Truyền thuyết Thánh Gióng liên quan đến sự thật lịch sử ở thời đại Hùng Vương:
- Đã có những cuộc chiến tranh ác liệt diễn ra giữa dân tộc ta và giặc ngoại xâm từ phương Bắc.
- Người Việt thời bấy giờ đã chế tạo ra vũ khí bằng sắt, thép.
- Người Việt cổ đã cùng đoàn kết đứng lên chống giặc ngoại xâm, dùng tất cả các phương tiện để đánh giặc.
Vào đời vua Hùng thứ sáu, giặc Ân sang xâm phạm bờ cõi nước ta.
- Đền thờ Phù Đổng Thiên Vương được lập tại làng Gióng (làng Phù Đổng) và hàng năm có lễ hội.
- Những ao hồ liên tiếp có thật được lý giải là do vết chân ngựa
- Bụi tre đằng ngà ngả màu vàng óng được lý giải là do ngựa thét ra lửa làm cháy tre
- Làng Cháy được lý giải là do ngựa thét ra lửa, thiêu cháy một làng