Bài 4. Thực hành nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp chiết cành SVIP

I. VẬT LIỆU, DỤNG CỤ VÀ THỜI VỤ CHIẾT CÀNH

1. Vật liệu và dụng cụ

- Cây mẹ: 

+ Cây có sẵn ở địa phương.

+ Cây ăn quả trưởng thành (nhãn, xoài, chanh, ổi,...).

- Giá thể: 

+ Hỗn hợp: Đất vườn + rơm/rạ/bèo khô băm nhỏ hoặc xơ dừa, lá mục.

+ Tỉ lệ thể tích 2:1.

+ Độ ẩm 80 - 90%.

- Chất kích rễ.

- Dụng cụ: 

+ Dao, găng tay, xô, kéo cắt cành.

+ Tấm nylon sinh học (30 cm x 20 cm), dây buộc mềm (15 - 20 cm).

2. Thời vụ chiết cành

- Miền Nam: Quanh năm.

- Miền Bắc: Không chiết cành vào mùa đông.

II. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

* Bước 1. Chọn cành chiết:

- Cành đã trưởng thành (lá xanh đậm).

- Đường kính 1 - 2 cm. 

- Cành không có hoa, quả, hay lộc non.

- Cắt bỏ bớt lá và cành không cần thiết để dễ thao tác.

* Bước 2. Khoanh vỏ:

- Cắt 2 vết hình vòng tròn trên vỏ cành, cách nhau 3 - 5 cm.

- Dùng mũi dao:

+ Bóc sạch lớp vỏ giữa hai vết cắt. 

+ Cạo kĩ lớp vỏ trắng sát phần gỗ bên trong.

- Nếu có điều kiện: 

+ Để vết khoanh khô tự nhiên trong 2 - 3 ngày trước khi bó bầu.

* Bước 3. Xử lí cành chiết:

- Bôi chất kích thích mọc rễ vào vùng vỏ đã cạo sạch, hướng về phía ngọn cành (nơi rễ sẽ hình thành).

* Bước 4. Bó cành chiết:

- Vo tròn khối giá thể, đường kính gấp khoảng 10 lần đừng kính cành.

- Chia đôi, đặt úp ôm trọn vết khoanh vỏ đã xử lí.

- Dùng tấm nylon bọc kín bầu, buộc chặt hai đầu để giữ ẩm và bảo vệ.

* Bước 5. Cắt cành chiết: 

- Khoảng 45 - 60 ngày sau, khi rễ chuyển màu trắng sang vàng nâu: 

+ Cắt đứt cành chiết ngay dưới bầu.

+ Gỡ bỏ nylon, xử lí đúng nơi. 

+ Tỉa bớt cành lá, trồng vào bầu mới.

+ Đặt cây con trong nhà ươm hoặc nơi râm mát khoảng 30 ngày để thích nghi.

* Chú ý khi chăm sóc:

- Duy trì độ ẩm giá thể 70 - 80% (tưới nước đều).

- Khi cây ra lá mới, lá xanh đậm, có thể trồng ra đất lớn để đạt tỉ lệ sống cao.

III. TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ

1. Sản phẩm

- Cành chiết:

+ Đạt đường kính 1 - 2 cm.

+ Lá xanh đậm, không có hoa, quả hoặc chồi non.

- Phần vỏ bị khoanh phải được giá thể bao bọc hoàn toàn.

- Bầu giá thể:

+ Được quấn nylon kín và chắc chắn.

+ Có đường kính lớn gấp khoảng 10 lần đường kính của cành.

- Cành chiết: ra rễ sau 45 - 60 ngày, rễ màu nâu vàng.

2. An toàn lao động

- Khi thực hiện chiết cành, cần đảm bảo:

+ Nghiêm túc tuân thủ các quy tắc an toàn lao động.

+ Tập trung cao độ trong quá trình thao tác.

+ Chỉ sử dụng dao, kéo và các dụng cụ sắc bén đúng mục đích.

3. Bảo vệ môi trường

- Các vật liệu như nylon có thể gây hại môi trường nếu không được xử lí đúng cách:

+ Dây và tấm nylon không được vứt bỏ bừa bãi.

+ Thu gom toàn bộ dây/tấm nylon đã sử dụng hoặc còn thừa về nơi quy định để xử lí.

+ Khu vực thực hiện nhân giống phải luôn sạch sẽ và gọn gàng.

IV. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ

Học sinh đánh giá kết quả thực hành theo các tiêu chí:

- Thực hiện quy trình.

- Sản phẩm.

- Đảm bảo an toàn lao động.

- Đảm bảo vệ sinh môi trường.