I. Vai trò của sản xuất kinh doanh

1. Khái niệm sản xuất kinh doanh

- Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình từ đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ nhằm mục đích thu được lợi nhuận.

- Sản xuất kinh doanh là hoạt động sản xuất ra sản phẩm, hàng hoá hoặc dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường và thu được lợi nhuận.

Ví dụ: Gia đình bà Lan mở một xưởng làm bánh kẹo thủ công tại địa phương. Họ tự sản xuất các loại bánh mứt truyền thống như mứt gừng, kẹo lạc, bánh khảo… để bán vào dịp lễ Tết.

2. Vai trò của sản xuất kinh doanh

- Là hoạt động kinh tế cơ bản, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đóng vai trò chủ đạo trong sự phát triển xã hội.        

Ví dụ: Doanh nghiệp công nghệ số đóng góp cho nền kinh tế số Việt Nam.

- Cung ứng sản phẩm, dịch vụ: Đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu xã hội.

Ví dụ: Cơ sở sản xuất khẩu trang trong đại dịch Covid-19.

Công ty sản xuất khẩu trang

- Tạo việc làm, thu nhập: Giúp người lao động và hộ kinh doanh có thu nhập ổn định.

Ví dụ: Nông dân trồng thanh long cung cấp cho các siêu thị nội địa.

- Góp phần phát triển xã hội: Mang lại cuộc sống ấm no, nâng cao chất lượng sống, tăng nguồn thu thuế cho nhà nước.

Ví dụ: Ngành sản xuất lương thực thực phẩm giúp bảo đảm an ninh lương thực.

- Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế: Từ nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ.

Ví dụ: Tỉnh Bắc Ninh trước đây chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp như trồng lúa, rau màu. Những năm gần đây, nhờ thu hút các nhà máy điện tử như Samsung, Canon, tỉnh đã phát triển mạnh ngành công nghiệp chế biến – chế tạo. Người lao động từ nông thôn đã chuyển sang làm việc trong các khu công nghiệp, thu nhập ổn định hơn. Nhờ đó, cơ cấu kinh tế của tỉnh chuyển dịch rõ rệt từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ.

II. Một số mô hình sản xuất kinh doanh

1. Mô hình hộ sản xuất kinh doanh

- Đặc điểm:

+ Do một cá nhân hoặc hộ gia đình làm chủ, tự tổ chức hoạt động kinh doanh.

+ Chỉ được đăng ký tại một địa điểm, sử dụng dưới 10 lao động.

+ Chủ hộ không có tư cách pháp nhân và phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản cá nhân.

Ví dụ: Hộ kinh doanh bán bún bò Huế tại chợ trung tâm TP. Huế.

Hộ kinh doanh bún bò Huế

- Ưu điểm, hạn chế:

+ Ưu điểm: Linh hoạt, chi phí thấp, dễ khởi sự.

+ Hạn chế: Khó huy động vốn lớn, khó mở rộng thị trường.

2. Mô hình hợp tác xã và Liên hiệp hợp tác xã

- Hợp tác xã:

+ Là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân.

+ Do ít nhất 07 thành viên tự nguyện lập nên.

+ Thành viên có vai trò bình đẳng, cùng đóng góp, cùng hưởng lợi.

Ví dụ: Hợp tác xã rau sạch Đà Lạt cung ứng sản phẩm cho chuỗi siêu thị.

- Liên hiệp hợp tác xã:

+ Do ít nhất 04 hợp tác xã tự nguyện liên kết.

+ Có tư cách pháp nhân, sở hữu tập thể, tự chủ về tổ chức.

3. Mô hình doanh nghiệp

- Đặc điểm:

+ Là tổ chức kinh doanh có tên riêng, có trụ sở giao dịch, có tài sản riêng, được thành lập hợp pháp để hoạt động kinh doanh.

+ Có nhiều loại hình khác nhau, mỗi loại có đặc điểm riêng.

- Các loại hình doanh nghiệp phổ biến:

+ Doanh nghiệp tư nhân: Do 1 cá nhân làm chủ, chịu trách nhiệm vô hạn, không có tư cách pháp nhân.

Ví dụ: Tiệm vàng Kim Hoàn (do ông A làm chủ), cửa hàng xe máy Hùng Mạnh (do bà B sở hữu), Tiệm vàng Quốc Bảo (do ông C tự bỏ vốn thành lập).

Tiệm vàng Quốc Bảo

+ Công ty hợp danh: Từ 2 thành viên hợp danh trở lên, cùng chịu trách nhiệm liên đới.

Ví dụ: Văn phòng luật sư Minh & Phúc (do 2 luật sư thành lập), công ty kiến trúc A&B (do kiến trúc sư An và Bình đồng sáng lập).

+ Công ty TNHH 1 thành viên:  1 tổ chức/cá nhân làm chủ, trách nhiệm hữu hạn, dễ kiểm soát.

Ví dụ: Công ty TNHH Bánh kẹo Hoa Sen (do bà D làm chủ sở hữu), công ty TNHH Dịch vụ An Tâm (thuộc sở hữu của Công ty ABC Group).

+ Công ty TNHH 2 thành viên trở lên: Có từ 2 đến 50 thành viên góp vốn, không phát hành cổ phần.

Ví dụ: Công ty TNHH Phú Thịnh (do ông E và bà F góp vốn sáng lập), công ty TNHH Xanh Xanh (gồm 4 thành viên trong gia đình thành lập).

+ Công ty cổ phần: Vốn chia thành cổ phần, có thể phát hành cổ phiếu, quy mô lớn.

Ví dụ: Công ty cổ phần Vinamilk, FPT, Ngân hàng Vietcombank – đều do nhiều cổ đông góp vốn thành lập.

+ Doanh nghiệp nhà nước: Nhà nước giữ 100% hoặc trên 50% vốn điều lệ, hoạt động theo chính sách nhà nước.

Ví dụ: EVN (Tập đoàn Điện lực Việt Nam – Nhà nước nắm 100% vốn), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines – Nhà nước là cổ đông lớn nhất).

Dàn khoan của tập đoàn Dầu khí Việt Nam

3. Lựa chọn mô hình sản xuất kinh doanh phù hợp.

- Công dân dựa vào điều kiện cụ thể của từng cá nhân kết hợp việc đánh giá các điều kiện bên ngoài để lựa chọn mô hình sản xuất kinh doanh phù hợp.