2. Phong trào dân tộc dân chủ trong những năm 1918 - 1930 (Phần 2) SVIP

3. Phong trào của giai cấp công nhân

- Mục đích: chủ yếu đòi tăng lương, giảm giờ làm. 

- Hình thức: bỏ trốn, phá bỏ giao kèo, bãi công. 

- Hoạt động tiêu biểu: 
+ Cuộc đấu tranh của thuỷ thủ trên tàu Sác-nô năm 1919. 
+ Bãi công của công nhân thợ nhuộm Sài Gòn - Chợ Lớn (1920). 
+ Phong trào tiêu biểu nhất: cuộc bãi công của hơn 1000 công nhân Ba Son. 

• Thời gian: tháng 8 - 1925.
• Lãnh đạo: Tôn Đức Thắng và tổ chức Công hội. 
• Kết quả: cuộc bãi công giành thắng lợi, ngăn cản tàu chiến Pháp chở binh lính sang đàn áp phong trào cách mạng Trung Quốc.
• Ý nghĩa: đánh dấu bước chuyển của phong trào công nhân từ giai đoạn "tự phát" sang "tự giác". Thể hiện tinh thần đoàn kết quốc tế của công nhân Việt Nam.

Sau 9 ngày bãi công, thắng lợi đã thuộc về công nhân: chủ xưởng buộc phải tăng lương 10%, trả lương cho công nhân cả những ngày bãi công và không sa thải những người bãi công. Tiến hành cuộc bãi công trên, công nhân Ba Son còn thực hiện được ý đồ kéo dài thời gian sửa chữa chiến hạm Mi-so-lê của Pháp nhằm ngăn chặn không cho thực dân Pháp chở lính sang đàn áp cách mạng Trung Quốc. Cuộc bãi công của công nhân Ba Son đã tạo nên tiếng vang lớn trên diễn đàn quốc tế và tác động tích cực đến phong trào công nhân trong cả nước, đặc biệt là ở Sài Gòn - Gia Định. 

Công nhân và chủ người Pháp tại xưởng đóng tàu Ba Son 1925 - 1926

* Giai đoạn 1926 - 1929: 
- Điểm mới: phát triển mạnh mẽ trên cả nước, bước đầu liên kết với nhiều ngành, nhiều địa phương.
- Mục tiêu: đòi quyền lợi kinh tế và chính trị như chống chính sách áp bức bóc lột của tư bản và chính quyền thực dân phong kiến.
=> Tác động: Khẳng định giai cấp công nhân dần trở thành lực lượng chính trị độc lập.
- Hoạt động tiêu biểu: diễn ra nhiều cuộc bãi công lớn ở:

+ Mỏ than Mạo Khê.

+ Nhà máy xe lửa Trường Thi.

+ Nhà máy sửa chữa ô tô A-vi-a.

+ Đồn điền cao su Phú Riềng.

Trong hai năm 1926-1927, đã nổ ra 27 cuộc đấu tranh của công nhân, tiêu biểu là cuộc bãi công của 1000 công nhân nhà máy sợi Nam Định, của 500 công nhân đồn điền cao su Cam Tiêm, công nhân đồn điền cao su Phú Riềng,… Các cuộc đấu tranh này đều nhằm hai mục tiêu chung là đòi tăng lương từ 20% đến 40% và đòi thực hiện ngày làm 8h như công nhân bên Pháp.

4. Sự ra đời của các tổ chức yêu nước cách mạng

* Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên:

- Thời gian: tháng 6 - 1925.

- Địa điểm: Quảng Châu (Trung Quốc).

- Người sáng lập: Nguyễn Ái Quốc.

- Cơ quan ngôn luận: Báo Thanh niên.

Báo Thanh niên được viết tay bằng bút thép trên trang giấy sáp, in mỗi kỳ trên 100 bản tại cơ sở bí mật ở Quảng Châu, Trung Quốc. Thời gian đầu, báo ra một tuần một kỳ, về sau do điều kiện khó khăn nên số sau cách số trước có khi 3 tuần, khi 5 tuần. Măng sét báo viết hai chữ Thanh niên bằng tiếng Hán và tiếng Việt. Góc trái mỗi tờ báo là ngôi sao 5 cánh, trong đó ghi số báo. Phần lớn là 2 trang, một số ít ra 4 trang, khổ giấy trung bình 13cm x 19cm.

