Dao động điều hòa (phần 1) SVIP

Văn bản dưới đây là được tạo ra tự động từ nhận diện giọng nói trong video nên có thể có lỗi

• Chào mừng các bạn đã đến với khóa học
• phần lý 11 trên trang web học trực tuyến
• của
• alm.vn. Trong chương trình vật lý 11 thì
• cô và các bạn sẽ cùng khám phá những
• kiến thức xoay quanh bốn chủ đề chính
• bao gồm dao động, sóng, điện trường và
• dòng điện.
• Trước khi đi vào bài học đầu tiên của
• chương số 1 Dao động, các bạn hãy cùng
• cô quan sát trên hình để chúng ta khởi
• động và hình dung những gì sẽ được tìm
• hiểu trong bài học ngày hôm
• nay. Trên màn hình các bạn đang thấy ba
• hình ảnh minh họa cho ba chuyển động
• khác nhau. Chuyển động của dây đoàn
• guitar khi gày, chuyển động của xídu và
• chuyển động của piston trong động cơ.
• Mặc dù mỗi chuyển động diễn ra theo
• những cách riêng nhưng tất cả đều có
• điểm chung đó là chúng lặp đi lặp lại
• quanh một vị trí xác định. Những chuyển
• động như vậy được gọi tên là dao động
• cơ. Vậy dao động cơ có những đặc điểm gì
• và thế nào là dao động điều hòa thì
• chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu và khám
• phá trong bài học ngày hôm nay. Dao động
• điều hòa, một nội dung mở đầu cho chương
• đầu tiên của vật lý 11.
• Nội dung bài học gồm hai phần chính.
• Một, những đặc điểm của dao động cơ.
• Hai, dao động điều
• hòa. Cô và các bạn cùng bắt đầu với phần
• đầu tiên một. Những đặc điểm của dao
• động
• cơ. Cô có một thí nghiệm đơn giản. Treo
• một vật nặng vào đầu dưới của một lò xo
• thẳng đứng. Hệ gồm vật nặng và lò xo như
• thế này được gọi là con lắc lò xo. Ban
• đầu khi chưa có tác động nào thì con lắc
• sẽ đứng yên tại một vị trí nhất định. Vị
• trí này được gọi là vị trí cân bằng, nơi
• mà lực đàn hồi của lò xo cân bằng với
• trọng lực tác dụng lên
• vật. Bây giờ cô dùng tay kéo vật nặng
• xuống dưới rồi buông ra, ta sẽ thấy vật
• bắt đầu dao động lên xuống quanh vị trí
• cân bằng. Các bạn hãy quan sát video
• trên màn hình để hình dung rõ hơn chuyển
• động này.
• Ở đây ta để ý thấy rằng khi dao động thì
• vật chỉ chuyển động trong một khoảng
• giới hạn nhất định. Nó chỉ dao động tới
• một mức độ tối đa rồi quay lại. Cứ lặp
• đi lặp lại. Hai vị trí xa nhất mà vật
• đạt tới trong quá trình dao động được
• gọi là vị trí biên. Ta gọi đó là biên âm
• và biên dương tương ứng với phía trên và
• phía dưới của vị trí cân bằng.
• Như vậy từ ví dụ con lắc lò xo thì chúng
• ta rút ra được một kết luận vô cùng quan
• trọng. Dao động cơ chính là chuyển động
• qua lại quanh một vị trí cân bằng. Vị
• trí này thường được ký hiệu là O. Tiếp
• theo chúng ta sẽ tìm hiểu về dao động
• tuần hoàn. Dao động tuần hoàn là dao
• động mà sau những khoảng thời gian bằng
• nhau, vật trở lại đúng vị trí cũ theo
• đúng hướng cũ. Cô mời các bạn quan sát
• video bên phải màn hình. Đây là hình ảnh
• con lắc đồng hồ đang dao động.
• Cứ sau một khoảng thời gian bằng nhau,
• con lắc lại trở về đúng vị trí cũ và dao
• động theo hướng ban đầu. Đó chính là một
• ví dụ điển hình của dao động tuần
• hoàn. Còn ở video bên trái, chúng ta
• thấy chiếc lá cây dao động trong gió.
• Tuy nhiên thì sau mỗi khoảng thời gian
• bằng nhau thì chiếc lá không trở về vị
• trí cũ và không lặp lại đúng hướng dao
• động ban đầu. Vì vậy, đây được gọi là
• dao động không tuần hoàn.
• Vận dụng những kiến thức vừa tìm hiểu
• thì các bạn hãy nêu thêm những ví dụ về
• dao động cơ
• nhé. Rất chính xác, dao động của dây
• đàn, dao động của con lắc hay là dao
• động của chiếc bập bênh đều là những dao
• động cơ. Vậy là qua phần một, chúng ta
• đã nắm được những đặc điểm cơ bản của
• dao động cơ và hiểu được thế nào là dao
• động tuần hoàn.
