Bài 20. Công nghệ cao trong thu hoạch và bảo quản sản phẩm trồng trọt SVIP

I. MỘT SỐ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG THU HOẠCH SẢN PHẨM TRỒNG TRỌT

- Ứng dụng công nghệ hiện đại trong thu hoạch sản phẩm nông nghiệp.

- Sử dụng công nghệ tự động hóa, cảm biến, và trí tuệ nhân tạo.

→ Để tạo ra robot có khả năng xác định chính xác sản phẩm đến thời điểm thu hoạch.

- Mục tiêu giúp thu hoạch nhanh chóng, chính xác, tiết kiệm công sức, giảm thiểu tổn thất sản phẩm.

II. MỘT SỐ CÔNG NGHỆ CAO TRONG BẢO QUẢN SẢN PHẨM TRỒNG TRỌT

1. Bảo quản bằng kho silo

- Phương pháp bảo quản sản phẩm nông sản với số lượng lớn đặc biệt là các sản phẩm khô như ngô, thóc, đậu.

- Ưu điểm:

+ Bảo quản được số lượng lớn và thời gian bảo quản lâu.

+ Có thể tự động hóa trong quá trình nhập kho và xuất kho.

+ Ngăn chặn được sự phá hoại của động vật và ảnh hưởng của môi trường đến sản phẩm.

+ Giảm chi phí lao động và tiết kiệm diện tích mặt bằng.

- Nhược điểm:

+ Chi phí đầu tư cao.

2. Bảo quản trong kho lạnh

- Là phương pháp sử dụng nhiệt độ thấp để ngừng các hoạt động của vi sinh vật, côn trùng và ức chế quá trình sinh hóa xảy ra trong sản phẩm nông sản.

- Điều kiện bảo quản: Nhiệt độ bảo quản dao động từ 0°C đến 5°C.

- Ứng dụng: Phương pháp này thường được áp dụng cho các sản phẩm như rau, quả, hoa,...

- Ưu điểm:

+ Thời gian bảo quản lâu dài.

+ Giữ được chất lượng sản phẩm trồng trọt.

+ Dễ thiết kế, áp dụng.

+ Nâng cao giá trị sản phẩm trồng trọt.

- Nhược điểm:

+ Chi phí đầu tư ban đầu cao.

+ Tiêu tốn năng lượng khi vận hành.

3. Bảo quản bằng chiếu xạ

- Là quá trình chiếu bức xạ ion hóa đi xuyên qua sản phẩm để tiêu diệt vi khuẩn và sinh vật có hại.

- Mục đích: Giảm tổn thất sau thu hoạch và giúp bảo quản sản phẩm lâu dài.

- Ứng dụng:

+ Sản phẩm có thể được chiếu xạ bằng tia gamma, tia X hoặc dòng electron.

+ Ở Việt Nam, phương pháp này thường được sử dụng cho các sản phẩm rau, quả xuất khẩu.

- Ưu điểm:

+ Xử lí được số lượng lớn sản phẩm.

+ Tạo ra được nguồn thực phẩm an toàn.

+ Ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh đối với sản phẩm trồng trọt.

- Nhược điểm:

+ Không tiêu diệt được hoàn toàn các loại vi sinh vật, virus.

+ Đòi hỏi thiết bị đắt tiền và nhân lực kĩ thuật cao.

+ Chi phí vận hành cao.

+ Yêu cầu rất nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn lao động.

4. Bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh

- Là phương pháp điều chỉnh hoặc bổ sung các chất khí để thay đổi thành phần khí quyển.

→ Nhằm kéo dài thời gian bảo quản các loại rau, quả.

- Giảm hoạt động hô hấp và các phản ứng trao đổi chất của sản phẩm, điều chỉnh nồng độ \(CO_2^{}\) và \(O_2^{}\) trong khu vực bảo quản.

- Phương pháp này thường được ứng dụng cho các sản phẩm rau, hoa, quả,... ở:

+ Quy mô nhỏ dạng đóng túi.

+ Quy mô lớn trong các kho chứa điều chỉnh được thành phần chất khí.

- Ưu điểm:

+ Hiệu quả bảo quản cao, thời gian bảo quản kéo dài.

+ Nâng cao chất lượng sản phẩm trồng trọt được bảo quản.

- Nhược điểm:

+ Hệ thống phức tạp, kinh phí đầu tư lớn.

+ Đòi hỏi kĩ thuật cao khi vận hành.

5. Bảo quản bằng công nghệ plasma lạnh

- Phương pháp sử dụng chùm plasma hướng vào bề mặt sản phẩm để diệt nấm, vi sinh mà không làm thay đổi cấu trúc và thành phần bên trong.

- Giữ nguyên hương vị, thành phần nước, muối, và khoáng chất, đảm bảo tươi ngon cho sản phẩm.

- Ứng dụng hiệu quả trên các sản phẩm trồng trọt như rau, quả, đậu xanh,...

→ Giúp bảo quản bề mặt sản phẩm mà không gây hư hại.

- Ưu điểm:

+ Không ảnh hưởng đến bề mặt và lớp mô, bảo vệ sản phẩm nguyên vẹn.

+ Không gây hại cho người sử dụng.

+ Chi phí đầu tư, vận hành thấp; hiệu quả xử lí cao, thời gian ngắn hơn so với các phương pháp khác.

- Nhược điểm:

+ Cần phối hợp với các phương pháp khác để đạt hiệu quả cao trong việc bảo quản sản phẩm.