Question

[~Chán Đời là thế~]

-Soạn bài: Câu trần thuật đơn có từ LÀ

-Soạn bài: Câu trần thuật đơn ko có từ LÀ

( giúp mk zớiiiiiiiiiiiiiiiii)

Answer 1

[Đặng Thanh Huyền]

Soạn bài: Câu trần thuật đơn có từ là

Hướng dẫn soạn văn, soạn bài, học tốt bài

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là

a) Phân tích thành phần chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau:

(1) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.

(Vũ Trinh)

(2) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.

(Theo Ngữ văn 6, tập 1)

(3) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)

(4) Dế Mèn trêu chị Cốc là ngông cuồng.

Gợi ý:

- (1):

Bà đỡ Trần / là người huyện Đông Triều.
C	V

- (2):

Truyền thuyết / là loại truyện dân gian ... kì ảo.
C	V

- (3):

Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô / là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
C	V

- (4):

Dế Mèn trêu chị Cốc / là ngông cuồng.
C	V

b) Vị ngữ của các câu trên có điểm gì giống nhau?

Gợi ý: Các vị ngữ đều có từ là.

- là người huyện Đông Triều.

- là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

- là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

- là biết thương cha mẹ.

- là ngông cuồng.

c) Nhận xét về cấu tạo của vị ngữ trong các câu trên.

Gợi ý: Có thể hình dung cấu tạo vị ngữ của các câu trên qua những mô hình sau:

- Câu (1), (2), (3):

Chủ ngữ

là + cụm danh từ

- Câu (4):

Chủ ngữ

là + cụm động từ

- Câu (5):

Chủ ngữ

là + tính từ

d) Chọn những từ, cụm từ phủ định cho sau đây để điền vào trước vị ngữ của các câu trên sao cho thích hợp: không, không phải, chưa, chưa phải, chẳng, chẳng phải.

Gợi ý: Lần lượt lựa chọn các từ, cụm từ phủ định điền vào trước vị ngữ của các câu và rút ra các trường hợp thích hợp.

Không tính đến sự hợp lí về mặt ý nghĩa, trên phương diện hình thức, chỉ có thể nói:

- (1) Bà đỡ Trần (không phải, chưa phải, chẳng phải) là người huyện Đông Triều.

- (2) Truyền thuyết (không phải, chưa phải, chẳng phải) là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.

- (3) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô (không phải, chưa phải, chẳng phải) là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

- (4) Học tập tốt (không phải, chưa phải, chẳng phải) là biết thương cha mẹ.

- (5) Dế Mèn trêu chị Cốc (không phải, chưa phải, chẳng phải) là ngông cuồng.

Như vậy, đối với câu trần thuật có từ là, khi vị ngữ biểu thị ý nghĩa phủ định, nó kết hợp với các từ không phải, chưa phải, chẳng phải ở trước từ là.

2. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là

Trong các câu vừa phân tích ở trên:

a) Câu nào có vị ngữ trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng?

b) Câu nào có vị ngữ dùng để giới thiệu sự vật, hiện tượng, khái niệm?

c) Câu nào miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng, khái niệm?

d) Câu nào thể hiện sự đánh giá đối với sự vật, hiện tượng, khái niệm?

Gợi ý:

- Câu (2) trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, là câu định nghĩa;

- Câu (1) giới thiệu sự vật, hiện tượng, khái niệm, là câu giới thiệu;

- Câu (3) miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng, khái niệm, là câu miêu tả;

- Câu (4), (5) thể hiện sự đánh giá đối với sự vật, hiện tượng, khái niệm, là câu đánh giá.

Vậy, câu trần thuật đơn có những kiểu loại nào?

II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG

1. Trong các câu dưới đây, những câu nào là câu trần thuật đơn có từ là?

a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

(Ngữ văn 6, tập 2)

b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.

(Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)

c) Tre là cánh tay của người nông dân [...].

Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.

[...] Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc đồng quê.

(Thép Mới)

d) Bồ các là bác chim ri

Chim ri là dì sáo sậu

Sáo sậu là cậu sáo đen

Sáo đen là em tu hú

Tu hú là chú bồ các.