• Tiếp theo thì cô và các bạn sẽ cùng tìm
• hiểu một dạng dao động tuần hoàn cơ bản
• nhất có tên là dao động điều hòa trong
• phần số
• hai. Dao động điều hòa thì được định
• nghĩa là dao động mà trong đó ly độ của
• vật có dạng hàm cosin hoặc sin theo thời
• gian. Vậy li độ là gì?
• Ở đây cô có hình ảnh một con lắc lò xo
• nằm ngang có là vị trí cân bằng biên
• dương A và biên âm tr- A. Tại một thời
• điểm nào đó, vật ở vị trí M thì độ dịch
• chuyển từ M đến O này chính là liy độ X.
• Phương trình liy độ của dao động điều
• hòa có dạng như sau: x = A nhân cos của
• omeg t cộng phi. Trong đó thì a là ký
• hiệu của biên độ dao động. Omega t cộng
• phi là pha của dao động tại thời điểm t.
• có đơn vị là radian. Còn phi là pha dao
• động ban đầu của vật tại thời điểm t = 0
• cũng có đơn vị là
• radian. Để giúp các bạn hình dung trực
• quan hơn về sự thay đổi của liy độ theo
• thời gian trong dao động điều hòa thì
• chúng ta cùng quan sát đồ thị biểu diễn
• dao động
• này. Video bên trái trên màn hình là một
• thí nghiệm với con lắc lò xo thẳng đứng
• được gắn bút ở đầu vật. Khi con lắc dao
• động qua lại thì chiếc bút sẽ vẽ lại
• chuyển động của vật lên giấy. Kết quả
• cho ta thấy là một đường cong dạng hình
• sin lặp đi lặp lại theo chu kỳ. Đường
• cong này chính là đồ thị dao động điều
• hòa của con
• lắc. Ngay bây giờ chúng ta cùng làm một
• bài tập có nội dung như sau. Một vật dao
• động điều hòa có phương trình x = 4 nh
• cos của 2π t c pi/2 cm. Hãy xác định A
• biên độ và pha ban đầu của dao động. B
• pha và liy độ của dao động tại thời điểm
• t = 2
• giây. Cô chúc mừng các bạn đã làm bài
• rất tốt. Phương trình tổng quát của dao
• động điều hòa có dạng x = a nhân cos của
• omeg t c phi. Từ đây suy ra biên độ a =
• 4 cm và phi bằng pi/2 radian.
• Sang đến ý B. Để tính pha và liy độ của
• dao động tại thời điểm t = 2 giây thì ta
• chỉ cần thay t = 2 vào phương trình dao
• động. Ta dễ dàng tính được phi bằng 4,5
• pi radian và li độ x = 0
• cm. Các bạn hãy cùng làm thêm một số bài
• tập luyện tập trước khi chúng ta kết
• thúc video
• nhé. Câu hỏi trắc nghiệm đầu tiên có nội
• dung như sau.
• [âm nhạc]
• Chúng ta hãy cùng phân tích từng phương
• án. Phương án A, chuyển động của vệ tinh
• quanh trái đất là chuyển động tròn đều,
• không phải là chuyển động qua lại quanh
• một vị trí cân bằng. Do đó, đây không
• phải là dao động
• cơ. Phương án B, quả bóng sau khi bị đá
• sẽ bay theo quỹ đạo ném xiên rồi dừng
• lại, không lặp lại và không dao động
• quanh một vị trí. Như vậy, đây cũng
• không phải là do động cơ.
• Phương án C là chuyển động của piston
• trong động cơ đốt trong. Piston trong
• động cơ đốt trong thì chuyển động tịnh
• tiến qua lại quanh một vị trí cố định.
• Đây chính là một ví dụ điển hình của dao
• động cơ
• học. Còn phương án D là chuyển động của
• chiếc lá
• rơi. Chiếc lá rơi thì có chuyển động hỗn
• loạn và không xác định cũng như không
• lặp lại đều đặ quanh một vị trí cân
• bằng. Đây không phải là do động cơ. Vậy
• chuyển động của piston trong động cơ đốt
• trong là dao động cơ học. Đáp án đúng là
• C. Câu hỏi tiếp theo có nội dung như
• sau. Đây là một câu hỏi trắc nghiệm trả
• lời
• ngắn. Rất tốt. Để tính được liy độ của
• vật tại thời điểm t = 2 giây thì ta chỉ
• cần thay t = 2 vào phương trình liy độ.
• Thay số ta tính được liy độ x bằng 2,5
• cm. Như vậy bài học đầu tiên trong
• chương trình vật lý 11 của chúng ta đã
• kết thúc. Hiy vọng qua bài học này thì
• các bạn đã nắm được những đặc điểm cơ
• bản của dao động cơ và hiểu được khái
• niệm dao động điều hòa. Nếu như các bạn
• có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để lại bình
• luận phía dưới video, cô sẽ giải đáp cho
• các bạn trong thời gian sớm nhất. Cảm ơn
• các bạn đã theo dõi và hẹn gặp lại trong
• video bài giảng tiếp theo.
• [âm nhạc]