Bài 14. Sinh sản của cá và tôm tiết 1 SVIP

I. ĐẶC ĐIỂM SINH SẢN CỦA CÁ, TÔM

1. Đặc điểm sinh sản của cá

a. Tuổi thành thục sinh dục

- Tuổi nhỏ nhất cá có trứng và tinh trùng có khả năng thụ tinh.

- Tuổi thành thục khác nhau theo loài và giới tính.

- Ví dụ:

+ Cá rô phi: 4 - 6 tháng.

+ Cá chép: 12 - 18 tháng.

+ Cá tra đực: 24 tháng.

+ Cá tra cái: 36 tháng.

b. Mùa sinh sản

- Cá sinh sản vào mùa có điều kiện môi trường thuận lợi cho phôi và cá con.

- Ở Việt Nam:

+ Miền Bắc: cuối mùa xuân, đầu mùa hè (tháng 3, 4).

+ Miền Nam: đầu mùa mưa (tháng 5).

c. Phương thức sinh sản

- Hầu hết các loài cá đẻ trứng và thụ tinh ngoài môi trường nước.

- Vào mùa sinh sản, cá đạt tuổi thành thục sinh dục sẽ ghép đôi với nhau.

- Cá cái bơi trước để đẻ trứng, cá đực bơi theo sau để thụ tinh lên trứng.

d. Điều kiện sinh sản

- Quá trình sinh sản của cá chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường như:

+ Nhiệt độ.

+ Độ mặn.

+ Oxy hòa tan.

+ Dòng chảy.

+ Thời tiết.

+ Ánh sáng.

+ Thức ăn,...

- Ví dụ:

+ Cá chép sinh sản khi nhiệt độ nước 20 - 25°C, oxy hòa tan 6 - 8 mg/L, nơi có giá thể cây cỏ thủy sinh và nguồn nước mới.

e. Sức sinh sản

- Cá có sức sinh sản tương đối cao do đặc tính đẻ trứng và thụ tinh ngoài trong môi trường nước.

- Sức sinh sản thể hiện sự thích nghi với môi trường sống.

- Có hai cách tính sức sinh sản: tương đối và tuyệt đối.

- Tùy loài, điều kiện sống, khối lượng và tuổi cá mà sức sinh sản khác nhau.

2. Đặc điểm sinh sản của tôm

a. Tuổi thành thục sinh dục

- Tuổi thành thục xác định dựa trên tuổi và khối lượng cơ thể.

- Tôm sú: khoảng 8 tháng, tương đương 90 g (đực) và 100 g (cái).

- Tôm thẻ chân trắng: khoảng 10 tháng, tương đương 40 g (đực) và 45 g (cái).

b. Mùa sinh sản

- Các loài tôm có mùa sinh sản khác nhau.

- Tôm sú đẻ quanh năm, tập trung tháng 3 - 4 và 7 - 10.

- Tôm thẻ chân trắng dao động mùa sinh sản từ tháng 12 năm trước đến tháng 4 năm sau.

c. Phương thức sinh sản

- Tôm sinh sản qua giao vĩ và đẻ trứng.

- Giao vĩ là quá trình đực bắt cặp với cái, đưa tinh trùng vào túi chứa tinh của cái.

- Trứng tôm nước ngọt dính vào lông tơ ở chân bụng tôm mẹ, giữ đến khi nở thành ấu trùng.

- Trứng tôm nước mặn được phóng thích ra môi trường nước sau khi thụ tinh.

d. Điều kiện sinh sản

- Một số loài tôm có tập tính di cư để sinh sản.

- Tôm trưởng thành sẽ bơi đến vùng có điều kiện sinh thái phù hợp để đẻ.

- Ví dụ:

+ Tôm càng xanh di cư ra cửa sông nước lợ, độ mặn 12‰.

+ Tôm sú di cư ra vùng biển nhiệt đới sâu 50 - 160 m, độ mặn 28 - 30‰ để sinh sản.

e. Sức sinh sản

- Sức sinh sản của tôm khác nhau tùy loài, kích cỡ, sức khỏe và môi trường sống.

- Tôm sú có sức sinh sản tuyệt đối từ 300000 đến 1200000 trứng/tôm cái trong điều kiện tự nhiên.

- Trong điều kiện nhân tạo, tôm sú đẻ từ 200000 đến 600000 trứng/tôm cái.

- Tôm thẻ chân trắng có kích thước nhỏ hơn nên sức sinh sản thấp hơn, từ 100000 đến 250000 trứng/tôm cái.