Bài 9. Ứng dụng công nghệ vi sinh trong sản xuất phân bón SVIP

I. SẢN XUẤT PHÂN BÓN VI SINH

- Công nghệ vi sinh: Khai thác hoạt động sống của vi sinh vật.

→ Để tạo ra sản phẩm có giá trị phục vụ đời sống và kinh tế - xã hội.

- Sản xuất phân bón vi sinh:

+ Nhân giống các vi sinh vật đặc hiệu (cố định đạm, chuyển hóa lân, phân giải chất hữu cơ).

+ Trộn với chất phụ gia để tạo ra phân bón vi sinh.

- Ứng dụng công nghệ vi sinh: Tạo ra nhiều loại phân bón vi sinh khác nhau phục vụ trồng trọt.

II. MỘT SỐ LOẠI PHÂN BÓN VI SINH SỬ DỤNG TRONG TRỒNG TRỌT

1. Phân bón vi sinh cố định đạm

- Khái niệm: Là sản phẩm chứa một hoặc nhiều giống vi sinh vật cố định nitơ (N) trong không khí.

→ Giúp cây trồng hấp thụ được đạm tự nhiên từ khí quyển.

- Ưu điểm:

+ Đạt Tiêu chuẩn Việt Nam.

+ Hiệu quả cao khi sử dụng ngoài đồng ruộng.

+ An toàn cho con người, động vật và môi trường.

+ Không gây ô nhiễm.

- Ứng dụng theo loại cây trồng:

+ Cây họ Đậu: dùng vi sinh vật cộng sinh như Rhizobium, Bradyrhizobium,...

+ Cây lúa: dùng vi sinh vật hội sinh như Spirillum, Azospirillum,...

+ Cây trồng khác: dùng vi sinh vật đạm tự do như Azotobacter, Clostridium,...

- Cách sử dụng:

+ Tẩm lên hạt giống trước khi gieo.

+ Bón trực tiếp vào đất.

- Các bước sản xuất phân bón vi sinh cố định đạm:

+ Bước 1:

• Chuẩn bị và kiểm tra nguyên liệu.
• Chuẩn bị giống vi sinh vật cố định đạm và hỗn hợp chất mang.
• Vi sinh vật cố định đạm được được nhân trên máy lắc (150 vòng/phút trong 48 giờ) hoặc lên men bằng sục khí.
• Hỗn hợp được lọc qua rây 0,25 mm, tiệt trùng ở 121 - 130 °C trong 2 giờ.
• Kiểm tra chất lượng trước khi chuyển bước tiếp theo.

+ Bước 2:

• Phối trộn và ủ sinh khối.
• Thời gian ủ: 1 tuần.
• Bổ sung nguyên tố đa lượng, vi lượng, chất giữ ẩm và phụ gia.

+ Bước 3: Kiểm tra và đóng gói:

• Đánh giá chất lượng theo Tiêu chuẩn Việt Nam.
• Đóng bao, bảo quản và đưa ra sử dụng.

2. Phân bón vi sinh chuyển hoá lân

- Là loại phân bón chứa một hoặc một số giống vi sinh vật chuyển hoá lân.

- Tồn tại dưới dạng có chất mang (than bùn, bột khoáng,...) và có thể được thanh trùng hoặc không thanh trùng.

- Đạt Tiêu chuẩn Việt Nam, không gây hại cho sức khoẻ người, vật nuôi và môi trường.

- Thành phần:

+ Than bùn, bột phosphorite hoặc apatite, các nguyên tố dinh dưỡng, chất phụ gia và vi sinh vật chuyển hoá lân.

- Công dụng:

+ Chứa vi sinh vật giúp chuyển hoá lân khó tiêu thành lân dễ tiêu.

→ Giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.

+ Có thể kết hợp với phân lân hữu cơ vi sinh hoặc phosphor bacterin.

- Cách sử dụng:

+ Tẩm hạt giống trước khi gieo hoặc bón trực tiếp vào đất.

- Các bước sản xuất phân bón vi sinh chuyển hoá lân.

+ Bước 1:

• Nhân giống vi sinh vật bằng máy lắc (150 vòng/phút trong 48 - 72 giờ) hoặc sục khí trong nồi lên men đối với vi khuẩn, nấm men.
• Với vi sinh vật sống trong môi trường rắn/bán rắn như xạ khuẩn hoặc nấm mốc, thời gian nhân giống kéo dài từ 5 - 7 ngày.
• Kiểm tra chất lượng giống trước khi sang bước tiếp theo.

+ Bước 2:

• Chuẩn bị chất mang (ví dụ than bùn) và kiểm tra theo Tiêu chuẩn Việt Nam.
• Loại bỏ tạp chất bằng sàng (0,25 mm), sau đó tiệt trùng ở áp suất 2 atm trong 2 giờ.

+ Bước 3:

• Phối trộn chất mang với giống vi sinh vật.
• Bổ sung dưỡng chất, phụ gia cần thiết.
• Ủ sinh khối trong vòng 1 tuần.

+ Bước 4:

• Kiểm tra chất lượng thành phẩm theo Tiêu chuẩn Việt Nam.
• Đóng gói, bảo quản, phân phối và đưa vào sử dụng.

3. Phân bón vi sinh phân giải chất hữu cơ

- Phân bón vi sinh phân giải chất hữu cơ chứa vi sinh vật được tuyển chọn, đạt tiêu chuẩn Việt Nam.

- Có khả năng phân giải chất hữu cơ, giúp tăng năng suất, chất lượng nông sản và độ phì nhiêu của đất.

- Thành phần gồm: than bùn, xác thực vật, chất khoáng, vi lượng và vi sinh vật phân giải chất hữu cơ.

- Được sử dụng để bón trực tiếp vào đất hoặc ủ cùng phân hữu cơ.

- Các bước sản xuất:

+ Bước 1: Chuẩn bị và sơ chế nguyên liệu hữu cơ (than bùn, phân hữu cơ, bã mía, vỏ cà phê,...).

+ Bước 2: Ủ nguyên liệu với vi sinh vật phân giải chất hữu cơ; bổ sung chế phẩm vi sinh, NPK và vi lượng.

+ Bước 3: Kiểm tra chất lượng, đóng bao, bảo quản và đưa vào sử dụng.