Bộ đề đọc hiểu thơ tự do SVIP

Hướng dẫn giải:

Câu 1. (0.5 điểm)

- Thể thơ: Tự do.

- Dấu hiệu: Số chữ trong các dòng thơ không bằng nhau.

Câu 2. (0.5 điểm)

Hình ảnh miêu tả mùa thu trong khổ thơ (1): Lá khởi vàng.

Câu 3. (1.0 điểm)

- Tạo giọng điệu tâm tình thiết tha, sâu lắng. Sự lặp lại của câu hỏi “Có phải em mùa thu Hà Nội” tạo nên âm hưởng trầm lắng, bâng khuâng, đó cũng là cách để bộc lộ những cảm xúc sâu kín của nhân vật trữ tình, một sự ngập ngừng và thổn thức khi nhắc đến Hà Nội trong dáng vẻ dịu dàng của mùa thu.

- Câu hỏi "Có phải em mùa thu Hà Nội" gợi lên hình ảnh của một người con gái, mà còn hóa thân người ấy thành chính mùa thu - biểu tượng của vẻ đẹp trữ tình và dịu dàng của Hà Nội. Qua đó, tác giả bày tỏ sự say mê và niềm hoài niệm tha thiết về thành phố ngàn năm văn hiến, về nét thanh tao, quyến rũ của mùa thu Hà Nội.

Câu 4. (1.0 điểm)

- Cảm xúc của nhân vật trữ tình phảng phất nỗi buồn, khắc khoải khi nhắc đến “em” và mùa thu Hà Nội. Điệp ngữ “Có phải em mùa thu Hà Nội” như một tiếng gọi da diết, nửa như để hỏi, nửa như để khẳng định. Đó là sự tìm kiếm trong ký ức, một bóng hình quen thuộc đã hòa quyện với mùa thu dịu dàng của đất trời Hà Nội, làm lòng người xao xuyến khôn nguôi.

+ Niềm vui, niềm hân hoan và hi vọng. “Thôi thì có em đời ta hy vọng” - câu thơ như một lời khẳng định, một niềm tin khi sự hiện diện của “em” làm rạng ngời mọi ngõ ngách tâm hồn, thắp sáng những ngày tháng vốn có thể đã trôi qua trong lặng lẽ “cho đường phố vui”.

Câu 5. (1.0 điểm)

- Giữa dòng chảy nhanh của hội nhập và hiện đại hóa, mỗi người trẻ cần làm cầu nối, mang những giá trị văn hóa, thiên nhiên và con người Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế, mỗi bạn trẻ đều có thể trở thành một “Đại sứ văn hóa”.

- Đồng thời, việc lan tỏa vẻ đẹp ấy đòi hỏi thế hệ trẻ không ngừng sáng tạo, phát triển cách thể hiện mới mẻ mà vẫn giữ hồn cốt dân tộc. Từ những bài thơ, bức tranh, đến các sản phẩm công nghệ mang dấu ấn quê hương, sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại sẽ làm nên sức hút đặc biệt.

Hướng dẫn giải:

Câu 1. (0.5 điểm)

Thể thơ: Tự do.

Câu 2. (0.5 điểm)

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người mẹ.

Câu 3. (1.0 điểm)

- Biện pháp tu từ nhân hóa.

- Tác dụng:

+ Giúp hình ảnh cỏ sinh động, gần gũi, giống như con người say sưa hát, có tâm hồn yêu đời.

+ Góp phần bộc lộ niềm say mê của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên.

Câu 4. (1.0 điểm)

- Những hình ảnh thể hiện tình cảm của mẹ dành con:

+ Mẹ là cánh đồng thì con là cỏ nở hoa trong lòng mẹ.

+ Cỏ yêu cứ hồn nhiên mà lớn/ Phủ xanh non lên đất mẹ hiền hòa.

+ Cánh đồng mẹ rộn ràng gió mát khi cỏ nở thắm muôn hoa.

+ Những mạch ngầm trong đất trào dâng để nuôi dưỡng cỏ.

+ Niềm hạnh phúc của mẹ là bên con mãi mãi.

- Giá trị biểu đạt của các hình ảnh:

+ Thể hiện tình cảm yêu thương, sự che chở, nuôi dưỡng, chăm sóc của mẹ dành cho con. Đó là tình mẫu tử thiêng liêng.

