Bài 11. Quản lí môi trường nuôi thủy sản SVIP

I. VAI TRÒ CỦA VIỆC QUẢN LÍ MÔI TRƯỜNG NUÔI THUỶ SẢN

+ Duy trì điều kiện sống ổn định, phù hợp cho động vật thủy sản sinh trưởng, phát triển.

+ Giảm chi phí xử lí ô nhiễm môi trường trong nuôi thủy sản.

+ Ngăn ngừa sự phát sinh ô nhiễm môi trường trên diện rộng.

+ Hạn chế các tác động xấu đến sức khỏe con người.

II. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÍ MÔI TRƯỜNG NUÔI THUỶ SẢN

1. Quản lí nguồn nước trước khi nuôi

- Nguồn nước là yếu tố đầu tiên và quan trọng trong môi trường nuôi thủy sản.

- Trước khi nuôi, cần kiểm tra, đánh giá và xử lí các chỉ số an toàn của nguồn nước.

- Chỉ đưa thủy sản vào môi trường khi nguồn nước đảm bảo chất lượng.

- Quản lí nguồn nước giúp kiểm soát số lượng, lưu lượng và chất lượng nước nuôi thủy sản.

- Cần có hệ thống dự trữ nước cung cấp khi cần thiết.

2. Quản lí nguồn nước trong quá trình nuôi

a. Quản là các yếu tố thuỷ lí

- Trong nuôi thủy sản, các yếu tố thuỷ lí như nhiệt độ, độ trong của nước cần được kiểm tra thường xuyên.

- Cần chú ý kiểm tra kĩ trong các thời điểm bất thường như nắng nóng, mưa nhiều, nhiệt độ giảm đột ngột.

- Khi nhiệt độ tăng cao có thể sử dụng mái che hoặc bổ sung nước.

- Khi nhiệt độ giảm có thể dùng hệ thống nâng nhiệt, chiếu đèn hoặc sục khí để điều chỉnh.

b. Quản Ií các yếu tố thuỷ hoá

- Định kì đo độ mặn, pH, hàm lượng oxy hoà tan, \(NH_3^{}\) trong môi trường nuôi.

- Kiểm tra thường xuyên, đặc biệt khi cá nổi đầu nhiều, cá chết hàng loạt.

- Bổ sung oxy khi oxy thấp bằng sục khí, quạt nước.

- Thay hoặc bổ sung nước ngọt khi độ mặn cao.

c. Quản lí các yếu tố thủy sinh

- Kiểm tra sự có mặt của tảo trong nước.

- Quản lí rong, rêu, vi sinh vật, cây trồng ven bờ.

- Khi thấy hiện tượng mặt nước nổi váng, bọt nước li ti, màu nước thay đổi.

→ Xử lí bằng thay nước, hóa chất diệt tảo, sục khí, quạt nước.

d. Quản lí chất thải nuôi thuỷ sản.

- Trong nuôi công nghiệp, lượng thức ăn thừa và chất thải lớn.

- Nếu không xử lí kịp thời, gây ô nhiễm môi trường nuôi.

- Cần bổ sung chế phẩm vi sinh, enzyme hỗ trợ quá trình chuyển hoá.

- Có thể thu gom cơ học theo chu kì.

3. Quản lí nguồn nước sau khi nuôi

- Nước thải sau nuôi thủy sản và nguồn nước ô nhiễm cần xử lí trước khi thải ra môi trường.

- Tùy mức độ ô nhiễm khác nhau, áp dụng các biện pháp xử lí phù hợp như:

+ Đưa vào bể lắng, lọc.

+ Xử lí hoá chất.

+ Xử lí bằng chế phẩm sinh học.

III. XÁC ĐỊNH MỘT SỐ CHỈ TIÊU CƠ BẢN CỦA NƯỚC NUÔI THUỶ SẢN

1. Xác định độ mặn, pH và hàm lượng oxygen hoà tan của nước

a. Chuẩn bị

- Dụng cụ:

+ Thiết bị đo độ mặn, pH, hàm lượng oxygen hòa tan.

+ Dụng cụ đựng nước như ca nhựa, cốc đong.

- Mẫu nước: lấy từ các nguồn nước khác nhau, nên lấy ở vị trí khác nhau nếu cùng nguồn.

b. Các bước thực hành

- Bước 1: Khởi động thiết bị đo (lắp pin hoặc cảm ứng, bật nút On/Off).

- Bước 2: Đo các chỉ tiêu (độ mặn, pH, hàm lượng oxygen hòa tan), cắm cảm biến vào mẫu nước.

- Bước 3: Đọc kết quả trên màn hình sau 5 - 10 giây, ghi nhận kết quả đo.

c. Thực hiện

- Học sinh làm theo nhóm, mỗi nhóm không quá 5 học sinh.

- Mỗi nhóm đo các chỉ tiêu với các mẫu nước khác nhau.

d. Đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, phân tích sai khác nếu có giữa các nhóm.

2. Xác định sinh vật phù du trong nước

a. Chuẩn bị

- Dụng cụ:

+ Kính hiển vi quang học với các vật kính từ 4x, 10x, 40x, 100x lamen.

+ Lam kính, lame, bông, pipet, dụng cụ đựng nước.

- Mẫu nước: lấy từ các nguồn nước nuôi thủy sản khác nhau.

b. Các bước thực hành

- Bước 1. Chuẩn bị tiêu bản.

+ Đặt ít sợi bông lên lam kính.

+ Dùng pipet nhỏ một giọt nước mẫu lên phần sợi bông.

+ Đậy lamen lên mẫu nước.

- Bước 2. Quan sát tiêu bản trên kính hiển vi.

+ Đặt tiêu bản lên mâm kính.

+ Quan sát mẫu vật ở các độ phóng đại khác nhau, từ vật kính nhỏ đến lớn.

- Bước 3. Ghi nhận kết quả.

+ Quan sát, ghi chép, vẽ lại những sinh vật quan sát được.

+ Thu dọn dụng cụ thực hành, bảo quản kính hiển vi đúng cách.

c. Thực hiện

- Học sinh thực hành theo nhóm, mỗi nhóm tối đa 5 học sinh.

- Quan sát với các mẫu nước khác nhau.

- Thực hành đúng kĩ thuật, so sánh kết quả quan sát giữa các nhóm.

d. Đánh giá

- Học sinh tự đánh giá kết quả theo tiêu chí.

- Giáo viên nhận xét, đánh giá kết quả từng nhóm và phân tích sai khác (nếu có).