(Đồng dao)

đ) Vua nhớ công ơn phong cho là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.

(Thánh Gióng)

e) Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối

Và dại khờ là những lũ người câm

Trên đường đi như những bóng âm thầm

Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.

(Tố Hữu)

Gợi ý: Trừ các câu ở ví dụ (b) và (đ), những câu còn lại đều là câu trần thuật đơn có từ là.

Câu "Người ta gọi chàng là Sơn Tinh." và câu " Vua nhớ công ơn phong cho là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà." không phải là câu trần thuật đơn có từ là (mặc dù có từ là), vì từ là không dùng để nối chủ ngữ với vị ngữ. Từ là trong hai câu này dùng để nối giữa động từ trung tâm vị ngữ với phụ ngữ của động từ (gọi - là Sơn Tinh; phong cho - là Phù Đổng ...).

2. Tìm chủ ngữ, vị ngữ của các câu trần thuật đơn vừa xác định được.

Gợi ý:

- a:

Hoán dụ / là gọi tên ... cho sự diễn đạt.
C	V

- c:

Tre / là cánh tay của người nông dân.
C	V
Tre / còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
C	V

- d:

Bồ các / là bác chim ri.
C	V

- e:

Khóc / là nhục.
C	V
Rên, / hèn. Van, / yếu đuối.
C	V	C	V
dại khờ / là những lũ người câm.
C	V

3. Xếp các câu trần thuật đơn trên vào bảng phân loại sau:

Câu trần thuật định nghĩa
Câu trần thuật giới thiệu
Câu trần thuật miêu tả
Câu trần thuật đánh giá

Gợi ý: a, b - định nghĩa; c - giới thiệu, đánh giá; e - đánh giá.

4. Viết một đoạn văn từ 5 đến 10 câu tả một người bạn của em, trong đó có sử dụng câu trần thuật đơn có từ là. Cho biết tác dụng của câu trần thuật đơn mà em đã sử dụng.

Gợi ý: Xác định rõ chủ đề của đoạn văn ( tả về một người bạn), với đoạn văn miêu tả thì câu trần thuật đơn thường là kiểu câu giới thiệu - miêu tả, đánh giá. Để nêu được tác dụng của câu trần thuật đơn mà mình sử dụng, lưu ý phân tích mối quan hệ giữa vị ngữ và chủ ngữ, tác dụng của vị ngữ đối với những sự vật, hiện tượng được nói đến ở chủ ngữ.

Answer 2

[Đặng Thanh Huyền]

Soạn bài : Câu trần thuật đơn không có từ là

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là

a) Tìm chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau:

(1) Phú ông mừng lắm.

(Sọ Dừa)

(2) Chúng tôi tụ hội ở góc sân.

(Duy Khán)

Gợi ý: Muốn xác định chủ ngữ, hãy đặt câu hỏi với vị ngữ (ví dụ: ai mừng lắm?); và ngược lại, muốn xác định vị ngữ, hãy đặt câu hỏi với chủ ngữ (ví dụ: Chúng tôi làm gì?)

- (1):

Phú ông / mừng lắm.
C	V

- (2):

Chúng tôi / tụ hội ở góc sân.
C	V

b) Những từ, cụm từ làm vị ngữ trong các câu trên thuộc loại nào?

Gợi ý: Vị ngữ của các câu là động từ, cụm động từ hay tính từ, cụm tính từ?

- mừng lắm - cụm tính từ;

- tụ hội ở góc sân - cụm động từ.

c) Lần lượt đặt các từ phủ định không, không phải, chưa, chưa phải vào trước vị ngữ của mỗi câu trên và nêu nhận xét.

Gợi ý: Chỉ có thể nói:

- Phú ông không (chưa) mừng lắm.

- Chúng tôi không (chưa) tụ hội ở góc sân.

d) Từ việc phân tích các ví dụ ở trên, hãy rút ra nhận xét về đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là.

Gợi ý:

- Vị ngữ của câu trần thuật đơn không có từ là có đặc điểm gì?

- Khi dùng với ý nghĩa phủ định, vị ngữ của câu trần thuật đơn không có từ là kết hợp với các từ phủ định nào?

2. Câu miêu tả và câu tồn tại

a) Tìm vị ngữ, chủ ngữ của các câu sau:

(1) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.

(2) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.

Gợi ý:

- (1):

Đằng cuối bãi, / hai cậu bé con / tiến lại.
Trạng ngữ	C	V

- (2):

Đằng cuối bãi, / tiến lại / hai cậu bé con.
Trạng ngữ	V	C

b) So sánh và nhận xét về trật tự các thành phần chính trong hai câu trên.

Gợi ý: Chú ý sự thay đổi trật tự giữa hai thành phần chủ ngữ và vị ngữ ở hai câu.

c) Lần lượt điền hai câu trên vào chỗ trống trong đoạn văn sau và cho biết câu nào thích hợp hơn, vì sao?

Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ở ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non để ăn điểm tâm. Bỗng (...) tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về làng.

(Theo Tô Hoài)

Gợi ý: Câu (2) thích hợp hơn, vì: sự miêu tả sẽ tập trung vào hoạt động (tiến lại) của đối tượng, thể hiện được sự bất ngờ trước việc hai cậu bé xuất hiện. Mặt khác, nếu nói hai cậu bé tiến lại thì có vẻ như người quan sát phải biết trước hai cậu bé rồi, sự thực thì đây là lần đầu hai cậu bé xuất hiện.

d) Những câu dùng để miêu tả hành động, trạng thái, đặc điểm,... của sự vật nêu được gọi là câu miêu tả. Trong câu miêu tả, chủ ngữ đứng trước vị ngữ.

Những câu dùng để thông báo về sự xuất hiện, tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật được gọi là câu tồn tại. Một trong những cách để tạo câu tồn tại là đảo vị ngữ lên trước chủ ngữ.

II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG

1. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau và cho biết đâu là câu miêu tả, đâu là câu tồn tại?

a) Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.

(Thép Mới)

b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế.

(Tô Hoài)

c) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy.

(Ngô Văn Phú)

Gợi ý:

- a:

Bóng tre / trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.
C	V
..., thấp thoáng / mái đình, mái chùa cổ kính.
V	C
..., ta / gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.
C	V

- b:

Bên hàng xóm tôi có / cái hang của Dế Choắt.
	C	V
Dế Choắt / là tên tôi đã đặt... và trịch thượng thế.
C	V

- c:

Dưới gốc tre, tua tủa / những mầm măng.
	V	C
Măng / trồi lên nhọn hoắt như một... trỗi dậy.
C	V

Căn cứ vào vị trí của chủ ngữ, vị ngữ để xác định câu miêu tả và câu tồn tại. Ở câu miêu tả, chủ ngữ đứng trước, vị ngữ đứng sau; đối với câu tồn tại thì ngược lại.

2. Viết một đoạn văn từ 5 đến 10 câu tả cảnh trường em, trong đó có sử dụng câu tồn tại.

Gợi ý: Xác định rõ chủ đề (cảnh trường em); chú ý những hình ảnh, chi tiết làm nổi bật quang cảnh ngôi trường của mình. Tham khảo đoạn văn sau:

[...] Cách nhà em khoảng 2 ki-lô-mét, trường em nằm trong một ngõ nhỏ trên đường Nguyễn Lương Bằng. Từ đầu ngõ vào đến cổng trường chỉ vài chục mét nên chỉ đứng từ đó nhìn vào đã thấy thấp thoáng cổng trường. Cổng trường được ốp gạch hoa đỏ chói, trên mái được quét ve vàng và được xây thành chéo sang hai bên thật oai vệ. Trên đó, nổi bật hàng chữ màu xanh của biển tên trường, cái tên là "niềm tự hào của thành phố, một con chim đầu đàn của ngành giáo dục tỉnh nhà' như lời cô hiệu trưởng thường nói. Cánh cổng xanh lúc nào cũng rộng mở để đón các học sinh yêu quý. [...]