Bài 18. Ứng dụng công nghệ vi sinh trong phòng trừ sâu, bệnh hại cây trồng SVIP

I. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM VI KHUẨN TRỪ SÂU HẠI CÂY TRỒNG

1. Khái niệm

- Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu là sản phẩm chứa vi khuẩn có khả năng gây độc cho sâu hại cây trồng.

- Làm sâu bị yếu, hoạt động chậm và chết.

- Vi khuẩn phổ biến hiện nay dùng để sản xuất là Bacillus thuringiensis.

- Từ vi khuẩn này, người ta sản xuất ra chế phẩm trừ sâu Bt.

2. Các bước sản xuất chế phẩm vi khuẩn trừ sâu

- Vi khuẩn thuần chủng được đưa vào môi trường đã khử trùng để lên men và tăng sinh khối.

- Sản phẩm sau đó được sấy khô, nghiền và trộn với cơ chất, phụ gia môi trường.

- Các chế phẩm được đóng gói và bảo quản nơi thoáng mát.

- Các bước sản xuất chế phẩm vi sinh trừ sâu:

+ Bước 1: Sản xuất giống vi khuẩn cấp 1 từ giống vi khuẩn thuần chủng.

+ Bước 2: Sản xuất giống vi khuẩn cấp 2 từ giống vi khuẩn cấp 1.

+ Bước 3: Lên men, tăng sinh khối vi khuẩn trong môi trường thích hợp.

+ Bước 4: Sấy khô và nghiền sản phẩm lên men.

+ Bước 5: Phối trộn với cơ chất và phụ gia để tạo chế phẩm.

+ Bước 6: Đóng gói và bảo quản.

3. Tác dụng của chế phẩm vi khuẩn trừ sâu và cách sử dụng

a. Tác dụng của chế phẩm vi khuẩn trừ sâu

- Vi khuẩn trong chế phẩm có khả năng tổng hợp tinh thể protein gây độc cho sâu non.

- Tinh thể này gây tổn thương ruột, khiến sâu chán ăn, ngừng ăn và chết sau 2 - 4 ngày.

- Không độc với môi trường và các loài có ích như cá, ong mật,...

- Là biện pháp phòng trừ sâu hại an toàn cho con người và môi trường.

b. Cách sử dụng chế phẩm vi khuẩn trừ sâu

- Pha chế phẩm đúng hướng dẫn.

- Phun hoặc rắc trực tiếp lên bộ phận bị sâu hại khi sâu non mới nở.

- Hiệu quả cao với các loại sâu như: sâu róm hại thông, sâu tơ, sâu khoang hại rau,...

II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM VIRUS TRỪ SÂU HẠI CÂY TRỒNG

1. Khái niệm

- Là sản phẩm chứa virus gây bệnh cho sâu, làm sâu bị yếu, hoạt động chậm và chết.

- Đã phát hiện hơn 250 loại virus gây bệnh cho sâu.

- Phổ biến nhất là nhóm virus nhân đa diện (NPV).

2. Các bước sản xuất chế phẩm virus trừ sâu

- Bước 1: Chuẩn bị giống virus thuần chủng và nhân nuôi vật chủ (sâu non).

- Bước 2: Lây nhiễm virus lên vật chủ.

- Bước 3: Nhân nuôi virus trên vật chủ để tăng sinh khối.

- Bước 4: Nghiền, lọc, li tâm lấy dịch virus.

- Bước 5: Phối trộn với cơ chất, phụ gia để tạo chế phẩm.

- Bước 6: Đóng gói và bảo quản.

3. Tác dụng của chế phẩm virus trừ sâu và cách sử dụng

a. Tác dụng của chế phẩm virus trừ sâu

- Virus NPV nhân lên nhanh trong tế bào sâu, gây rối loạn trao đổi chất, làm sâu ngừng ăn và chết sau 2 - 5 ngày.

- Khi chết, cơ thể sâu chứa dịch virus, mềm nhũn, treo ngược trên cây.

- Chế phẩm an toàn cho con người và môi trường khi sử dụng phòng trừ sâu hại.

b. Cách sử dụng chế phẩm virus trừ sâu

- Phun trực tiếp chế phẩm lên cây bị sâu hại.

- Khi sâu chết, virus phát tán ra ngoài và lây nhiễm cho lứa sâu kế tiếp.

- Được dùng để phòng trừ sâu xanh hại bông, thuốc lá, sâu róm hại thông,...

III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM NẤM TRỪ SÂU, BỆNH HẠI CÂY TRỒNG

1. Khái niệm

- Chế phẩm nấm trừ sâu chứa các loài nấm gây bệnh cho sâu, làm sâu yếu, hoạt động chậm và chết.

→ Phổ biến: nấm trắng (Beauveria bassiana, Beauveria brongniartii), nấm xanh (Metarhizium anisopliae), nấm bột (Nomuraea rileyi),...

- Chế phẩm nấm trừ bệnh chứa nấm đối kháng, giúp cạnh tranh dinh dưỡng và sinh chất ức chế vi sinh vật gây bệnh.

→ Phổ biến: nấm đối kháng Trichoderma.

2. Các bước sản xuất chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh

- Bước 1: Sản xuất giống nấm cấp 1 từ nguồn nấm thuần chủng.

- Bước 2: Sản xuất giống nấm cấp 2 từ giống nấm cấp 1.

- Bước 3: Lên men, tăng sinh khối nấm trong môi trường thích hợp.

- Bước 4: Sấy khô nấm.

- Bước 5: Phối trộn cơ chất, phụ gia để tạo chế phẩm.

- Bước 6: Đóng gói, bảo quản.

3. Tác dụng của chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh và cách sử dụng

a. Tác dụng của chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh

Nấm trừ sâu xâm nhập vào cơ thể sâu, sinh độc tố làm sâu yếu, ngừng ăn và chết sau 2–7 ngày.

→ Sâu chết thân cứng lại, có màu hồng, vàng nhạt, xanh hoặc trắng tùy loại bào tử nấm.

Nấm trừ bệnh cạnh tranh dinh dưỡng hoặc tiết kháng sinh, enzyme làm chết vi sinh vật gây bệnh cho cây.

Không gây độc cho người và môi trường, là biện pháp phòng trừ sinh học an toàn.

b. Cách sử dụng chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh

- Phun trực tiếp lên cây trồng hoặc trộn với phân hữu cơ, rắc quanh gốc rồi xới đất lấp nhẹ.

- Chế phẩm nấm trừ sâu dùng để phòng trừ: bọ hung hại mía, rầy nâu hại lúa, bọ cánh cứng hại khoai tây,...

- Chế phẩm nấm trừ bệnh dùng để phòng trừ: lở cổ rễ cà chua, khoai tây, tuyến trùng hại hồ tiêu,...