- Từ thế kỉ XVI, cùng với công cuộc khai hoang, lấn biển để mở rộng diện tích canh tác trên phần lãnh thổ phía bắc của chính quyền Lê - Trịnh là quá trình khai phá của Đại Việt do các chúa Nguyễn tiến hành xuống phía nam.
Sơ đồ một số sự kiện tiêu biểu trong quá trình khai phá của Đại Việt ở các thế kỉ XVI - XVIIINhãn
- Tại những vùng đất mới, các chúa Nguyễn huy động nhân dân khai hoang và cho phép người dân sở hữu ruộng đất mà họ khai khẩn được.
- Đến cuối thế kỉ XVIII, chúa Nguyễn đã làm chủ một vùng đất rộng lớn từ phía nam dải Hoành Sơn đến mũi Cà Mau, bao gồm cả các đảo, quần đảo ở Biển Đông và vịnh Thái Lan.
- Các chúa Nguyễn đã tổ chức đơn vị hành chính, tổ chức bộ máy cai trị, lập sổ quản lí dân đinh, ruộng đất và đặt ra các loại thuế.
@201209663594@@201209664961@
II. Quá trình xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn
- Trước thế kỉ XVII, quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là khu vực hoang sơ. Từ thế kỉ XVIII, chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong đã xác lập và thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo này thông qua hoạt động của các đội Hoàng Sa và Bắc Hải.
+ Đội Hoàng Sa và Bắc Hải là hai tổ chức dân binh độc đáo vừa có chức năng kinh tế (khai thác tài nguyên biển) vừa có chức năng kiểm soát, quản lí biển, đảo.
+ Nhiệm vụ của hai đội là thu lượm hàng hóa của những con tàu bị đắm (gươm, súng, vàng, bạc, đồ đồng, thiếc, chì,...), các hải sản quý (đồi mồi, ba ba, hải sâm,...), từng bước xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo này.
Bản đồ do Đỗ Bá soạn vẽ vào thế kỉ XVII, được in trong Toàn tập Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư
Bãi Cát Vàng (thuộc quần đảo Hoàng Sa ngày nay) "dài độ 400 dặm, rộng 20 dặm". Hằng năm, vào cuối mùa đông, chúa Nguyễn sẽ cử thuyền đến tìm kiếm vàng bạc, tiền tệ, súng đạn,...
- Những hoạt động của chính quyền chúa Nguyễn trong các thế kỉ XVII - XVIII đã khẳng định việc xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, đặt cơ sở lịch sử để thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo này.
