Bài 22. Khái quát về bảo vệ môi trường trong chăn nuôi SVIP

1. TÌNH HÌNH Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TRONG CHĂN NUÔI

- Chăn nuôi phát thải tới 18% tổng số khí nhà kính (tính quy đổi theo CO₂), do 65% tổng lượng N₂O, 37% tổng lượng CH₄, 64% tổng lượng NH₃ do con người tạo ra.

- Việt Nam năm 2020, đàn vật nuôi gồm:

+ 22,03 triệu con lợn.

+ 2,3 triệu con trâu.

+ 6,3 triệu con bò.

+ 517,7 triệu con gia cầm.

- Vật nuôi thải ra lượng lớn phân và nước tiểu hàng ngày, tương đương 5 - 8% khối lượng cơ thể.

- Ngoài ra, lượng thức ăn thừa, xác vật nuôi, vật dụng chăm sóc,... cũng làm tăng lượng chất thải.

- Chỉ khoảng 60% chất thải chăn nuôi được xử lí, phần còn lại thải trực tiếp ra môi trường, gây ô nhiễm lớn.

- Khối lượng chất thải của vật nuôi thải vào môi trường ở Việt Nam năm 2015 (đơn vị 1000 tấn).

- Nguyên nhân chính gây ô nhiễm trong chăn nuôi là do chất thải không được xử lí đúng cách.

- Chất thải chăn nuôi gồm:

+ Chất thải rắn (phân, chất độn chuồng, thức ăn thừa,...).

+ Chất thải lỏng (nước tiểu, nước tắm, nước rửa chuồng,...).

+ Chất thải khí (khí thở của vật nuôi, khí do phân huỷ chất thải hữu cơ,...).

=> Cần kiểm soát tốt cả ba loại chất thải để giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

2. SỰ CẦN THIẾT PHẢI BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG CHĂN NUÔI

* Ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi ảnh hưởng tới sức khoẻ con người:

- Chất thải chăn nuôi chứa virus (như H5N1, H1N1,...), vi khuẩn và kí sinh trùng có thể gây bệnh nguy hiểm cho con người.

- Ví dụ: Năm 1998-1999, dịch vi rút Nipah xuất phát từ trang trại heo đã lây nhiễm sang người, gây tử vong nhiều trường hợp tại Malaysia.

- Các chất độc hại trong chất thải như NH₃, H₂S, kim loại nặng nếu không xử lí đúng cách cũng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe cộng đồng.

* Ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi ảnh hưởng tới sức khoẻ của vật nuôi và lây lan dịch bệnh:

- Chất thải chăn nuôi nếu không xử lí đúng cách có nguy cơ lan truyền các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho vật nuôi.

- Xử lí đúng giúp vật nuôi khỏe mạnh, giảm gánh nặng bệnh tật.

- Ví dụ: Theo kết quả của Dự án Cạnh tranh Chăn nuôi và An toàn Thực phẩm:

+ Tỉ lệ chết giảm từ 15% xuống 11,8%;

+ Thời gian vỗ béo cho lợn rút ngắn từ 136 ngày xuống 118 ngày và gia cầm từ 66 ngày xuống 58 ngày khi lồng ghép các biện pháp quản lí chất thải tốt.

* Chất thải chăn nuôi được xử lí đúng kĩ thuật sẽ giúp nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi:

- Chất thải chăn nuôi nếu được xử lí đúng kĩ thuật tạo ra:

+ Phân bón hữu cơ cho cây trồng.

+ Khí sinh học làm nhiên liệu.

- Giúp giảm chi phí và cải thiện môi trường.

* Chăn nuôi phát thải các nguồn gây ô nhiễm môi trường, gây mất cân bằng sinh thái và gây biến đổi khí hậu toàn cầu:

- Các biện pháp xử lí chất thải chăn nuôi gồm:

+ Công nghệ biogas.

+ Ủ phân.

+ Sử dụng chế phẩm sinh học.

- Những phương pháp này giúp giảm ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi.