Bài 10. Mặt cắt và hình cắt SVIP

I. KHÁI NIỆM

- Giả sử cắt vật thể bằng một mặt phẳng cắt tưởng tượng, loại bỏ phần vật thể nằm giữa người quan sát và mặt phẳng cắt.

- Để quan sát phần còn lại, chiếu lên mặt phẳng hình chiếu song song với mặt phẳng cắt, kết quả thu được:

+ Hình biểu diễn đường bao ngoài của vật thể nằm trên mặt phẳng cắt gọi là mặt cắt.

+ Hình biểu diễn mặt cắt và các đường bao của vật thể sau mặt phẳng cắt gọi là hình cắt.

- Phần tiếp xúc của vật thể với mặt phẳng cắt được vẽ kí hiệu vật liệu theo quy định.

- Nếu không cần phân biệt các loại vật liệu khác nhau thì:

+ Mặt cắt được vẽ theo kí hiệu kim loại.

+ Đường gạch mặt cắt được vẽ:

• Bằng nét liền mảnh.
• Song song và nghiêng 45° so với đường bao hoặc đường trục.

- Vị trí của mặt phẳng cắt được vẽ bằng nét cắt (nét gạch dài-chấm-đậm) và có mũi tên chỉ hướng chiều.

- Mặt cắt và hình cắt phải được đặt tên bởi cặp chữ cái viết hoa.

- Chữ cái này cũng được đặt bên cạnh mũi tên chỉ hướng chiếu.

II. MẶT CẮT

1. Một số loại mặt cắt

- Mặt cắt được sử dụng khi các hình chiếu khó thể hiện được đầy đủ hình dạng của chi tiết.

- Hai loại mặt cắt gồm:

+ Mặt cắt rời:

• Là mặt cắt được đặt bên ngoài hình chiếu.
• Mặt cắt rời được đặt ở vị trí bất kì trên bản vẽ và phải có kí hiệu kèm theo.
• Nếu mặt cắt được đặt tại vị trí mặt phẳng cắt và liên kết với hình chiếu bằng nét gạch dài - chấm - mảnh, thì không cần phải ghi tên.
• Mặt cắt rời được sử dụng khi đường bao mặt cắt phức tạp.

+ Mặt cắt chập:

• Đặt tại vị trí mặt phẳng cắt đi qua ngay trên hình chiều, đường bao ngoài được vẽ bằng nét liền mảnh.
• Mặt cắt chập được sử dụng khi đường bao mặt cắt đơn giản.

2. Vẽ mặt cắt

- Bước 1: Vẽ hình chiếu và xác định vị trí mặt phẳng cắt.

- Bước 2:

+ Vẽ mặt cắt của vật thể bên ngoài hình chiếu (mặt cắt rời) hoặc ngay trên hình chiếu (mặt cắt chập).

+ Tô đậm các nét theo quy định.

III. HÌNH CẮT

1. Một số loại hình cắt

Dựa trên phần vật thể bị cắt, hình cắt được phân loại như sau:

- Hình cắt toàn phần:

+ Là hình cắt thu được khi sử dụng một mặt phẳng cắt qua toàn bộ vật thể.

+ Thường được sử dụng đối với vật thể không đối xứng.

- Hình cắt bán phần:

+ Là hình cắt của vật thể đối xứng, trong đó một nửa là hình chiếu và nửa còn lại là hình cắt.

+ Hai phần này được phân chia bởi trục đối xứng.

- Hình cắt cục bộ:

+ Dùng để biểu diễn cấu tạo một phần vật thể.

+ Đường giới hạn phần hình cắt vẽ bằng nét lượn sóng.

2. Vẽ hình cắt

- Bước 1:

+ Vẽ hình chiếu của vật thể.

+ Vẽ nét cắt và mũi tên xác định vị trí mặt phẳng cắt và hướng chiếu.

- Bước 2:

+ Xoá bỏ đường bao của phần vật thể phía trước mặt phẳng cắt.

+ Các cạnh khuất, đường bao khuất sau khi cắt thành cạnh thấy, đường bao thấy được vẽ nét liền.

+ Kẻ đường gạch mặt cắt, tô đậm các nét theo quy định và ghi kí hiệu hình cắt.