồi, nhớ thương về tuổi thơ với sự cảm thông dành cho những nhọc nhằn, vất vả của cha mẹ. 

+ Khép lại bài thơ là cảm xúc chiêm nghiệm, nâng niu, trân trọng vẻ đẹp giản dị, thơm sạch của đời sống. 

Câu 5. (1.0 điểm) 

- HS rút ra thông điệp ý nghĩa cho bản thân, trình bày suy nghĩ cá nhân và có lí giải hợp lí. 

- Có thể theo hướng: 

+ Thông điệp: Hãy đồng cảm, chia sẻ với những hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh. 

+ Lí giải: Không phải ai cũng được sinh ra, lớn lên trong hoàn cảnh đủ đầy, hạnh phúc. Do đó, trước những hoàn cảnh khó khăn, ta cần biết đồng cảm, chia sẻ và yêu thương họ. Sự yêu thương, sẻ chia của ta sẽ là nguồn động lực, niềm tin và tiếp sức cho họ trong cuộc sống và góp phần làm xã hội trở nên tốt đẹp hơn. 

Hướng dẫn giải:

Câu 1. (2.0 điểm)

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn

- Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.

- Thí sinh có thể trình bày theo cách diễn dịch, quy nạp, phối hợp, móc xích hoặc song hành. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Phân tích nội dung, nghệ thuật của bài thơ Những người đàn bà bán ngô nướng. 

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận

- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý: 

+ Về nội dung: Bài thơ khắc họa hình ảnh những người phụ nữ nghèo bán ngô nướng bên đường - biểu tượng của cuộc sống lam lũ, vất vả; thái độ thờ ơ, coi thường của những người đi qua; sự xót xa, thấu hiểu, đồng cảm của nhân vật trữ tình. Hình ảnh người đàn bà bán ngô nướng trở thành cảm xúc khơi nguồn gợi nhắc nhân vật trữ tình trở về kí ức tuổi thơ với những hi sinh của cha mẹ. 

+ Về nghệ thuật: Ngôn ngữ thơ giản dị, giàu cảm xúc; kết hợp các hình ảnh tượng trưng; giọng điệu thơ trầm lắng, thiết tha; kết hợp các biện pháp tu từ như lặp cấu trúc, đối, ẩn dụ;... 

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng. 

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn. 

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Câu 2. (4.0 điểm)

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài

Xác định đúng yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Bày tỏ suy nghĩ về câu nói: Cuộc sống không phải là để chờ đợi cơn bão đi qua, cuộc sống là để học được cách khiêu vũ trong mưa. (Vivian Greene) 

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận

- Xác định được các ý chính của bài viết.

- Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục 3 phần của bài văn nghị luận:

* Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.

* Thân bài: Triển khai vấn đề nghị luận: 

- Giải thích:

+ Bão: Những khó khăn, gian khổ, trắc trở,... trong cuộc đời.

+ Khiêu vũ: Những khoảnh khắc thăng hoa trong cảm xúc của con người. Khiêu vũ trong mưa: Luôn lạc quan, vui vẻ trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ. 

+ Ý kiến khẳng định: Con người không nên đứng yên trước những khó khăn, thách thức của số phận mà phải chủ động thay đổi bản thân, biến nghịch cảnh ấy trở thành động lực để vươn lên và luôn giữ vững tinh thần lạc quan. 

- Bàn luận: 

+ Khi dám đối mặt với nghịch cảnh, ta sẽ rèn luyện được bản lĩnh, ý chí và trưởng thành hơn sau những khó khăn, thách thức. 

+ Con người biết cách chuyển mình trong bão giông sẽ nuôi dưỡng được được nguồn năng lượng tích cực và khai phá năng lực tiềm ẩn trong bản thân. 

- Mở rộng vấn đề, trao đổi với ý kiến hoặc quan điểm trái chiều (nếu có): 

+ Phê phán lối sống bi quan, tuyệt vọng, chỉ biết cúi đầu trước số phận, phó mặc cuộc đời khi gặp nghịch cảnh. 

- Bài học nhận thức và hành động:

+ Không ngừng trau dồi, học hỏi, rèn luyện bản lĩnh để sẵn sàng đối phó với nghịch cảnh và mở ra cánh cửa cơ hội cho bản thân trong mọi hoàn cảnh. 

* Kết bài: Khái quát vấn đề nghị luận.

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng. 

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản. 

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.