Cấu trúc và chức năng của gene SVIP

I. Khái niệm gene

Gene là một đoạn của phân tử DNA mang thông tin quy định một loại sản phẩm là chuỗi polypeptide hoặc RNA.

Mỗi gene (DNA) chỉ mang thông tin trên một mạch (mạch khuôn) được sử dụng để làm khuôn tổng hợp nên mRNA. Mạch còn lại là mạch mã hóa.

II. Cấu trúc

Cấu trúc của một gene bao gồm ba vùng trên mạch khuôn của gene:

• Vùng điều hòa: Nằm ở đầu 3', có trình tự promoter - nơi enzyme liên kết và tiến hành phiên mã; và có vùng liên kết với các protein điều hòa hoạt động của gene.
• Vùng mã hóa: Chứa thông tin quy định trình tự các amino acid trong chuỗi polypeptide hoặc trình tự RNA.
• Vùng kết thúc: Nằm ở đầu 5', mang tín hiệu kết thúc phiên mã.

Ở sinh vật nhân sơ:  

• Vùng mã hóa bắt đầu bằng bộ ba mở đầu, tiếp là các bộ ba quy định các amino acid và kết thúc bằng bộ ba kết thúc.
• Các gene thường tồn tại thành nhóm với các vùng mã hóa nằm liền kề nhau có chung vùng điều hòa và vùng kết thúc.

Ở sinh vật nhân thực:

• Phần lớn các gene có vùng mã hóa được chia thành các đoạn được dịch mã (exon) xen kẽ với các đoạn không được dịch mã (intron).
• Mỗi gene thường có vùng điều hòa và vùng phiên mã riêng.

​III. Phân loại

Gene mang thông tin di truyền quy định nên các sản phẩm của tế bào. Dựa theo chức năng của sản phẩm đó, có thể chia gene thành hai loại:

• Gene cấu trúc: Tạo ra các sản phẩm cấu tạo nên các thành phần của tế bào.
• Gene điều hòa: Tạo ra sản phẩm điều hòa sự biểu hiện của các gene khác.

Còn nếu dựa trên cấu trúc của vùng mã hóa, có thể chia gene thành hai loại:

• Gene không phân mảnh (không chứa intron).
• Gene phân mảnh (chứa intron).

Gene phân mảnh chỉ có ở sinh vật nhân thực mà không có ở sinh vật nhân sơ.

1. Gene là một trình tự nucleotide chứa thông tin quy định một sản phẩm nhất định là protein hay RNA. Cấu trúc chung của một gene gồm vùng điều hoà, vùng mã hoá và vùng kết thúc.

2. Có thể phân loại gene dựa vào chức năng sản phẩm của gene hoặc cấu trúc vùng mã hóa của gene.