Bài 26. Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp, một số vấn đề phát triển nông nghiệp hiện đại trên thế giới và định hướng phát triển trong tương lai SVIP

1. Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

a. Quan niệm và vai trò

- Quan niệm: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp, phối hợp các yếu tố nông nghiệp trên một vùng lãnh thổ, dựa trên liên ngành, liên vùng và nhu cầu thị trường, nhằm sử dụng hiệu quả nhất tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đạt hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường cao.

- Vai trò:

+ Thúc đẩy chuyên môn hóa sản xuất.

+ Sử dụng hợp lý, hiệu quả tài nguyên.

+ Hạn chế tác động tiêu cực đến nông nghiệp và môi trường.

b. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

- Các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp trên thế giới khá đa dạng.

- Một số hình thức chủ yếu: trang trại, vùng nông nghiệp và thể tổng hợp nông nghiệp.

* Trang trại:

- Đặc điểm:

+ Sản xuất nông sản hàng hoá.

+ Quy mô sản xuất tương đối lớn.

+ Tổ chức và quản lí sản xuất dựa trên chuyên môn hoá và thâm canh, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ.

+ Có sử dụng lao động làm thuê.

- Vai trò:

+ Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp quan trọng trong công nghiệp hóa nông nghiệp.

+ Thúc đẩy sản xuất hàng hóa, phát triển nông thôn, tăng thu nhập.

+ Khai thác hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường.

Trang trại nuôi bò sữa

* Thể tổng hợp nông nghiệp:

- Đặc điểm:

+ Hợp tác giữa hộ, trại, HTX với xí nghiệp công nghiệp, tập trung sản phẩm.

+ Gắn kết vùng nguyên liệu và chế biến.

+ Cơ giới hóa, chuyên môn hóa cao.

- Vai trò:

+ Tận dụng tốt nhất tự nhiên, vị trí, kinh tế - xã hội.

+ Tạo nông sản lớn, chất lượng cao cho chế biến hoặc xuất khẩu.

+ Thúc đẩy liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ.

* Vùng nông nghiệp:

- Đặc điểm:

+ Hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cao nhất.

+ Lãnh thổ tương đồng về sinh thái, kinh tế - xã hội, thâm canh, cơ sở vật chất.

+ Sản phẩm chuyên môn hóa theo thế mạnh vùng.

- Vai trò:

+ Tận dụng tốt nhất điều kiện sản xuất các vùng.

+ Thúc đẩy phân công lao động, chuyên môn hóa, hợp tác giữa vùng.

2. Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại và định hướng phát triển nông nghiệp thế giới trong tương lai

a. Một số vấn đề phát triển nông nghiệp hiện đại trên thế giới

Nền nông nghiệp hiện đại đang cố gắng khắc phục những khó khăn trong sản xuất với các hướng khác nhau:

- Phát triển cánh đồng lớn để đáp ứng nhu cầu sản xuất ngày càng tăng.

- Ứng dụng công nghệ cao để nâng cao năng suất, chất lượng và giảm thiểu rủi ro trong nông nghiệp.

Ví dụ: Ít-xa-ren - quốc gia có nguồn nước hạn chế, đã ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt kết hợp với các cảm biến đo độ ẩm đất.

➝ Cung cấp lượng nước vừa đủ cho cây, tiết kiệm nước, tăng năng suất và chất lượng rau, giảm thiểu rủi ro do thiếu nước hoặc tưới quá nhiều.

Công nghệ tưới nhỏ giọt của Ít-xa-ren

- Tăng cường liên kết giữa các thành phần kinh tế để tối ưu hóa lợi ích trong sản xuất nông nghiệp.

Ứng dụng khoa học kĩ thuật vào nông nghiệp

b. Định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai

Nông nghiệp hiện nay chú trọng vào các hướng sau:

- Thích ứng biến đổi khí hậu: Giống mới, cơ cấu cây trồng linh hoạt, thủy lợi hóa.

- Nông nghiệp công nghệ cao: Ứng dụng khoa học kỹ thuật, quản lý sản xuất hiệu quả.

- Nông nghiệp xanh (hữu cơ): Tận dụng tài nguyên sạch, tăng trưởng bền vững, bảo vệ môi trường.

Phát triển nông nghiệp sạch