Bài 26. Trang bị điện ô tô SVIP

I. CẤU TẠO CHUNG

- Trang bị điện ô tô gồm các hệ thống điện và điện từ có nhiệm vụ:

+ Hỗ trợ động cơ và xe hoạt động hiệu quả, an toàn, tiết kiệm, tiện nghi và thân thiện môi trường.

- Trang bị điện ô tô được chia thành các hệ thống chính gồm:

+ Hệ thống cung cấp điện.

+ Các hệ thống điện động cơ.

+ Hệ thống chiếu sáng.

+ Hệ thống thông tin và tín hiệu.

+ Hệ thống kiểm tra theo dõi.

+ Các hệ thống khác.

II. HỆ THỐNG CUNG CẤP ĐIỆN

- Hệ thống cung cấp điện lưu trữ và cung cấp nguồn điện ổn định cho các thiết bị trên ô tô.

- Các bộ phận chính của hệ thống cung cấp điện gồm:

+ Ắc quy:

• Lưu trữ và cung cấp điện một chiều.
• Cấp điện khi động cơ chưa hoạt động và hỗ trợ khởi động động cơ.

+ Máy phát điện:

• Do động cơ đốt trong dẫn động, phát điện cho các thiết bị và nạp điện cho ắc quy khi động cơ hoạt động.

+ Bộ điều chỉnh điện:

• Ổn định điện áp máy phát cung cấp cho ắc quy và các thiết bị tiêu thụ điện.

III. CÁC HỆ THỐNG ĐIỆN ĐỘNG CƠ

- Hệ thống khởi động:

+ Dẫn động quay trục khuỷu động cơ đốt trong đến tốc độ cần thiết để động cơ có thể tự hoạt động.

- Hệ thống đánh lửa:

+ Tạo tia lửa điện nhằm đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu trong buồng đốt đúng thời điểm và theo thứ tự nổ của động cơ, áp dụng cho động cơ xăng hoặc khí hóa lỏng.

- Hệ thống điều khiển điện tử động cơ:

+ Cung cấp nhiên liệu.

+ Phân phối khí,...

 - Chú thích:

IV. HỆ THỐNG CHIẾU SÁNG

- Hệ thống chiếu sáng trên ô tô:

+ Cung cấp ánh sáng để đảm bảo an toàn khi xe vận hành.

+ Tạo sự tiện nghi cho người dùng trong các điều kiện như ban ngày, ban đêm, hoặc thời tiết sương mù.

- Các loại đèn trong hệ thống chiếu sáng:

+ Đèn chiếu sáng trong xe:

• Đèn buồng lái.
• Đèn khoang hành lí.
• Đèn khoang động cơ,...

+ Đèn chiếu sáng ngoài xe:

• Đèn chiếu sáng phía trước (chiếu gần và xa).
• Đèn sương mù.
• Đèn phanh,...

- Chú thích:

V. HỆ THỐNG THÔNG TIN VÀ TÍN HIỆU

1. Các thiết bị tín hiệu

- Thiết bị tín hiệu trên ô tô cung cấp thông tin bằng âm thanh hoặc ánh sáng giúp lái xe và người tham gia giao thông nhận biết trạng thái của xe, đảm bảo an toàn.

- Các thiết bị tín hiệu chia thành hai nhóm:

+ Nhóm các thiết bị tín hiệu ánh sáng gồm:

• Đèn báo rẽ.
• Đèn hậu.
• Đèn báo lùi,...

+ Nhóm các thiết bị tín hiệu âm thanh gồm:

• Còi, còi báo rẽ, còi cảnh báo trong xe,...

- Một số xe chuyên dụng như xe cứu thương, cứu hoả còn có đèn và còi hiệu ưu tiên.

2. Các thiết bị thông tin

- Các thiết bị thông tin cảnh báo người lái và hành khách khi có thao tác sai có thể gây mất an toàn.

- Ngoài ra, thiết bị thông tin cung cấp cho kĩ thuật viên dữ liệu về tình trạng kĩ thuật và sự cố của các bộ phận trên ô tô.

- Đèn báo được phân loại theo màu sắc:

+ Màu xanh:

• Xe hoạt động bình thường.

+ Màu vàng:

• Hệ thống xe không an toàn và hoạt động không chính xác, cần kiểm tra kĩ trước khi lái.

+ Màu đỏ:

• Xe gặp sự cố nghiêm trọng, cần dừng lại để đảm bảo an toàn.

VI. HỆ THỐNG KIỂM TRA THEO DÕI

* Hệ thống kiểm tra theo dõi giám sát tình trạng kĩ thuật của ô tô và thông báo cho người lái để vận hành phù hợp.

* Cấu trúc hệ thống kiểm tra theo dõi gồm:

- Cảm biến:

+ Thu nhận thông tin vật lí, hóa học của xe và chuyển thành tín hiệu điện cho bộ xử lí.

- Bộ phận xử lí tín hiệu:

+ Tiếp nhận tín hiệu từ cảm biến để lọc, khuếch đại và chuyển đổi tín hiệu.

- Bộ phận hiển thị:

+ Hiển thị các thông tin về trạng thái, thông số làm việc của ô tô.

+ Một số thiết bị hiển thị phổ biến như:

• Đồng hồ tốc độ động cơ.
• Đồng hồ báo mức nhiên liệu,...

VII. CÁC HỆ THỐNG ĐIỆN KHÁC

- Hệ thống thiết bị phụ trên ô tô được thiết kế với các chức năng riêng biệt như:

+ Hệ thống lau rửa kính.

+ Hệ thống khoá cửa.

+ Hệ thống nâng hạ kính.

+ Hệ thống sấy kính.

+ Hệ thống điều khiển ghế ngồi.

+ Hệ thống điều hoà không khí.

- Ô tô hiện đại còn tích hợp nhiều hệ thống cơ điện tử nhằm:

+ Giảm tiêu hao nhiên liệu, giảm phát thải, tăng công suất của động cơ.

+ Tăng tính an toàn chuyển động của ô tô.

+ Tăng tính tiện nghi cho người sử dụng,...