Bài 16. Việt Nam kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, thống nhất đất nước giai đoạn 1954 - 1965 (P2) SVIP

2. Các thắng lợi tiêu biểu về quân sự của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1965)

a. Phong trào Đồng khởi

- Hoàn cảnh:

+ Hai năm đầu sau Hiệp định Giơ-ne-vơ là thời hạn do Hiệp định quy định để hai bên tập kết chuyển quân, hai miền Nam, Bắc tiến hành hiệp thương tổng tuyển cử thống nhất Việt Nam.

+ Sau khi Pháp rút khỏi miền Nam, đế quốc Mỹ can thiệp và dựng lên chính quyền Ngô Đình Diệm, âm mưu chia cắt lâu dài đất nước ta.

+ Chính quyền Ngô Đình Diệm từ chối tổng tuyển cử, thi hành chiến dịch “tố cộng”, “diệt cộng”, tăng cường khủng bố, đàn áp nhân dân miền Nam, thực hiện “Luật 10/59″ lê máy chém khắp miền Nam, giết hại nhiều người vô tội.

- Chủ trương của Đảng: thể hiện qua nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 15 (đầu năm 1959).

+ Để nhân dân miền Nam sử dụng bạo lực cách mạng đánh đổ chính quyền Mỹ-Diệm.

+ Phương hướng cơ bản của cách mạng miền Nam: khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân bằng lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang nhân dân.

- Diễn biến:

+ Từ những cuộc nổi dậy lẻ tẻ ở các địa phương như: Vĩnh Thạnh (Bình Định), Bác Ái (Ninh Thuận) (2-1959), Trà Bồng (Quảng Ngàn) (8-1959), phong trào quần chúng đã lan rộng khắp miền Nam, trở thành cao trào cách mạng, tiêu biểu là cuộc Đồng khởi ở Bến Tre.

+ Từ Bến Tre, phong trào Đồng khởi lan khắp Nam Bộ, Tây Nguyên và một số nơi ở miền Trung Trung Bộ.

Hình 1. Nhân dân Bến Tre đồng khởi (1-1960)

- Ý nghĩa:

+ Giáng đòn mạnh mẽ vào chính sách thực dân mới của Mỹ ở miền Nam, làm lung lay tận gốc chính quyền Ngô Đình Diệm.

+ Đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của cách mạng miền Nam, chuyển cách mạng từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công. 

+ Trong khí thế đó, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời (20-12-1960). 

\

Hình 2. Thành lập Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam

b. Chống chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ (1961-1965)

✱ Âm mưu và thủ đoạn của Mĩ:

- Khái niệm “Chiến tranh đặc biệt”: là một chiến lược chiến tranh xâm lược thực dân mới của Mỹ, tiến hành bằng quân đội tay sai do cố vấn Mỹ chỉ huy, dựa vào vũ khí, trang bị kỹ thuật, phương tiện chiến tranh của Mỹ nhằm thực hiện âm mưu "dùng người Việt đánh người Việt”.

- Âm mưu của Mỹ: bình định miền Nam trong vòng 18 tháng, viện trợ quân sự cho chính quyền Ngô Đình Diệm, tiến hành "dồn dân, lập ấp chiến lược", sử dụng phổ biến các chiến thuật mới như: "trực thăng vận", "thiết xa vận".

✱ Nhân dân miền Nam đánh bại chiến lược Chiến tranh đặc biệt:

- Lãnh đạo: Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

- Phương thức: kết hợp chính trị, quân sự và binh vận; đấu tranh trên cả 3 vùng chiến lược (đô thị, nông thôn đồng bằng và rừng núi).

- Thắng lợi tiêu biểu:

✽ Mặt trận quân sự:

+ Chiến thắng Ấp Bắc (2/1/1963) => chứng tỏ khả năng đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của quân dân miền Nam, dấy lên phong trào “thi đua Ấp Bắc - giết giặc lập công”.

+ Chiến thắng Bình Giã (2/12/1964) => chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” phá sản về cơ bản.

+ Chiến thắng An Lão, Ba Gia, Đồng Xoài,... => chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” phá sản hoàn toàn.

Hình 2. Các chiến sĩ trong trận Đồng Xoài (1965)

✽ Mặt trận chính trị:

+ Các cuộc đấu tranh của tín đồ Phật giáo, “đội quân tóc dài”, diễn ra sôi nổi tại các đô thị lớn: Huế, Sài Gòn, Đà Nẵng, ...

✽ Mặt trận chống phá bình định:

+ Diễn ra ở vùng nông thôn, lôi cuốn hàng chục triệu người tham gia.

+ Nhân dân kiên quyết bám đất, giữ làng; phá “ấp chiến lược”, lập làng chiến đấu.