Bài 21. Một số ứng dụng công nghệ cao trong nuôi thủy sản SVIP

I. CÔNG NGHỆ NUÔI THỦY SẢN TUẦN HOÀN (RAS)

1. Khái niệm

- RAS là hệ thống nuôi trồng thủy sản tái sử dụng nguồn nước.

- Nước thải từ ao nuôi được xử lí và luân chuyển trở lại hệ thống trong một chu trình khép kín.

2. Ưu và nhược điểm

- Ưu điểm:

+ Năng suất nuôi cao.

+ Tiết kiệm đáng kể lượng nước sử dụng.

+ Đảm bảo an toàn sinh học cho vật nuôi.

+ Hạn chế tối đa ô nhiễm môi trường.

+ Kiểm soát tốt vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm.

- Nhược điểm:

+ Chỉ phù hợp với các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao.

+ Chi phí đầu tư ban đầu lớn.

+ Tiêu thụ nhiều năng lượng (điện năng) trong quá trình vận hành.

+ Cần đội ngũ nhân lực có trình độ chuyên môn để vận hành hệ thống.

3. Thành phần và nguyên lí hoạt động

- Thành phần chính: Hệ thống nuôi tuần hoàn cơ bản gồm 5 loại bể/bộ phận chính:

+ Bể nuôi.

+ Bể/bộ lọc cơ học.

+ Bể chứa chất thải hòa tan (lắng).

+ Bể lọc sinh học.

+ Bể chứa nước sạch sau khi xử lí.

- Nguyên lí hoạt động:

+ Nước thải từ bể nuôi được chuyển qua bộ lọc cơ học (thường là lọc trống) để loại bỏ phần lớn chất thải rắn.

+ Sau khi lọc cơ học, nước chảy sang bể chứa trung gian.

+ Nước từ bể chứa được bơm tới bể lọc sinh học chứa vi khuẩn có lợi, nơi các chất độc hại (như \(H_2^{}S\), nitrit, amoniac) được chuyển hóa thành chất không độc.

+ Oxy hòa tan được bổ sung và độ pH được điều chỉnh để phù hợp với yêu cầu nuôi.

+ Nước sau xử lí được chứa tạm trước khi quay trở lại bể nuôi, hoàn thành chu trình kín.

4. Ứng dụng

- Công nghệ RAS thường được áp dụng để nuôi các loài thủy sản mang lại giá trị kinh tế cao.

+ Ví dụ: cá tầm, cá hồi, tôm sú...

- Hệ thống này đặc biệt phù hợp ở những khu vực khan hiếm nguồn nước sạch hoặc bị giới hạn về diện tích nuôi.

II. CÔNG NGHỆ BIOFLOC TRONG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN

1. Khái niệm

- Công nghệ Biofloc là việc kết hợp vi khuẩn, tảo và sinh vật đơn bào tạo thành các hạt lơ lửng trong nước.

- Mục đích của công nghệ này là cải thiện chất lượng nước, xử lí chất thải và phòng ngừa dịch bệnh trong các hệ thống nuôi thủy sản thâm canh.

- Nguyên lí hoạt động:

+ Hệ thống được bổ sung carbon liên tục để duy trì tỉ lệ C/N ở mức tối ưu (10/1 - 20/1).

+ Điều này thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn dị dưỡng.

+ Vi khuẩn này chuyển hóa các chất hữu cơ dư thừa (thức ăn thừa, phân, tảo...) thành sinh khối vi sinh vật (các hạt Biofloc).

+ Các hạt Biofloc này trở thành nguồn thức ăn bổ sung cho động vật thủy sản, đồng thời giúp duy trì chất lượng nước nuôi.

2. Ưu và nhược điểm

- Ưu điểm:

+ Ngăn ngừa mầm bệnh từ nguồn nước xâm nhập, nâng cao an toàn sinh học.

+ Sử dụng nước hiệu quả hơn.

+ Cải thiện hệ số chuyển đổi thức ăn.

+ Tăng năng suất và hiệu quả kinh tế (ví dụ cụ thể về nuôi tôm thẻ chân trắng).

- Nhược điểm:

+ Chi phí đầu tư ban đầu cao.

+ Yêu cầu hệ thống sục khí hoạt động liên tục, cần nguồn điện ổn định và chi phí năng lượng cao.

+ Người nuôi cần có kiến thức và được đào tạo chuyên sâu về kĩ thuật Biofloc.

3. Ứng dụng

- Đối tượng áp dụng: Công nghệ Biofloc phù hợp với các loài thủy sản chịu được môi trường có nhiều chất rắn lơ lửng.

- Đặc điểm sinh học: Loài nuôi cần có khả năng tiêu hóa protein từ các hạt Biofloc.

- Ví dụ điển hình: Tôm, cá rô phi và cá chép thường được nuôi bằng công nghệ này.

- Ứng dụng tại Việt Nam: Biofloc đã thành công trong nuôi tôm thẻ chân trắng và cá rô phi.