+ Khơi gợi trong lòng người đọc những nhận thức về tình mẫu tử cao đẹp, cảm xúc yêu thương, kính trọng, biết ơn mẹ.

Câu 5. (1.0 điểm)

- Học sinh nêu được ít nhất 2 việc cần làm để vun đắp tình mẫu tử.

- Học sinh có thể triển khai thành đoạn văn, nhưng cần đáp ứng đúng yêu cầu về hình thức của đoạn.

- Gợi ý: Cần có những hành động cụ thể thể hiện sự yêu thương, kính trọng mẹ: giúp đỡ mẹ trong công việc nhà; chăm ngoan, học giỏi để mẹ yên lòng; biết lắng nghe, san sẻ cùng mẹ;...

Hướng dẫn giải:

Câu 1. (0.5 điểm)

- Thể thơ: Tự do.

- Dấu hiệu: Số chữ trong các dòng thơ không bằng nhau.

Câu 2. (0.5 điểm)

Những hình ảnh của làng quê qua nỗi nhớ của nhân vật trữ tình trong khổ thơ thứ hai của đoạn trích: Con đường nhỏ, tiếng chó thức, ngõ vắng, bông hoa đèn.

Câu 3. (1.0 điểm)

- Biện pháp lặp cấu trúc “... đến với chúng tôi”.

- Tác dụng:

+ Khắc họa tuổi thơ giản dị nhưng hạnh phúc và đủ đầy, được nuôi dưỡng bởi cả thiên nhiên và con người.

+ Nhấn mạnh dòng chảy của những cảm xúc mãnh liệt trong tâm hồn nhân vật trữ tình - một niềm hạnh phúc ngập tràn và niềm tự hào mãnh liệt.

+ Tạo nhịp điệu đều đặn, dồn dập, hân hoan. Nhịp thơ lặp đi lặp lại như một khúc ca vui vẻ, hứng khởi, làm toát lên niềm hạnh phúc giản dị nhưng lớn lao khi được sống trong tình yêu thương, trong sự bao bọc của quê hương và cuộc đời.

Câu 4. (1.0 điểm)

- Tình yêu quê hương sâu sắc, gắn bó. Nhân vật trữ tình nhớ về làng quê bằng nỗi nhớ da diết, chân thành, ngay cả khi đang nghỉ chân trên hành trình ra trận. Những hình ảnh bình dị như "con đường nhỏ chạy mòn", "tiếng chó thức vọng về" gợi lên miền quê yên bình, thấm đẫm ký ức tuổi thơ. Tình yêu quê hương ở đây không chỉ là nỗi nhớ, mà còn là sự gắn bó máu thịt, khắc sâu trong tâm hồn nhân vật.

- Sự trân trọng, biết ơn, tự hào đối với quê hương. Làng quê hiện lên không chỉ là nơi “chúng tôi đã sinh ra” mà còn là cội nguồn của sự sống và yêu thương. Những cơn đau của mẹ, ánh mặt trời đón chào, hoa nắng nở trên ngõ… Từng chi tiết đều được nhắc đến với sự trân trọng sâu sắc.

Câu 5. (1.0 điểm)

- Học sinh trình bày theo quan điểm, suy nghĩ của bản thân.

- Gợi ý:

+ Hình ảnh “Chiếc vành nón lăn tưởng chạm đến chân trời” gợi nên niềm vui của tuổi thơ, đồng thời cũng mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc cho khát khao vươn xa, vượt khỏi những giới hạn hữu hình của con người. Qua hình ảnh ấy, tác giả không chỉ khơi gợi những ký ức tuổi thơ mà còn tôn vinh khát vọng sống mãnh liệt, bền bỉ luôn ẩn sâu trong mỗi con người.

+ Khát vọng chính là động lực sống mạnh mẽ, là ngọn lửa soi sáng hành trình đi đến tương lai. Con người, dù lớn hay bé, đều cần có ước mơ để hướng đến, như chiếc vành nón dù nhỏ bé vẫn lăn mãi về phía chân trời xa xôi. Khát vọng giúp ta vượt qua những giới hạn của hoàn cảnh, thắp sáng hy vọng trong những giai đoạn khó khăn nhất.

+ Khát vọng là biểu hiện cao nhất của niềm tin vào tương lai. Nó khiến cuộc sống trở nên phong phú và có ý nghĩa hơn, bởi không có khát vọng, con người dễ rơi vào sự tầm thường và lạc lối.