I. Khái niệm lao động và thị trường lao động

1. Khái niệm lao động

Kỹ thuật viên của nhà máy

- Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người, nhằm tạo ra của cải vật chất hoặc giá trị tinh thần để phục vụ nhu cầu của bản thân, gia đình và xã hội.

- Đặc điểm:

+ Mang tính xã hội: Lao động thường gắn với sự phân công và hợp tác trong xã hội.

+ Có mục đích rõ ràng: Tạo ra sản phẩm, dịch vụ, hoặc giá trị phục vụ nhu cầu.

+ Gắn với sự tiêu hao sức lao động (thể lực, trí lực).

2. Khái niệm thị trường lao động

Kiến trúc sư và nhân viên kỹ sư bến tàu

- Khái niệm: Thị trường lao động là nơi diễn ra sự mua – bán sức lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động.

- Đặc điểm:

+ Người lao động bán sức lao động để nhận lương.

+ Người sử dụng lao động mua sức lao động để sản xuất kinh doanh.

+ Giá cả sức lao động (tiền lương) được hình thành trên cơ sở cung – cầu lao động và các yếu tố như trình độ, kỹ năng, khu vực, ngành nghề…

- Vai trò:

+ Giúp phân bổ nguồn lao động xã hội hợp lý.

+ Tạo động lực phát triển kinh tế.

+ Kết nối người lao động và người sử dụng lao động.

- Ví dụ: Một công ty công nghệ đăng tin tuyển dụng nhân viên lập trình với mức lương 12 triệu đồng/tháng. Sinh viên mới ra trường ứng tuyển và thương lượng mức lương phù hợp. Đây là biểu hiện của quan hệ thị trường lao động.

II. Khái niệm việc làm và thị trường việc làm

1. Khái niệm việc làm

Làm việc tại nhà

- Khái niệm: Việc làm là những hoạt động lao động hợp pháp, mang lại thu nhập cho người lao động.

- Vai trò của việc làm:

+ Là điều kiện để con người tồn tại và phát triển.

+ Tạo thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống.

+ Góp phần ổn định xã hội và phát triển kinh tế.

- Biện pháp thúc đẩy việc làm ở Việt Nam:

+ Phát triển giáo dục nghề nghiệp.

+ Hỗ trợ khởi nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

+ Mở rộng thị trường lao động ngoài nước.

- Ví dụ: Một sinh viên sau khi học xong ngành điện tử đã được giới thiệu làm việc tại khu công nghiệp với mức lương ổn định. Đó là một hình thức tạo việc làm hiệu quả.

2. Khái niệm thị trường việc làm

- Khái niệm: Thị trường việc làm là nơi gặp gỡ giữa người có nhu cầu tìm việc và người có nhu cầu tuyển dụng.

- Vai trò:

+ Là cầu nối cung – cầu lao động.

+ Góp phần phân bố lao động theo vùng, ngành nghề.

+ Thúc đẩy sự minh bạch, cạnh tranh trong tuyển dụng.

- Phương thức hoạt động:

+ Qua trung tâm dịch vụ việc làm.

+ Qua sàn giao dịch việc làm trực tuyến.

+ Qua các chương trình hỗ trợ việc làm từ Nhà nước hoặc doanh nghiệp.

- Ví dụ: Sàn giao dịch việc làm online như VietnamWorks, TopCV… là thị trường việc làm điện tử phổ biến hiện nay.

III. Mối quan hệ giữa thị trường lao động và thị trường việc làm

Tìm kiếm nhân viên mới

- Thị trường lao động là nền tảng hình thành thị trường việc làm. Khi có cung – cầu lao động thì nhu cầu tuyển dụng và tìm việc làm sẽ phát sinh.

- Thị trường việc làm là biểu hiện cụ thể của thị trường lao động, giúp gắn kết người lao động với việc làm phù hợp.

- Sự phát triển của thị trường lao động quyết định quy mô, tính hiệu quả và minh bạch của thị trường việc làm.

- Ví dụ: Ở khu vực thành phố lớn, nơi có thị trường lao động phát triển, thị trường việc làm cũng sôi động hơn, nhiều cơ hội việc làm được mở ra thông qua các trung tâm tuyển dụng.

IV. Xu hướng tuyển dụng lao động của thị trường

Tuyển dụng nhân viên

- Ưu tiên người có kỹ năng mềm, năng lực giải quyết vấn đề, khả năng thích ứng với công nghệ.

- Tăng nhu cầu đối với lao động chất lượng cao trong các ngành công nghệ, dịch vụ, tài chính, chăm sóc sức khỏe.

- Tuyển dụng linh hoạt, qua nền tảng trực tuyến, phỏng vấn online, làm việc từ xa.

- Nhiều doanh nghiệp chú trọng đến sự phù hợp văn hóa và tư duy học hỏi hơn là chỉ bằng cấp.