Báo Thanh niên - cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên

- Thành viên: thanh niên ưu tú đang hoạt động ở Trung Quốc và từ Việt Nam sang.

- Mục tiêu: làm cách mạng dân tộc để giành lấy độc lập, sau đó làm cách mạng thế giới để đi đến xã hội cộng sản.

- Hoạt động: 
+ Mở lớp huấn luyện cán bộ: do Nguyễn Ái Quốc trực tiếp đào tạo, tại Quảng Châu (Trung Quốc).

Lớp huấn luyện cán bộ tại Quảng Châu, Trung Quốc (Ảnh minh hoạ)

+ Tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lê-nin: Các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc được tập hợp thành cuốn Đường Kách mệnh (1927) sau đó đưa về nước.
+ Năm 1928: tổ chức phong trào "vô sản hoá".

• Mục đích: rèn luyện, tuyên truyền cách mạng, nâng cao ý thức chính trị cho giai cấp công nhân và quần chúng đấu tranh.
• Cách thức: đưa cán bộ cách mạng thâm nhập vào đồn điền, hầm mỏ,... cùng sinh sống, làm việc với công nhân.

+ Trước tháng 5 - 1929: xây dựng được cơ sở ở cả ba kì trong nước, Trung Quốc, Xiêm,...
+ Mở rộng thành phần tham gia: trí thức, công nhân, nông dân,... 
=> Tác động: Góp phần tuyên truyền chủ nghĩa Mác Lê-nin vào Việt Nam, thúc đẩy phong trào cách mạng vô sản phát triển.

* Tân Việt Cách mạng đảng:

- Sự thành lập: 

+ Tiền thân: Hội Phục Việt ra đời trong những năm 20 đầu thế kỉ XX.

+ Tháng 7 - 1928: đổi tên thành Tân Việt Cách mạng đảng. 

Chân dung cụ Đào Duy Anh - Tổng Bí thư Tân Việt Cách mạng đảng

- Thành phần: tri thức trẻ, thanh niên, tư sản yêu nước.

- Địa bàn hoạt động: chủ yếu ở Trung Kì. 

- Khuynh hướng đấu tranh:

+ Khi mới thành lập: khuynh hướng tư sản.

+ Giai đoạn sau: chuyển dần sang vô sản dưới ảnh hưởng của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên.

=> Khuynh hướng vô sản ngày càng thắng thế trong phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam. 

- Hoạt động chủ yếu:

+ Tuyên truyền chủ nghĩa Mác Lê-nin thông qua sách báo.

+ Tổ chức một số cuộc đấu tranh của học sinh, tiểu thương công nhân.

+ Cử đảng viên tham dự lớp tập huấn của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. 

* Việt Nam Quốc dân đảng:

- Sự thành lập:

+ Tiền thân: Nhà xuất bản Nam Đồng thư xã.

Nhóm Nam Đồng thư xã - Tiền thân của Việt Nam Quốc dân đảng

+ Thời gian: Tháng 12 - 1927.

+ Lãnh đạo: Nguyễn Thái Học, Phó Đức Chính,...

+ Thành phần: Tư sản dân tộc, binh lính Việt trong quân đội Pháp, viên chức, học sinh, sinh viên, thân hào, thân sĩ...

+ Khuynh hướng: Cách mạng dân chủ tư sản.

+ Mục tiêu: Đánh đuổi giặc Pháp, thiết lập dân quyền.

+ Phương pháp: Bạo động, ám sát cá nhân.

- Hoạt động tiêu biểu: 

+ Tháng 2 - 1929: ám sát trùm mộ phu Ba-danh.

+ Ngày 9 - 2 - 1930: khởi nghĩa Yên Bái bùng nổ ở Yên Bái, Hải Dương, Thái Bình. 

=> Thất bại của khởi nghĩa Yên Bái và sự tan rã của tổ chức cho thấy khuynh hướng dân chủ tư sản bất lực trước nhiệm vụ cứu nước.